Okul Öncesi Dönemde Gelişim

OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUK GELİŞİMİ



0-2 YAŞ



ZİHİNSEL GELİŞİM



1-4 AYLAR:Bebekler yaşamlarının ilk ayında doğuştan geliştirmiş oldukları refleks tepkileri geliştirirlerBiraz deneyim kazandıktan sonra çevresinde ki değişiklikleri algılamaya başlarlar örneğin ;1-4 aylar arasında ki bebek beşiğine asılan bir oyuncağın bazen sallanıp,bazen hareketsiz durduğunu fark edebilir



4-8 AYLAR:neden sonuç ilişkilerini ayırt etme becerisi başlarHareketlerinin yarattığı sonuçları görmek isterÖrneğin;Beşiğin kenarında ki ipe tesadüfen dokunduğunda ipin sallandığını ve ses çıkardığını fark ederse bir kez denemeden sonra ses duyabilmek için ipi çekmeye başlar



8-12 AYLAR:Neden-sonuçları daha iyi ayırt etmeye başlar Hedeflediği sonuçla arasına engel girerse bu engeli ortadan kaldırırÖrneğin;oyuncağı sakladığınızda onu arar(örtünün altına saklanan oyuncağı örtüyü kaldırarak bulur)



12-18 AYLAR:Sorunlarının çözümü için yeni yollar aramaya başlar ve keşiflerinin sonucunu görmek ister



12-18 aylar da oyuncakları yere atma ve düşüşlerini izleme sık görülen davranışlardan biridirArtık bebeğimiz görüş alanında olamayan nesneleri daha sistemli aramaya başlamıştırKarmaşık hareketleri taklit ederÖrneğin;ağabey veya abla tarafından yapılan oyunları tekrar etmeye çalışır,sayfa çevire bilir



18-24 AYLAR:Zihinden sonuca götürecek yollar aramaya başlarÖrneğin;Yüksekte duran oyuncağı almak için yastıkları üst üstte dizer ve onların üstüne çıkarak oyuncağını almaya çalışırZihinsel semboller kullanırOyunlarında değişikler görülürAile bireylerini taklit etmeye başlarÇok uzak olamayan geçmiş ve yakın gelecekle ilgilenen ve planlıya bilen bir çocuk halini alır
SOSYAL VE KİŞİLİK GELİŞİMİ



Bebek yaşamının ilk zamanlarında kendini diğer bireylerden ayırt edemez Kendini annesinin bir uzantısı olarak görürKendini kucaklayan,görebildiği herkese karşı aynı davranır



1-2aylar arasında ayrım yapmadan insanlara karşı bağımlılık geliştirirKendisiyle ilgilenen herkesle birlikte olmaktan zevk alır



7-9 aylar arasında özel bağlılıklar geliştirirÖzel bağ geliştirdiği tekbir kişiye bağlanırAlışkın olduğu kişiden ayrılınca tepki gösterir



9 aydan itibaren birden çok kişiyle bağlılık kurabilir 9-12 aylarda yabancılardan korkup çekinirBebeğin kendini ayrı bir varlık olarak görmesiyle birlikte benlik kavramı gelişmeye başlarBebeğe gereksinimleri için imkanlar tanınması çocuğun benlik gelişimini olumlu etkilerÖrneğin;Ağlayarak acıktığını belirtmesine fırsat verip ,ağladığında onu doyurursanız ,güven duygusunun oluşmasına fırsat verirsinizİhtiyaç belirtmeden ihtiyaçlarını karşıladığınızda ise daha bağımlı kişilik yapısı geliştirir





DİL GELİŞİMİ



0-6 AYLAR:Geniş ölçüde seslendirme faaliyetinde bulunurlarBebekler ağlayarak,sızlanarak



konuşma için bazı alıştırmalar yaparlarAğlama esnasında konuşma için gerekli dudak,çene ve dil alıştırmaları yapılır6ayda bebeğe bir ses verildiğinde o da bir sesle tepki verirKendi çıkardığı sesleri dinler ve bundan büyük keyif alır8ayda çocuğun sesli ifadeleri duygularını açığa vurur10ayda sesleri taklit etmeye çabalar12ayda ise çoğunlukla ilk kelimesini söyler



18ayda tek kelimeli cümleler kurar

ÖZET!!!



0-2 YAŞ
·
Çocuğun çevresinde ki insanlara tamamen bağımlı olduğu ,ihtiyaçlarını ifade etmek için ağlamaktan başka donanımı olamadığı dönemdir
·
Kendi varlığının henüz farkında değildir,kendini annesinin bir uzantısı olarak algılar,ihtiyaçlarını karşılayan herkese bağlanabilir
·
7-8 Aydan sonra özel bağlılıklar geliştirebilirYakınlarını tanır
·
Birincil ihtiyacı beslenme ,uykuvsdirBunların karşılanmamasına dayanamaz


Konuşma için ön alıştırmalar yapar Bir yaş civarında ilk anlamlı kelimesini söyler




2 YAŞ



2 Yaş dönemi çocuğun yürümeye,konuşmaya ve kendi benliğini çevresinden ayrı olarak algılamaya başladığı dönemdirBu yaşta ki hızlı gelişim,çocuğu bir çok açıdan bağımsız hale getirirDil ve motor becerilerinin kazanılmasının bağımsızlığa etkisi büyüktürBu dönemde çocuk heyecanlarını göstermeye kendini bağımsız bir varlık olarak tanımaya başlarKendini kanıtlamaya çalışırTaklit,utanma,rekabet gibi sosyal tepkiler ise ikinci yılın sonuna doğru gelişmeye başlarÇocuk artık aile dışı bireylerle bir araya gelmekten hoşlanır



Kişilik gelişimi açısından 2;6 yaş hayatın önemli kriz dönemlerinden biridir
Şerkeşlik Evresi”denilen bu dönemde çocuk dengesiz ,olumsuz,karasız ve isyankar davranışlar içine girer Büyüklerin sözünü dinlemez,tersini yaparÇevresine hakim olma arzu taşırÇevrenin engelleriyle karşılaşarak ilk psikolojik çatışmaları yaşarBu dönem her çocuğun yaşadığı doğal geçiş evresidir,kişiliği geliştirir



2-4 yaşlar arası sorgu çağı adını da alırİki yaş dolaylarında başlayan sorgu çağı,dört yaş dolaylarında en üst seviyeye varır Çocuk ısrarla nasıl ve niçin sorularını sormaya başlarAnne-baba bu sorulara hassasiyetle cevap vermelidir



Normal gelişim devresinde iki yaş çocuğunun konuşmaya başlamış olması beklenirsözcük dağarcığı hızla gelişirİhtiyacı olan sözcükleri öğrenirİfade ettiğinden çok daha fazla sözcüğü anlar Ben,beni,sen zamirlerini kullanır



İki yaşında çocuk artık sembolik oyunlar oynamaya başlar Ortaya çıkan isteklerini doyurmak için oyunu kullanırYakın çevrede ki davranışları taklitle oyuna yansıtır
ÖZET!!!



2 YAŞ
·
Konuşma , yürüme başlamıştır
·
Kendi benliğini anlamaya başlaması ile birlikte daha bağımsız davranır
·
Heyecan,duygu ve isteklerini belirtir
·
Aile dışı bireylerle daha çok ilgilenir ve bir arada olmaktan hoşlanır
·
Soru sormaya başlarbu sorular daha çok Bu ne ? tarzındadır


2,5 yaşına geldiğinde anne babaları zorlayan ancak kişilik gelişimine katkısı olan
serkeşlik dönemi olarak adlandırılan bir dönem başlar Çocuk; dengesiz ,inatçı,olumsuz,karasız ve isyankar davranırHiç olmadık bir zamanda öfke nöbetine tutulabilirBu dönem doğal bir dönemidirÖfke nöbetlerine öfkeyle karşılık vermek yerine anlayışlı davranmak doğru yaklaşımdır




NASIL YARDIMCI OLURSUNUZ ?
·
Çabalarını destekleyin,hatalarını görmezlikten gelip,başarılarını ÖVÜNBaşarılı olması için fırsat verin ·
Kendini göstere bileceği yeni şeyler denemesi için fırsat verinBağımsızlığını,girişimciliğini destekleyin ·
Hırçınlaştığı,öfke nöbeti geçirdiği dönemlerde sakin ve sabırlı bir tutum izleyin Olumsuz davranışlarını görmezlikten gelip ,kısa bir süre ilgisiz kalın,dikkatini başka yöne çekmeye çalışın ·
Bu yaşta çocuğunu kalem tutmaya ,karalamalar yapmaya başlar Siz de ona kalemler,boylar vererek büyük kağıtlara çizim yapmasını sağlayınBu faaliyetler enerjisini de boşaltmasına da yardımcı olur ·
Dil gelişimini desteklenmek için bol resimli ,az yazılı hikaye kitaplarıyla ilgilenmesini sağlayın



3 YAŞ
Oyun çağı olarak isimlendirilen üç yaş dönemi çocuğun cinsiyet ve benlik duygusunun geliştiği dönemdirMotor becerilerin gelişmesiyle çevre üzerinde egemenlik kurmakta ve bunu giderek geliştirmektedirSayı sayma,şarkı,şiir öğrenme ve çevreyle ilgili sorular sorma gibi alanlarda dil ve bilişsel yetenekleri ilerlemektedir



Kazandığı güven ve özerklik duyguları oranında yavaş yavaş çevresini keşfederBu nedenle kendi bedenine,cinsel farklılıklara ,olup bitenlere karşı ilgisi artarBu dönem cinsel kimliğin belirlendiği dönemdirÇocuğun cinsiyetiyle ilgili sorular sorduğu görülür



Konuşması dil kurallarına daha uygun hale gelmiştirneden sonuç ilişkileri olan cümleler kurmaya başlarKelime dağarcığı gelişmiştirÜç yaş çocuğu ben merkezci bir düşünce yapısına sahiptirÇocuk herkesin dünyasını ,kendi dünyası gibi algılar,herkesin kendi gibi düşündüğüne inanırCansız varlılara canlılık atfederÇiçekleri kopardığında ağlaya bileceğini düşüne bilirBu Düşünce yapısı dört yaş sonuna kadar kendini göstere bilir



Üç yaşında ki çocuğunuzu kimse onu dinlemese de konuşurken görebilirsinizBu ben merkezci düşünce yapısının bir ürünüdür



Bu yaşta çocuklar basit anlamda insan resmi çizmeye başlarİnsan figüründe baş en önemli bölümü oluşturur



Çoğunlukla kendi başlarına oynamayı sürdürürHayal oyunları oynar,hayali arkadaşlar yaratır,bunları gerçek gibi algılarBüyükleri taklit etmeye beşler bundan hoşlanır
ÖZET!!



3 YAŞ
·
Cinsiyet ve benlik duygusunun geliştiği yaştırKendi bedenine ,cinsel farklılıklara , olup bitene karşı ilgi duyarCinsellikle ilgili sorular sorar
·
Ben merkezcidirHerkesin kendi gibi düşündüğü yada olma olması gerektiğini düşünür ·
Cansız varlıkları canlılarından pek ayırt edemez , onlarında canlarının yanabileceğini, ağlaya bileceğini,konuştuğunu düşünür ·
Çoğunlukla kendi başına oynamayı tercih eder,hayali oyunları yoğundur


İnatçılık bu dönemin en belirgin özelliğidirÇocuklar inatlaşmak onun inadını artırmaktan başka işe yaramaz



NASIL YARDIMCI OLURUZ ?

·
Cinsel kimliğini geliştirmekte olan çocuğunuz size sık sık ben kimim ,nereden geldim gibi sorular yöneltecektirBu sorular merak duygusunun uzantısıdırBu durumu yadırgamak,ayıplamak yerine ona yaşına uygun cevaplar vere bilirsiniz
·
Diğer çocuklarla olması için ona ortam hazırlayarak sosyalleşmesine katkıda bulununYaşıtlarıyla olması sosyal ve dil gelişimini olumlu yönde etkileyecektir
·
Bağımsızlığı geliştirmesi için fırsat tanıyınKendi seçimlerini yapması için fırsat verinSeçimlerine saygılı olun
·
Uyması gereken kuralları öğretirken ayıp yapma yerine istenmeyen davranışı unutturmaya çalışınOnunla çatışmaya girmeniz gelecek yıllarda inatçı bir yetişkin olmasına neden olabilir
·
Büyük kağıtlar kalemler temin ederek resim yapmasını teşvik edin
·
Büyüklerin okuduğu,anlattığı hikayeleri dinlemekten çok hoşlanan çocuğunuza fazla karmaşık olmayan öyküler okuyarak dil gelişimini destekleyin

4 YAŞ

4 Yaş çocuğu üç yaş çocuğundan farklı olarak kendi dışında dünyanın kuralları olduğunu ve başkalarının hakları olduğunu görür ve beklemeyi öğrenirÜç yaş çocuğundan daha sakin,daha uyumlu ve daha kolay kontrol edilecek durumdadırDört yaşında ki çocuğunuz artık kendi kendine hareket edebilen,konuşup soru sorabilen ,kendi hakkında bilgi veren ( adı soyadı yaşı gibi) bir çocukturKendisiyle oynaması için arkadaşa ihtiyaç duyaryaşıtlarıyla oynamaya başlarArkadaşlarını her iki cinsiyetten de seçer ancak bu yaşta kurulan oyun grupları çabuk dağıla bilir


Konuşması dil bilgisi kurallarına uyar ve anlaşıla bilirKonuşması daha az sayıda da olsa çocuksu nitelikli sesler içerirİki yaşında başlayan sorgu çağı bu yaşta en hat seviyeye ulaşırHerşeyin nedenini bilmek ,öğrenmek isterNe,nerede,kim ;gibi soruları çok sık tekrarlarAnne ;baba Çocuğun sorularını hassasiyetle cevaplamalıdırUzun öyküler dinlemekten çok hoşlanır,şiir ve şarkılarla ilgilenir



Çizimleri daha anlaşılır nitelikler kazanmıştırKol ve bacakları temsil eden uzantıları çizerek çöp adamlar çizmeye başlar



Dört yaş çocuğunun tipik özelliklerinden biride çok hareketli olmasıdırTırmanma,sıçrama,atlama,hızla pedal çevirme gibi faaliyetleri çok sever
ÖZET!!
·
Başkalarının fikirleri ve kuralları olduğunun farkına varırBeklemeyi öğrenir
·
3 yaş çocuğuna oranla daha uyumlu,sakin ve kontrol edilebilir
·
Arkadaş edinmeyi sever ve buna ihtiyaç duyar
·
Soru sorma davranışı çok artmıştır Niçin,neden sorularını çok sorar


Cinsellikle ilgili sorular azalsa da anne veya babayla evlenmek istediğini ifade edebilirBu istek karşısında uygun ve çocuğu utandırmayacak,suçluluk duygusu oluşturmayacak cevaplar verilmelidir
NASIL YARDIMCI OLABİLİRİZ ?
·
Dil gelişimini desteklemek için ,onunla konuşurken tam ve düzgün cümleler kurun
·
Çocuğunuzun,sorgu çağında olduğunu düşünerek ,tüm sorularına sabırla cevap verin çünkü çocuğunuz sizin cevaplarınızı ilgi ile izleyecektirÇocuğunuzun sorduğu sorular,onun ilgilerini çevresini tanıma çabalarını ve öğrenme isteğini göstermesi açısından önemlidir Büyüğünce öğrenirsin,babana sor” türü cevaplar onun öğrenme isteğini azaltacağı gibi size olan güvenini de azaltacaktır

5 YAŞ
5 yaş çocuğu daha bilgili ve olgun bir birey görünümündedirdostça biryaklaşım içindediren belirgin özelliği dengeli oluşudur4 yaşındaki çocuk için yarım bırakılan faaliyetlere duyarsızken 5 yaş çocuğu başladığı işi bitirir



Bu yaşta çevresine ait keşiflerde bulunurYetişkinin desteğine daha az ihtiyaç duyar,yetişkin dünyasına olan ilgisi artmıştırOyunlarında yetişkin dünyasının ciddi uğraşlarını konu alırÖğretmen ,şoför ,anne ;baba yada doktor rolleri edinirAnne baba tarafından fırsat verilirse basit ev işlerine yardımcı olabilirSorumluluk alma konusunda deneyimler yaşar



Arkadaşlarıyla olmaktan çok hoşlanır ve oyun grupları 4 yaşa oranla daha uzun sürerCanlı ,hareketli bir görünüm içindedirKonuşmayı,soru sormayı,masal-öykü dinlemeyi ve anlatmayı sever



Özet !!



*Çevresine karşı dostça bir tutum içindedirEn belirgin özelliği olgun oluşudur



*Yetişkin desteğine daha az ihtiyaç duyarYetişkin dünyasına olan ilgisi artmıştır



*Sorumluluk konusunda deneyimler yaşar



*Arkadaşlarla olmayı çok sever



*Nedenlerle ve niçinlerle ilgilenir


NASIL YARDIMCI OLURSUNUZ ?
·
5 YAŞ ÇOCUĞU NEDENCİ BİR MERAK İÇNDEDİROlayların nedenleriyle ve niçinleriyle ilgilenirÇocuğunuzun sorularını gerçekçi bir şekilde cevaplayarak öğrenme merakının kırılmamasına yardımcı olabilirsiniz




6 YAŞ
6 yaşın başlarında çocuk dengesiz ve olumsuz tavırlarıyla dikkat çeker6 yaş çocuğu değişmekte olan bir çocukturAnne baba bu değişikliği anlamlandıramazTembel,karasız ve inatçı görünümdedir 2;5 yaşında yaşamış olduğu güçlükleri tekrar yaşarBu bir geçiş dözemidirBedensel ve psikolojik değişiklikler olur



Okula başlamasıyla birlikte arkadaş sayısında artma görülürGrup oyunları ağırlık kazanırOyun arkadaşlarını kendi cinsiyetinden seçer



ÖZET !!
·
Çocuk dengesiz ve olumsuz tavırlarıyla dikkat çeker Değişmekte olan bir çocuktur,anne-baba bu değişikliği anlıyamazTembel,kararsız inatçı görünümündedir
·
Arkadaş sayısı artar,grup oyunları çoğalırOyun arkadaşlarını genellikle kendi cinsiyetinden seçer
·
Hayali oyunlar hala önemlidir
·
Okula başlamayla birlikte sosyal yaşam ,aileden kopuş sancıları yaşanabilir







PSKSİNEM ERUSTA