Çocukta Davranış Eğitimi

İstediğinizdavranışları nasıl arttırabilirsiniz?



a) Överek



b) Gülümseyerek, sarılarak, öperek



c) Sevdiği bir işi yaparak ( Örneğin bir öyküokuyarak, TV de sevdiği bir programı izlemesine izin vererek, parka götürerekgibi)



d) Küçük bir hediye vererek ( Örneğin bir paketşekerleme gibi)

Unutmayın ki çocuk ödüllendirildiğinde başardığını anlayacaktır, ve bu onun bu davranışısürdürmesini güçlendirecektir



Unutmayın ki, övgü anababalarında kendilerini iyi hissetmelerini sağlar, devamlı eleştirmek ve tehdit etmekanababaların da kendilerini kötü hissetmelerini sağlar



Unutmayın istediğiniz davranışıövün ve istemediğiniz davranışı görmezden gelin



Olumlu davranışları hemen, açıkbir biçimde ve her seferinde ödüllendirin Çocuğunuza sizin hoşunuza giden şeyin ne olduğunusöyleyin Olumsuz davranışları her seferinde tutarlı biçimde görmezden gelinBu davranışı başkasının ödüllendirmesine izin vermeyin



Olumsuz davranışlarıyla ilgi çektiklerinde çocuklar sıklıkla bu durumdan hoşnut olurlar



Onlara dargın olduğunuz zaman bile aslında onlara ilgi göstermiş olursunuzbu nedenle yalnızca görmezden gelmeye çalışın



Bağırarak, vurarak, küserek de olsa ilgilenmek istenmeyen davranışlarıarttırır



Eğer onun şeker yemesini istemiyorsanız bu isteği duymazdan gelin, hiç pesetmeyin Bunu her şeker isteyerek ağladığında yapmalısınız



BAZEN İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI GÖRMEZDEN GELMEK MÜMKÜN OLMAYABİLİR



Eğer davranışlar tehlikeli ve yıkıcı ise o zaman HAYIR demek zorunda kalabilirsiniz ya da onu oradan uzaklaştırmak ve hareketlerinikısıtlamak gerekebilir



Sürekli eleştiri bir süre sonra çocuk için anlamsızlaşır Eğer HAYIR sözünü çok sık duyarsa kulaklarını tıkamayabaşlayacaktır Bu nedenle HAYIR demenizin çokönemli olduğuna karar verdikten sonra bunu sürdürmelisiniz



Anababaların yerine getiremedikleri boş tehditleri bir süre sonra çocuğunanababalarının sözüne inanmamasına neden olur



İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI NASIL AZALTIRSINIZ?



Sonunda pes edip ödüllendirdiğinizde çocuğun istemediğiniz davranışınısürdürmesini sağlamış olursunuz Eğer her seferinde şeker almak için çığlıkatmasını istemiyorsanız çığlıklarını duymazlıktan gelin ve böylece sizinsöylediğinizi yapan biri olduğunuzu öğrensin



Eğer beş on dakika sonra pes ederseniz eğer o süre boyunca bağırırsa sizinsonunda boyun eğeceğinizi öğrenecektir Bu nedenle pes etmeden sonuna kadargidebilmelisiniz



Genellikle anababalar yalnızca çocukların olumsuz davranışlarını onlarıntutturucu hallerini görürler, sorun çıkarmadığı iyi davrandığı zamanları farketmezler Halbuki istediğiniz davranışı övmeniz ve istemediğiniz davranışıgörmezden gelmeniz gerekir



NASIL DAVRANAN BİR ÇOCUK İSTERSİNİZ



1 Net ve açık kurallar koyun: Örneğinyatağa yatış saati, yemek zamanları belli değişmez düzen içinde gerçekleşsinBu tür bir değişmezlik çocuğun kendini güvende hissetmesini sağlar Neyin kabuledilir, neyin kabul edilemez olduğunu çocuk daha iyi bilir Evdeki tümerişkinlerin bu kurallar konusunda anlaşması gereklidir Farklı ve uyumsuzmesajlar çocuğun kafasını karıştırır



2 Yapmasını istediğiniz şeyleri net vetutarlı biçimde anlatınÇocuğunuzun sizin ne söylediğinizi tam anladığından emin misiniz?



3 Yeni istenen davranışlar öğretin:



a) Yönlendirme: Göstererek, yardımcı olarak ve yapabilmesine izinvererek yeni bir davranış öğretebilirsiniz



b) Her seferde tek bir adım: Zorişleri daha küçük adımlara bölerek çocuğun her seferde bir adım öğrenmesinisağlayabilirsiniz



c) Başkalarından öğrenme: Çocuklar anababalarını örnek alır onlar gibidavranırlar



d) Çocuğunuzun sizin istediğiniz gibi birşey yaptığını farketmeye dikkat edin ve onu hemen övün



ÇOCUĞUNUZA DUYGULARIYLA NASIL BAŞ EDECEĞİNİÖĞRETİN



1 Çocuğunuzun size anlattıklarını dikkatle ve sessizce dinleyin



2 Onların duygularını anladığınızı kısaca ifade edin ( evet, anladım gibi)



3 Çocuğunuzun tanımlamaya çalıştığı duygusunun adını koyun (çok kırılmışolmalısın vs gibi)



Unutmayın : Tüm duygular kabuledilebilir ancak bazı davranışlar kabul edilemez ve sınırlanmalıdır



ELEŞTİRİ DEĞİL İŞBİRLİĞİ



Çocuğunuza olumlu tutumları öğretirken eleştiri yerine işbirliği yaparakbirlikte çalışın Şunları yapmaktan kaçının:



1 Suçlamak



" Yine kardeşini ağlattın "



2 İsim takmak



" Kıskanç bir çocuksun"



3 Tehdit etmek:



" Bunu bir daha yaparsan seni evden atarım"



4 Emir vermek:



" Hemen derslerini bitirmeni istiyorum"



5 Konferans çekmek:



" Kardeşini üzmenin ne kadar kötü bir davranış olduğunu bilmiyor musun,böyle yaparsan ilerde de kimseyle geçinemezsin "



6 Uyarılar:



" O duvara çıkma, düşersin"



7 Acındırma cümleleri:



" Böyle davranman yüzünden hastalanıyorum, görmüyor musun? Seninyüzünden ölüp gideceğim"



8 Kıyaslamalar:



" Komşunun kızları ne kadar iyi notlar alıyor, sen neden onlar gibideğilsin?"



9 Alay etme:



" Dersini ne kadar da çabuk bitiriverdin, sen bir dahi olmalısın "



10 Geleceğe yönelik tahminler:



" Böyle gidersen sen adam olamazsın"



SORUNLARLA BAŞETMEK İÇİN NE YAPABİLİRSİNİZ?



1 Problemi tanımlayın



" Koridor çamur içinde kalmış"



2 Bilgi verin:



" Çamurlu ayakkabıların eve girmeden önce çıkması iyi olur"



3 İsteğinizi kısaca tek kelimeyle belirtin:



" Ayakkabılar"



4 Kendi duygularınızı anlatın:



" Silip temizlediğim yerleri çamur içinde görünce çok kızıyorum"



5 Hatırlatıcı notlar yazın:



" Lütfen eve girer girmez ayakkabılarınızı çıkarın"



CEZALANDIRMAK YERİNE NELERYAPILABİLİR:



1 O andaki duygunuzu çocuğun kişiliğine saldırmadan net şekilde anlatın:



" Notlarının düşük olmasına çok üzüldüm"



2 Kendi beklentinizi ifade edin:



" İkinci dönem notlarının daha yükseleceğini umarım"



3 Çocuğa kendini affettirme yolu gösterin:



" Derslerine daha fazla zaman ayırarak bunu halledebilirsin"



4 Çocuğunuza seçme şansı verin:



" Kendin çalışabilirsin ya da sana derslerinde yardımcı olacak birisiolabilir, nasıl istersin?"



5 Problemi çözmek için birlikte çalışın:



a) Çocuğunuzun duygularını konuşun



" Bu karne senin için de çok üzücü olmalı"



b) Çocuğunuzu bu konuda birlikte bir çözüm üretmeye teşvik edin



" Bu sorunu çözmek için sen neler düşünüyorsun?"



c) Ortaya çıkan fikirlerin listesini yapın ve bu fikirler içindenhangilerini uygulamaya koyacağınıza birlikte karar verin



" Evet , bu söylediğini yapabiliriz"



d) İzleyin ve eyleme geçin:



" Bu söylediğini gerçekleştirmek için bir plan yapalım "



e) Hiçbir zaman çocuğun sizi suçlamasına izin vermeyin:



" Sen hiç beni çalıştırmadın"



" Suçlama yok Burada nasıl bir çözüm üretebileceğimizi düşünmeyeçalışıyoruz"



ÖVGÜ



Övgüler çocuğun kendine güvenini arttırır ve yaptığı işe daha da heveslesarılmasını sağlar



Överken şunlara dikkat edin:



1 Genel şeylerden kaçının Onun yerine gördüğünüz şeyi tanımlayın



" Çok güzel bir resim yapmışsın " yerine " Bu resimde canlı renkler birarada kullanılmış"



2 Geleceğe yönelik yansıtmalar yapmayın, şimdiye yönelin:



" Sen büyük bir ressam olacaksın" yerine" Bu resim üzerinde gerçektensabırla uğraştın"



3 Kendi duygularınızı anlatın:



" Bu resme bakmak içimi sevinçle dolduruyor"



4 Çocuğun övülmeye değer davranışını kısaca tanımlayın:



" Bu resim çok özenli bir çalışmanın ürünü