Gürültü, Kulaklar Ve İşitmenin Korunması

Hazırlayan: Türk KBB ve Baş Boyun Cerrahisi Vakfı

10 kişiden birinde işitme kaybı vardır, bu kayıp normal konuşmayı ve anlayabilmeyi etkiler Aşırı sese maruz kalma işitme kaybının en sık sebebidir

Gürültü gerçekten kulaklarımı etkileyebilir mi?

Evet,gürültü tehlikeli olabilir Eğer ses yeterince yük****e ve uzun sürerse işitmemize zarar verebilir Gürültü sonucu meydana gelen hasara işitme siniri ile ilgili işitme kaybı ya da sinir kaybı diyoruz Bu gürültüden başka faktörlerle de oluşabilir ancak gürültü sebebiyle meydana gelen işitme kaybının başka yönden önemi vardır:azaltılabilir ve hatta önlenebilir

Kulaklarımı iyileştirebilir miyim?

Hayır,eğer kulağınızın yüksek sese alıştığını düşünüyorsanız bu durum kulaklarınıza büyük olasılıkla zarar vermiştir ve hiç bir tedavi yöntemi yoktur Ne ilaç, ne cerrahi ne de işitme aleti kulağınız gerçekten zarar görmüşse gerçekten işitmenizi düzeltmez

Kulak nasıl çalışır?

Kulağın üç ana bölümü vardır:dış kulak, orta kulak, iç kulak Dışarıdan görebildiğimiz parça olan dış kulak kendi kanalına açılır Kulak zarı dış kulak yolunu orta kulaktan ayırır Orta kulaktaki örs, çekiç ve üzengi kemikçikleri iç kulağa sesin iletilmesine yardımcı olurlar İç kulakda işitme ve dengeye hassas hücrelerle, beyine giden işitme siniri vardır

Herhangi bir ses kaynağı kulağa titreşim veya ses dalgaları gönderir Bunlar dış kulak yolu vasıtasıyla iletilir ve kulak zarına çarparak zarın titreşimini sağlar Bu titreşimler orta kulağın küçük kemikçiklerine iletilir ve kemikçikler yoluyla iç kulağa buradan da işitme sinirine geçerler Titreşimler iç kulakda sinir uyarıları haline dönüştürülür ve direkt olarak beyine giderler Beyne gelen uyarılar müzik, kapı çarpması gibi ses olarak algılanır

Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki sinir uçlarını öldürmeye başlar Yüksek sese maruz kalma süresi uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur Sinir ucu sayısı azaldıkça da işitme azalır Ölü sinir uçlarını canlandırmak mümkün değildir ve hasar kalıcıdır

Sesin zararlı olduğunu nasıl anlayabilirim?

İnsanlar gürültüye duyarlılıkları açısından farklıdır Genel olarak sesinizi duyurmak için bağırmak zorunda kaldığınız gürültülü ortam, kulağınızı ağrıtan sesler, kulağınızı çınlatan gürültü veya maruz kaldıktan sonra sağırlık yaşattıran sesler işitmenize zarar verebilir

Bilimsel olarak ses iki türlü ölçülebilir: şiddet veya sesin yüksekliği desibel dB olarak ölçülür Tizlik ise saniyedeki ses titreşim frekansı olarak ölçülür Düşük tizlik tuba gibi derin ses daha az titreşim yaparken yüksek ses violin gibi daha fazla titreşim yapar

Frekans ve işitme kaybı arasında nasıl ilişki vardır?

Frekans saniyedeki devir veya Hertz Hz olarak ölçülür sesin tizliği ne kadar yük****e frekansı o kadar fazladır Genel olarak en iyi duyan çocuklar büyük kilise orgunun en düşük notası olan 20 Hertz lik sesten köpek havlama sesinin en tizliği olan 20000 Hertz lik sese kadar sesleri ayırt edebilir İnsan konuşması 500 - 2000 Hz arasında değişir ve pek çok insana çok yüksek veya çok alçak frekanslı seslerden daha gürültülü gelir Duyma kaybı başlayınca yüksek frekanslar daha önce kaybedilir Bu da işitme kayıplı insanların bayan ve çocukların yüksek tizlik seslerini neden daha zor duyduklarını açıklar

Yüksek frekanslardaki duyma kaybı ses bozulmasına yol açar Böylece ses duyulmasına rağmen anlaşılamaz Ayrıca işitme kayıplı hastalar benzer duyulan kelimeler arasındaki farkı ayırt edemezler çünkü bu sessiz harfler diğer sessizlere ve sesli harflere nazaran daha yüksek frekans aralığına sahiptirler

Desibel Nedir?

Sesin şiddeti desibel dB olarak ölçülür Yelpaze insan kulağının duyabileceği en silik sesten 0dB roketin havalanma sesine 180dB kadar değişir dB logaritmik bir ifadedir, bu yüzden dB şiddetinde 10 ünitelik artış bir alttakinin 10 katı fazlası anlamına gelir; yani 20 dB, 10 dB in 10 katı ve 30dB de 10 dB in 100 katıdır

dB düzeyi

Örnek

Ortalama



0

İnsan kulağının duyabileceği en silik ses

30

Fısıldama sessiz kütüphane ortamı

60

Normal konuşma,daktilo, dikiş makinesi

90

Çimen biçme makinesi, kamyon trafiği günlük 8 saat maksimum maruz kalma süresidir

100

Demir testeresi,havalı delici,kar aracı korumasız maksimum 2 saat maruz kalma süresidir

115

Rock konseri, oto kornası korumasız max15 dakika maruz kalma süresidir

140

Jet motoru gürültü ağrı yaratır ve geçici sağırlık oluşturur



Duymamı etkilemeksizin dB ne kadar yükseğe çıkabilir?

Pek çok uzman 85 dB den daha fazla sese maruz kalmanın zararlı olduğu konusunda hem fikirdir

Duyduğum gürültüye maruz kalma süresinin işitmedeki hasarla ilişkisi var mıdır?

Vardır Yüksek sese ne kadar uzun süre maruz kalırsanız o kadar hasar gelişir Ayrıca sesin kaynağına ne kadar yakınsanız hasar o kadar fazla olur Her ***** sesi yakın çevredeki herkesin kulağına zarar verebilir Daha büyük ve topçu sınıfı *****lar en kötüsüdür çünkü en fazla gürültüyü bunlar çıkarır Ancak patlama yakınınızda olursa küçük *****lar bile işitmenize zarar verebilir Ateşli ***** kullanan biri kulaklık kullanmıyorsa işitme kaybı riskiyle karşı karşıyadır Son çalışmalar gençlerde işitme kaybı sıklığının arttığını göstermektedir Yüksek sesle dinlenen rock müziği ve kulaklıklı taşınabilir radyo-teyp Walkman kullanımındaki artış gençlerdeki işitme kaybından sorumlu olabilir

Gürültü işitmem dışında başka bir zarar verebilir mi?

Kulak çınlaması gürültüye maruz kalma sonrası görülür ve sıklıkla kalıcıdır Bazı insanlar yüksek sese sinirlilik reaksiyonu gösterirler ayrıca kalp hızı ve kan basıncı veya mide asidinde artma görülebilir Çok yüksek ses güç görevleri yerine getirmeyi dikkati dağıtmak suretiyle azaltır

Kim işitme koruyucusu kullanmalıdır?

Eğer gürültülü bir ortamda çalışmak zorundaysanız koruyucu kullanmalısınız Ayrıca bu koruyucular; güçlü elektrikli aletler, gürültülü bahçe aletleri veya ateşli ***** kullanırken de giyilmelidir

İş sırasında gürültüye maruz kalma ile ilgili kanunlar nelerdir?

Pek çok insanda devamlı 85 dB üzerinde gürültüye maruz kalma anlamlı şekilde işitme kaybına yol açar ve daha yüksek sesler bu hasarı arttırır Korunmamış kulaklar için izin verilen maruz kalma süresi ortalama gürültü seviyesinde her 5dB artış için yarısı kadar azaltılmalıdır Örneğin 90dB için maruz kalma süresi 8 saat, 95 dB için 4 saat ve 100 dB için 2saat olmalıdır İzin verilen en yüksek gürültü seviyesi korunmuş kulak için günde 15 dakika ve 115 dB dir140 dB üzerindeki gürültü kabul edilemez

ABD de mesleki güvenlik ve sağlık birliği yönetimi 1983 yılı işitme koruma kanununda gürültülü çalışma ortamlarında işitme koruma programı uygulamayı istemektedir Bu ise ortalama 85 dB veya daha fazla gürültüye maruz kalan yaklaşık 5milyon çalışanda yıllık işitme testi yapmayı kapsar İdeal olarak gürültülü makine ve çalışma ortamları daha az gürültülü aletlerle donatılmalı veya çalışma saatleri azaltılmalıdır Ancak bunun maliyeti pahalıdır Alternatif olarak kişisel işitme korumaları ortalama 90 dB den yüksek gürültüde kullanılmalıdır Gürültü ölçümleri işitme koruması ihtiyacını gösterirse işveren en az kulak tıkacı ve bir tip de kulak susturucusunu ücretsiz olarak çalışanlarına vermek zorundadır Yıllık işitme testleri yüksek frekanslarda 10 dB veya daha fazla işitme kaybını gösterirse çalışan bilgilendirilmeli ve gürültü 8 saat için 85 dB den fazla ise işitme korumaları kullanmalıdır İşitmede daha fazla kayıp ve/veya kulak hastalığı ihtimali KBB uzmanına görünmeyi gerektirir

İşitme koruyucuları nedir ve ne kadar etkilidir?

İşitme koruyucu aletleri kulak zarına ulaşan sesin şiddetini azaltırlar 2 formu vardır: kulak tıkacı ve kulak maskesi
Kaynak: MaxiSağlık