Osteoporoz - Menopoz

Osteoporoz (Menopozda Kemik
Erimesi)


Osteoporoz; metabolik bir kemik hastalığı olup kemiğin yapısı ve
şekli bozulmadan yoğunluğunda azalma olması halidir Osteoporozun
bir çok nedeni bulunmaktadır Örneğin; düşük kalsiyum alımı, uzun
süre heparin kullanımı, tiroid veya paratiroid bezinin fazla
çalışması, şeker hastalığı,


***** alımı gibi durumlar kemik
erimesine neden
olabilmektedir

Osteoporoz;
Menopoza bağlı
osteoporoz (Tip I)
Yaşlanmaya bağlı osteoporoz (Tip
II)
şeklinde iki gruba ayrılmaktadır

Menopoz ile görülen
Tip I osteoporoz, hastaları adetten kesildikten sonraki ilk 15-20
yıl içerisinde etkilemektedir Kadınlar menopozdan sonraki ilk 5 yıl
içersinde tüm kemik yoğunluğunun %15'' ini kaybetmektedir Azalan
östrojen hormonunun etkisiyle kemik yapımını sağlayan hücrelerin
çalışmaması sorumlu tutulmaktadır

Yaşlılıkla görülen Tip II
osteoporozda ise azalmış kalsiyum alımı ve emilimi
ile D
vitamini eksikliği söz konusudur 70 yaşın üzerindeki kadınların
%25''inde, 80 yaşın üzerindeki kadınların yaklaşık yarısında omurga
kırıkları görülmektedir Tüm kalça kırıklarının ise %90'' ı 70 yaşın
üzerinde görülmektedir İnsan ömrünün uzadığı göz önüne alındığında
bu istatistiki bilgilerin önemi açıkça ortaya çıkmaktadır Yaşam
kalitesinin bozulması ve hastane masrafları gözönüne alındığında
osteoporoz konusunun önemli bir halk sorunu olduğu ortaya
çıkmaktadır Kemik dokusunun temel minerali olan kalsiyumun yaşlanma
ve menopozdaki östrojen eksikliği sonucu kalıcı olarak
kaybedilmesidir İlk 5-8 yılda kemik kaybı ortalama yılda % 4-8 iken
daha sonra kısmen azalarak kadın her yıl kemik dokusunun yaklaşık %
1''ini kaybeder ve 75 yaşına geldiğinde ortalama olarak 35 yaşındaki
kemik dokusunun % 30''unu kaybetmiş olur Bunun bağlı olarak
menopozla beraber hızla artan kemik erimesi sonucu sessiz omurga
kırıklarıyla bel ağrıları, boyda kısalma ve kamburluk ortaya çıkar
Menopozdan sonra bir kadında boy 65 yaşına kadar ortalama 4 cm, 75
yaşına kadar 9 cm kısalır Omurga kemiklerindeki çökme kırıklarına
bağlı olarak ortaya çıkan kamburluk ve göğüs kafesinin kemik
yapısının bozulması sonucu hastada solunum sıkıntısı gelişebilir
Kadınlar menopozda çarpma düşme sonucu kalça,el bileği ve diğer
kemik kırıklarına da daha kolay maruz kalabilirler Bu kırıklardan
en ciddi olanı kalça kırığıdır ve kalça kırığından sonra hastalardan
%12-20''si 2 yıl içinde kaybedilmektedir Kalça kırığı geçirmiş
hastaların geriye kalanlarının bir kısmı sürekli bakıma ihtiyaç
duymaktadırlar

Kemik erimesine zemin hazırlayan risk
faktörleri,
-Çok çocuk doğurma
-Sigara,*****
kullanımı
-Beslenme bozuklukları (kalsiyumdan fakir
diyet)
-Güneş banyosu alışkanlığının olmaması
-Spor yapma
alışkanlığının olmaması
-Uzun süre yatağa bağlı kalmaya neden
olan hastalıklar
-Bazı endokrin (hormonal ) bozukluklar
(hiperparatiroidi, hipertiroidi (guatr),böbrek üstü bezinin aşırı
çalışması veya steroid hormonlarının ilaç olarak uzun süreli alımı
vb)
-Bağ dokusu hastalıkları (Romatoid artrit, sarkoidoz),
siroz, böbrek hastalıkları,erken menapoz
-Genetik faktörler
(ailede osteoporoz varlığı)


Korunma Yolları
Doğal olarak hayat kalitesini etkileyen
hatta insanları yatağa bağımlı bile kılan bu hastalıktan korunma
yolları mevcutturÖstrojen kalsiyum kaybını engelleyerek kemiklerin
yapısını korur 30 yaşından sonra kemiklerden kalsiyum kaybı başlar,
kemikler incelir ve zayıflar Osteoporoz denen bu süreç menopozdan
sonra belirgin bir şekilde hızlanır Menopozdan sonra erken dönemde
kemik kaybı hızlıdır ve östrojen tedavisi ile kemik kitlesi
korunabilir Eğer menopozdan sonra östrojen tedavisine başlamak için
bir veya iki yıl beklenirse kaybedilen kemik kitlesini yerine koymak
mümkün olmaz Bu nedenle kemik kaybı bu aşamaya gelmeden östrojen
tedavisine başlanması gerekir Süt ürünleri kalsiyumdan zengindir
Menopozda sadece kalsiyum alımı kemik kaybını engellemez, fakat
kalsiyum östrojenle birlikte alınırsa kemik kaybı azalır Düzenli
egzersiz, kemik yoğunluğunun korunmasına yardımcı olur Östrojen
tamamlama tedavisinin özellikle menopozdan hemen sonra başlandığında
kemik kaybını durdurduğu bilinmektedir Östrojen aynı zamanda kalp
hastalığı riskini ve menopoza bağlı diğer bulguları azaltır
Doktorunuz sizin için uygun olan östrojen dozunu ve kullanım şeklini
belirler

Östrojen kullanımını sınırlayan bazı durumlar
vardır:
· Meme kanseri
· Rahim kanseri
· Karaciğer
hastalığı
· Safra kesesi hastalığı
· Kanın pıhtılaşma
bozuklukları
· Nedeni bilinmeyen ******l kanama
Bu
durumlardan herhangi birisi mevcut ise menopoza bağlı bulguları
tedavi etmek için doktorunuza alternatif metotları danışınız
Öncelikle menopoz dönemine girmiş hanımların düzenli egzersiz
yapmaları, bol kalsiyum içeren gıda maddelerini tüketmeleri
gerekmektedir Eğer kullanılıyorsa muhakkak sigarayı bırakmak
gerekmektedir

Egzersiz
Her gün 30 dakikalık
yürüme ve basit ağırlık kaldırma, kas güçlendiren hareketler ilaçlar
kadar önemlidirYaz aylarında güneş ışığından (ultra-viole)
faydalanmak için düzenli güneşlenme yararlıdırKırık oluşmuşsa uygun
tedavi yapılır ve fizik tedavi ile rehabilitasyon sağlanır
Kırıklara bağlı ortaya çıkan kamburluk nedeniyle oluşan ağrı ve
solunum sıkıntısı için fizik tedavi ve uygun atellerle hastaya
yardımcı olunmaya çalışılır Kırıkların oluşumunun önlenmesi için ev
hastaya göre yenidendüzenlenmelidir Merdiven kenarlarına,
banyo ve tuvalete tutunacak kollar yapılır Elektrik kesilmesi
anında oluşabilecek çarpma ve düşmeleri önlemek için özel pilli veya
jeneratörlü lambalar merdivenlere yerleştirilebilirYerlerdeki
kaygan örtü malzemeleri (halı,kilim vb) sabit hale
getirilebilir

Östrojenin yan
etkileri

Östrojene bağlı bulantı görülebilir
Östrojen uykudan önce alındığında veya cilde yapıştırılan tipleri
kullanıldığında bu sorunla karşılaşılmaz Östrojen kullanımı
sırasında görülen diğer bir yakınma ise memelerde ki
gerginliktirSon yıllarda gelişen ilaç teknolojisiyle parelel olarak
osteoporoz tedavisinde kullanılmaya başlanılan sentetik hormon
algılayıcısı düzenleyici bir ajan olan raloxifen , özellikle
yurtdışında osteoporozu önleme amacıyla çok kullanılmaktadır
Östrojene benzer olan bu yeni ilacın etki mekanizması kemik
erimesini azaltarak kan -kalsiyum seviyesini yükseltmektedir
Raloxifen''in östrojene göre iki üstün yönü vardır Birincisi rahim
zarında kalınlaşma yapmayarak, ara kanamalarına neden olmaz ve rahim
kanseri olma riskini artırmaz İkincisi Raloxifen kullanan
kadınlarda meme kanseri görülme riskini azaltır Bunların dışında
yapılan bazı çalışmalarda kandaki kötü huylu kolesterol seviyesini
azaltarak, kalp damar hastalıklarına karşı koruyucu etkisi
gösterilmiştir Tüm bu özelliklerden dolayı hormon replasman
tedavisine uyum sağlayamayan veya uygulanması sakıncalı olan menopoz
dönemindeki kadınlar için alternatif bir tedavi
seçeneğidir

Yazar:
Bahcecicom


Kaynak: Cinsel Sağlık