Geri Git   ForumSinsi - 2006 Yılından Beri > Genel Kültür & Serbest Forum > ForumSinsi Sözlük Ağı

Yeni Konu Gönder Yanıtla
 
Konu Araçları
eklerinedir, fiil, yapan, yapım

Fiil Yapan Yapım Ekleri-Nedir

Eski 07-22-2012   #1
Prof. Dr. Sinsi
Varsayılan

Fiil Yapan Yapım Ekleri-Nedir




FİİL YAPAN YAPIM Eklerİ

Bu Ekler isim ve fiil kök ve gövdelerinden fiil gövdeleri türetirler:
göz göz-le(mek)
bilgi- bilgi-len(mek)-dir(mek)
sev- sev-dir(mek)
bildir- bildir-il(mek)

Fiil yapan Ekler, isime veya fiile getirilişine göre ikiyte ayrılır:

İsimden fil yapan Ekler
Fiilden isin yapan Ekler

a İsimden fiil yapan Ekler

Bu Ekler isim kök ve gövdelerinden fiil gövdeleri türetirler:
İsim-len-dir-
Ad-lan-dır
İki-le-
Durgun-laş-

En çok kullanılan isimden fiil yapan Ekler şunlardır:

-lE
çok kullanışlı bir ektir Birçok isimden fiil yapabilir:
Baş-la-, suç-la, su-la, taş-la-, av-la-, kış-la-, çın-la-, in-le-, ter-le-, gece-le-, hafif-le-, karış-la-, kurşun-la-, perçin-le-, yuvar-la-

-El
Genellikle sıfatlardan fiil yapar:
çoğ-al-, dar-al-, az-al-, boş-al-, düz-el-, dik-el-

-l
Bazı sıfatlardan oluş filleri yapar:
Kısa-l-, doğru-l-, sivri-l-, duru-l-, ince-l-

-E
Fazla işlek değildir:
Yaş-a-, kan-a-, boş-a-, tün-e-, oy(u)n-a-

-°r
Daha çok renk isimlerinden sonra gelir:
Kara-r-, yaş-ar-, boz-ar-, ağ(k)-ar-, sar(ı)-ar-, mor-ar-

-dE
Yansımalara getirilir:
çıtır-da-, şırıl-da-, horul-da-, fısıl-da-, gürül-de-

-msE
Fazla işlek değildir:
Az-ı-msa-, küçü-mse-, ben-i-mse-, öz-ü-mse-, kötü-mse-

-sE
Fazla işlek değildir:
su-sa-, garip-se-, önem-se-, mühim-se-

-lEş [19]
Bazı isimlere getirilir:
Sert-leş-, taş-laş-, kötü-leş-, iyi-leş-, katı-laş-, sağlam-laş-

-lEn
Bir şeye sonradan sahip olma anlamı katar:
Ev-len-, can-lan-, hoş-lan-, us-lan-, iç-len-, dert-len-

b Fiilden fiil yapan Ekler

Fiil kök ve gövdelerine getirilerek fiil gövdesi türeten eklerdir:

-t
çatı ekidir; geçişsiz fiilleri geçişli (oldurgan) yapar; geçişli fiillerin de geçişliliğini artırır (ettirgen yapar) Genellikle ünlüyle biten fiillere gelir:
Yürü-t-, acı-t-, ak-ı-t-, oku-t-, anla-t-, ağla-t-, ara-t-, kızar-t-

-°r
çatı ekidir -t ile aynı görevdedir; oldurganlık ve ettirgenlik görevi vardır genellikle ünsüzle biten fiillere gelir:
çık-a-r-, kop-a-r-, kaç-ı-r-, uç-u-r-, bat-ı-r-, düş-ü-r-, iç-i-r-

-Dİr
çatı ekidir; geçişsiz fiilleri geçişli (oldurgan) yapar; geçişli fiillerin de geçişlilik derecesini artırır (ettirgen yapar):
Yaz-dır-, sor-dur-, aç-tır-, çiz-dir-, sök-tür-, as-tır-, koş-tur-

-l
çatı ekidir; edilgen ve dönüşlü fiil yapar:
At-ı-l-, soy-u-l-, yaz-ı-l, çiz-i-l-, ay(ı)r-ı-l-, gid-i-l-

-n
çatı ekidir; edilgen ve dönüşlü fiiller yapar:
Başla-n-, tara-n-, yıka-n-, bil-i-n-, sil-i-n-, sür-ü-n-, taşı-n-, al-ı-n-


çatı ekidir; işteş fiil yapar:
Döv-ü-ş-, at-ı-ş-, tart-ı-ş-, gör-ü-ş-, uç-u-ş-, bekle-ş-, it-i-ş-, sel mla-ş-

-ElE
Devamlılık, anlatılan işin art arda yapıldığını bildirir:
Kov-ala-, it-ele-, silk-ele-, dur-ala-, tep-ele-Kaynak:mitolojiinfo

Alıntı Yaparak Cevapla
 
Üye olmanıza kesinlikle gerek yok !

Konuya yorum yazmak için sadece buraya tıklayınız.

Bu sitede 1 günde 10.000 kişiye sesinizi duyurma fırsatınız var.

IP adresleri kayıt altında tutulmaktadır. Aşağılama, hakaret, küfür vb. kötü içerikli mesaj yazan şahıslar IP adreslerinden tespit edilerek haklarında suç duyurusunda bulunulabilir.

« Önceki Konu   |   Sonraki Konu »


forumsinsi.com
Powered by vBulletin®
Copyright ©2000 - 2025, Jelsoft Enterprises Ltd.
ForumSinsi.com hakkında yapılacak tüm şikayetlerde ilgili adresimizle iletişime geçilmesi halinde kanunlar ve yönetmelikler çerçevesinde en geç 1 (Bir) Hafta içerisinde gereken işlemler yapılacaktır. İletişime geçmek için buraya tıklayınız.