Şablon Baskısı

Karton ya da benzeri kalıplardan yararlanarak yapılan resimlere şablon baskısı denir Beğenilen bir örgeyi (motifi), resmi, yazıyı çoğaltmak ya da fırça izi bırakmadan boyamak için bu baskı tekniği kullanılır

* Baskı için gerekli araç ve gereçler:
- İki yüzü parlak katron
- Ucu sivri ve keskin bıçak (maket bıçağı)
- Resim kağıdı
- Guaş boya
- Sünger ya da sert kıllı fırça

Şablon baskılarda başarı sağlamak için kalıbın iyi hazırlanması gerekir Kalıp olarak seçilen malzeme boyayı çekmemeli ve kuruduğu zaman da kıvrılmamaııdır Bezir yağı sürülerek kurutulan iki yüzü parlak (bristol) karton, bu şartlara uygundur

* Şablon baskıda kalıp iki şekilde hazırlanır:
- Hazırlanan resim içi boyanacak biçimde (dişi kalıp)
- Hazırlanan resim dışı boyanacak biçimde (erkek kalıp)

Yukarıda adı geçen kalıplardan hangisi yapılacaksa, önce resmi çizilir Kalıbın tek parçalı ve dayanıklı olması için resimde şekle uygun bağlantılar yapılmalıdır Hazırlanan resim, kalıp üzerine kopya edildikten sonra, boyanacak kısımlar keskin çakı ya da maket bıçağı ile oyulup çıkartılır Daha sonra düzgün bir yüzeye konan resim kağıdı üzerine kalıp toplu iğne ile tesbit edilir Sert kıllı fırça ya da süngerle çok az sulandırılan guaş boya, seri darbelerle kalıbın boyanacak kısımlarına vurulur ilk vurulan darbeler fazla boya akıtacağı için, önce gereksiz bir kağıtta deneme yapılmalıdır Boyama işlemi, boyayı çeşitli tekniklerde püskürtmek yoluyla da yapılabilir

* Linolyum baskısı :
Bu baskı türünde kalıp olarak yer muşambası (Iinolyum) kullanılır Kalıbın uzun ömürlü oluşu ve saklama kolaylığı bulunuşu nedeniyle diğer baskılardan daha uygundur Linolyum baskı resimlerinde desen, kompozisyon ve siyah - beyaz etkisi gibi unsurlar çok önemlidir Onun için bu konularda iyi yetişmeli, bol alıştırmalar yapmalıdır

* Linolyum baskıda kullanılan araç ve gereçler:
- Yer muşambası (linolyum)
- Linolyum bıçakları (ucu keskin bir çakı)
- Matbaa ya da teksir mürekkebi
- İki adet merdane
- Mürekkebi emen mat baskı kağıdı

* İş sırasına göre baskının yapılışı :
- Baskısı yapılacak resim ana hatlarıyla şeffaf pergament ya da aydınger kağıdına çizilir Resmin çizgilerinin iki yüzden gözükmesi için bu cins kağıtları kullanma zorunluluğu vardır
- Linolyum baskısı için kalıp olarak döşemeye serilen orta kalınlıktaki muşambalar kullanılır Eski, kullanılmış muşambalar çürük ve dayanıksız olduğu için uygun değildir

Yapacağımız resimden biraz büyük olarak kesilen muşambanın parlak yüzüne önce aydınger kağıdına hazırladığımız resmin modeli ters olarak yerleştirilir Sonra model ile muşamba arasına konulan karbon kağıdı vasıtasıyla resim kopya edilir 3 Muşambayı oyarak kalıp haline sokmak için özel linolyum bıçakları ya da ucu keskin çakı, kunduracı bıçağı gibi aletler kullanılır Bunlardan en uygun olanı, kesici ağızları çeşitli profillerde olan linolyum oyma bıçaklarıdır

Oyma işini yaparken sol elle muşamba levha istenilen yönde tutularak çalışma kolaylığı sağlanır Sağ elle de oyma işlemi yapılır Baskıdan sonra, oyulan kısımların beyaz, oyulmayan kısımların siyah olarak çıkacağı düşünülmelidir Ara tonlar sık ya da seyrek tarama çizgileriyle sağlanır
- Oyma işi bittikten sonra sert kıllı bir fırça ile muşamba iyice temizlenir Böylece kalıp, oyuklarında kalmış olan pürüzler ve muşamba artıklarından temizlenmiş olur
- Muşamba düz bir yere tespit edilir, daha iyisi aynı büyüklükte temizlenmiş ve zımparalanmış bir tahta takaza yapıştırılır
- Elde ettiğimiz bu muşamba kalıp üzerine matbaa ya da teksir mürekkebi yaymak için bir cam levha ile merdaneye ihtiyaç vardır Mürekkep, cam levha üzerine merdane ile yayılır Merdane üzerindeki mürekkep, muşamba kalıpta gezdirildiğinde çıkıntılı olan kısımlar boyanır Eğer merdane yoksa bir fırça ile mürekkeplenebilir
- Baskı için kullanılacak kağıtlar mat olursa daha iyi sonuçlar alınır Hatta ikinci, üçüncü hamur teksir kağıtları mürekkebi emdiği için baskıyı daha güzel gösterir Muşamba kalıp üzerine konan kağıdın üzerinden temiz bir merdane geçirildiğinde boyalı kısımlar kağıda aynen geçmiş olur Bu çalışma tekrarlandıkça istediğimiz sayıda resim elde etmiş oluruz Linolyum baskıda, her renk için ayrı kalıp hazırlanarak renkli resimler de basılabilir

Alıntıdır