Varlık Felsefesi(Ontoloji)

1VARLIK FELSEFESİNİN KONUSU VE TEMEL KAVRAMLARI:
Varlık Felsefesinin konusu varlıktırVarlık;var olan her şeydir Varlık Felsefesi açısından var olanlar iki biçimde ele alınır

1-Reel Varlıklar: İnsan bilincine bağlı olmadan varolanlarGerçekte,nesnel olarak var olanlar: Gerçek varlık,gerçekliğini nesnelerden,olaylardan,kişiler den alan;belli bir zaman ve mekanda var olandırGerçekte var olanlar duyu organları ile algılanırÖrneğin:masa,sıra,ki tap vb

2-İdeal Varlıklar: İnsan bilincine bağlı olarak varolanlarİdea’da (zihinde,düşünsel) olarak var olanlar:İnsanların zihinlerinde oluşturdukları kavramlardırZihinde var olanları insanlar bir takım olay ve ilişkilerden soyutlayarak elde ederler,bu nedenle duyu organları ile kavranamazlar Varlık felsefesinin konusu “varolanlar”dırVarlık felsefesinin konusunu oluşturan “varlık”, şu ya da bu varlık olmayıp, tüm bu varlıkları da içine alan tümel varlık ya da varlık kavramının kendisidirYani varlık felsefesi, bilimlerin konu edindiği reel varlıklar alanındaki varlıklarla değil, daha çok ideal varlıklar alanındaki varlıkla ilgilenir

2BİLİM VE FELSEFE AÇISINDAN VARLIK:
Bilim ve Felsefenin varlığa bakış açıları şu noktalardan farklılaşır: Bilime göre varlık tartışmasız vardırBilim varlığın var olduğunu ön kabul olarak benimser ve var kabul ettiği varlıkla ilgili neden-sonuç ilişkileri kurar Felsefe varlığın var olup olmadığını da tartışır Nedenlerin nedenlerini de araştırır Bilimler konularına göre varlığı parçalara ayırarak ,kendilerine özgü yöntemlerle inceler Felsefe, varlığı bütün halinde görür ve bütün halinde incelemeye çalışırBunun içinse gerekirse tüm bilimlerin sonuçlarını kullanarak genel kuramsal açıklamalar yapar

3METAFİZİK VE ONTOLOJİ:
Metafizik sözcüğünü felsefe tarihinde ilk kullanan filozof Aristoteles’tirYazmış olduğu ve daha çok ontoloji(varlık) problemlerini ele aldığı kitabının ilk bölümüne “Fizik”,ikinci bölümüne “Metafizik” adını vermiştirBuradaki anlamıyla “metafizik”, “fizik” adlı bölümden sonra gelen bölüm anlamını taşımaktadır Aristoteles kitabının bu bölümünde ontoloji problemlerini ele almış, yani metafizik ile ontolojiyi bir ve aynı anlamda kullanmıştırBununla birlikte geçen yılar içerisinde “metafizik” sözcüğü ile “ontoloji” sözcüğünün anlamları farklılaşmıştır “Metafizik”;bugünkü anlamıyla, ispatlanması ve çürütülmesi mümkün olmayan , daha çok doğa üstü varlıklar alanına ilişkin sorunlarla ilgilenir “Ontoloji” varlığı konu edinen ve onu sorgulayan felsefe dalıdır

4VARLIK FELSEFESİNİN TEMEL SORULARI:
Ontolojinin soruları şunlardır:Kaynakwh webhatticom:
1 Varlık var mıdır?
2 Varlığın ana maddesi nedir?
3 Evren nasıl oluşmuştur?
4 Evrenin bir amacı var mıdır?
5 Varlıkta özgürlük var mıdır?
6 Ruh nedir?
7 Ruh ölümsüz müdür?
8 Ölüm nedir?

5VARLIK FELSEFESİNİN SORULARINA YAKLAŞIMLAR:
VARLIĞIN OLUP OLMADIĞI PROBLEMİ:
Varlığın var olup olmadığı ilk çağlardan bugüne ontolojinin tartıştığı temel problemdirBu probleme genelde iki bakış açısıyla yaklaşılmıştır

ANİHİLİZM(HİÇCİLİK)
Antik Nihilizm:
Antik Nihilizm’in temsilcileri Gorgias, Protogoras ve Hippias’dırAntik nihilizmin temsilcisi olan sofistler, varlığı bir duyum ve algı problemi olarak ele alırlar Ontoloji alanında nihilizmin ilk temsilcileri ilk çağ sofist filozoflarından Gorgias’tır Gorgias,”varlık var mıdır?”sorusuna “yoktur” cevabını verirGorgias’a göre;”varlık yokturOlsa bile bilinemezBilinse bile bildirilemez” Protogoras’a göre ise aynı varlığa ilişkin herkesin duyum ve algısı farklı farklıdırBu yüzden de bir tek değil pek çok varlık anlayışı ortaya çıkmaktadırVarlık göreceli,kişiden kişiye değişen bir özellik gösterir
Taoizm:
İlk çağda Çin’de Lao-Tse ‘nin kurduğu taoizm gerçeğin tüm çeşitliliğine karşın “bir”(tao) olduğunu ve bunun adının,biçiminin, maddesinin, görüntüsünün olmadığını savunur Ona göre “Tao” evrendeki tüm karşıtlıkları kendisinde birleştiren tanımlanamaz bir şeydirİyidir,aynı zamanda kötüdür; güzeldir, aynı zamanda çirkindir;vardır,aynı zamanda yoktur vb O’na göre aldatıcı olan dünya, varlıktan yoksundur
Anarşizm:
Nihilizm’e göre hiçbir varlık gerçekten var değildir ve varlığı var olan olarak kabul eden görüşlere karşı çıkar Nihilizm hiçbir değer ve kural tanımayan bir görüştür ve toplumda düzeni sağlayan tüm otoriteleri reddeder Nihilizm bu biçimiyle siyasal anlamda anarşizme temel oluştururAnarşizmin en önemli temsilcisi Cernişevski’dir Öte yandan Nietzsche; Toplumsal değer ve normları tümüyle inkar ederek nihilizmin 19yydaki önemli temsilcisi olmuştur

BREALİZM(GERÇEKÇİLİK)
Varlık vardır anlayışı realizmdir Realizm varlığın insan bilincinin dışında insan bilincinden bağımsız olarak var olduğunu savunurRealizme göre dış dünya bizden bağımsız olarak vardırVar olan nesnel olandır,duyu organları aracılığıyla algılanabilir olandır Kısacası realizm insan bilincinden bağımsız bir varlığın olduğunu öne süren yaklaşımdırTarih içerisinde pek çok realizm anlayışı görülürBunlar:
1Kavram Realizmi
Kavramların insan zihninden bağımsız gerçek varlıklar olduğunu öne süren yaklaşımdırGüzel insan, güzel çiçek, güzel kuş geçici varlıklar iken güzellik kalıcı gerçekliktirBu örnekteki kavram, güzellik, soyut, genel ve değişmez bir varlıktırDemek ki asıl varolan şu ya da bu insan değil insan kavramıdırOrtaçağ boyunca süren “tümel varlıklar mı, yoksa tekil varlıklar mı gerçek varolandır?” tartışması kavram realizmini ikiye ayırmıştır:
aNominalizm
Bu görüşü savunan filozoflar kavramların sadece nesnelerin adları olduğunu,asıl gerçek varlıkların ise tekil kavramlar “şu insan”,”bu ağaç”, “o ev” vb olduğunu savunurlar
b Konseptualizm
Ortaçağın sonlarında görülen bu yaklaşım bu tartışmaya bir son vermek istemiş ve Aristotelesçi bir yaklaşımla tümel tekil tartışmasını sentezlemeyi denemiştirTümel kavramların varolduğunu ama kendi başlarına bir anlam taşımadıklarını,ancak bir tekille birleşmeleri halinde gerçek varlığın ortaya çıktığını öne sürerler
2Epistemolojik Realizm
Günümüzde yeni bir biçimle karşımıza çıkan ve ünlü matematikçi ve filozof Bertrand Russel’ın temsil ettiği epistemolojik realizm,gerçek varlıkların duyu verilerinden ibaret olduğunu ileri sürerKısaca bu yaklaşıma gör gerçek varlık, dış dünyada insan bilincine bağlı olmadan varolan nesnelere ait duyu verileridir

VARLIĞIN NE’LİĞİ(MAHİYETİ) PROBLEMİ
Varlığın ne olduğu sorusuna farklı cevaplar verilmiştir;
1MATERYALİZM
Varlığı Madde Kabul EtmeVarlığın özünü madde olarak kabul ederİdea cinsinden özlerin ise ancak maddeye bağlı olarak varlığını sürdürdüğünü öne sürerEn Önemli temsilcileri ilk çağ’da Naiv Materyalizmi temsil eden doğa filozofları (Thales,Aneximenes,Aneximandro s,Demokritos vb),Yeni Çağ’da Mekanik materyalizmi temsil eden La Metrie ve günümüzde diyalektik materyalizmi temsil eden KMarx’tır

2İDEALİZM:
Varlığı idea olarak kabul etmeVarlığın özünün madde gibi sınırlı bir cevherden meydana gelemeyeceğini, varlığın özünün ancak ideal bir varlıktan meydana gelebileceğini öne süren yaklaşımdırEn önemli temsilcileri Sokrates,Platon,Aristoteles,Fa rabi,Hegel ve Kant’tır

3DUALİZM

Varlığı hem madde hem idea olarak kabul etmeDescartes tarafından temsil edilen bu yaklaşım idealizmle materyalizmi sentezlemeyi denemiştir Ona göre varlığın özünde bir değil iki cevher bulunmaktadır: madde ve ideaBu ikisini birbirinden ayırmak olanaksızdırBu yaklaşım iki cevher saptamasında bulunduğu için dualizm(ikicilik) adını alırken diğer yaklaşımlar varlığın özünü tek cevherle açıkladıklarından tekçilik(monizm) adını almışlardır

4OLUŞÇULUK
Varlığı oluş kabul etmeHerakleitos ve Whitehead tarafından temsil edilen bu yaklaşıma göre varlık sürekli bir oluş yokoluş ve yeniden varoluş süreci içinde olduğundan özünü saptamak olanaksızdırHerakleitos’a göre örneğin “her şey akar!”(Panta Rai)Ona göre “bir derede bir insan iki kez yıkanamaz;hem dere hem de insan değişim içerisindedir” Bu nedenle evrende değişmeden kalan hiçbir şey yokturFakat bu değişme de rastlantısal bir değişme olmayıp belli bir mantığa bağlı olarak değişmektedirYani değişmeden kalan tek şey değişme mantığı (logos)tur Herakleitos her şeyi hızla değiştiren ama kendisi hiç değişmeyen ateş” i ,bu niteliğinden ötürü arkhe (ilk-kök varlık) saymıştır

5FENOMENOLOJİ
Varlığı Fenomen kabul etmeEdmund Husserl tarafından temsil edilen bu yaklaşıma öre insan varlığa değerler yükleyerek yaklaştığından onun özüne hiç yaklaşamamaktadırVarlığın özü değerlerden arındırılmış(ayraç içine alınmış) salt varlığın kendisidirBuna Husserl “fenomen” adını vermiştirKısacası “fenomen” insanın varlığa yüklediği tüm değerliklerin arındırılmasından sonra artakalan özüdür

*