Üstün Yetenekli Çocukların Eğitimi

Üstün yetenek, yaratılıştan gelen bir özelliktir Her 100 çocuktan en az ikisinin üstün yeteneklere ve hünerlere sahip olduğu bilinmektedir Eflatun, bu çocukları "Altın Çocuklar" diye adlandırır Üstün yetenekli insanların en önemli özelliği, öğrenme hızlarıdır Bu tür çocuklar, diğerlerine göre daha erken yaşta konuşma, okuma ve yazmayı öğrenirler Doymak bilmez meraklarıyla sürekli yeni şeyler öğrenme azmi taşırlar Eğer anne babaları, öğretmenleri ve arkadaşları, bu çocuklara gerekli alakayı gösterir, sabırla onları dinler ve motive ederlerse, ruhi krizlere düşmeden kendilerinden beklenen performansı gösterirler Aksi takdirde ilgisizlik, hor görülme ve baskı gibi sebepler yüzünden yetenekleri körelir

Üstün yetenekli çocukların yaklaşık yarısı, okula gitmeden önce okumayı öğrenmekte, bağımsız olarak çalışmaya ve araştırmaya da daha erken yaşta başlamaktadırlar Bitip tükenme bilmeyen enerjileri sebebiyle yanlış olarak bazen kendilerinin hiperaktif olduğu söylenmektedir Görev ve problemleri organizeli, hedefli ve verimli bir şekilde ele alarak çözerler Öğrenme, araştırma ve keşfetme konusunda fıtri motivasyonları mevcuttur

Üstün Yetenekli Çocukların Olumlu Özellikleri

Hızlı ve kolay öğrenirler Muhakeme ve problem çözme yetenekleri gelişmiştir İntikal süratleri fazla, idrakleri derindir İlgi ve dikkat süreleri uzundur Hafızaları güçlü olduğu için önemli detay, kavram ve prensipleri unutmazlar

Hayalleri güçlüdür Sanat dallarında orijinal eserler verirler Ritim ve hareket kontrolleri gelişmiştir

Merakları üst seviyededir Çok fazla soru sorarlar Farklı farklı konularla ilgilenirler İnsana, hayata ve kainata yakın bir alaka duyarlar

Gözlemleme güçleri fazladır Esnek ve sıradışı düşünürler Meseleleri farklı perspektiflerden ele alırlar Mülahaza daireleri her zaman açıktır Yeni fikirlere kapalı kalmazlar Hemen her an öğrenmeye hazır haldedirler Gelişmelere rahatlıkla ayak uydurabilirler

Meseleleri sorgular, net bir şekilde düşünür, ilişkileri farkeder ve anlamları idrak ederler

Yetişkinlerle kurdukları iletişimde oldukça olgun bir karakter sergilerler

Çoğu zaman genellemeler yapar ve bunları yeni durumlara tatbik ederler

Mücerret kavramları idrak etme ve bunlar arasındaki ilişkileri tespit etme kabiliyetleri gelişmiştir

Kelime hazineleri çok zengindir Kelimeleri kolaylıkla ve yerinde kullanırlar

Matematiksel düşünme yetenekleri gelişmiştir

Okumayı çok severler Yaşıtlarının seviyelerinin üzerindeki eserleri rahatlıkla mütalaa edebilirler

Talimatları kolaylıkla yerine getirirler

İnce bir espri anlayışları vardır

Nesne, kelime veya fikirleri yeni ortamlarda kullanırlar

En iyi olmak için büyük bir istek duyarlar Kendileri için tespit ettikleri standartlar oldukça yüksektir

Sağduyu ve pratik bilgilerden yararlanırlar

Çoğu faaliyette lider konumundadırlar Başkalarının sistem ve fikirlerini hemen kabul etmezler Genellikle kendilerine danışılır Karar verme esnasında aranılırlar

Üstün Yetenekli Çocukların Olumsuz Yönleri

Rutin ödevlerden çabuk sıkılırlar

İşleri kendi bildikleri gibi yapmak isterler

Sınıfta çok fazla dikkat çekebilirler

Başkalarının göremediği ilişkileri görebilir ve dersin çoğunu sadece bu konuda tartışmaya ayırmak isteyebilirler

Bazen bir projeyi bitirip diğerine başlamayı istemeyebilirler

Ara sıra hayallere dalarlar ve dikkatleri dağılır

Diğer öğrencilerin "sönük" kalmalarına sebep olabilirler

Kendilerine çok da faydalı olmayan eserlere gereğinden fazla zaman harcayabilirler

Yersiz espriler yapabilirler

Bazen gereğinden fazla yenilikçi olabilirler

Başarısızlıklardan çok çabuk etkilenebilirler

Aşırı derecede otoriter olabilirler

Başkalarının fikirlerine yeterince önem vermeyebilirler

Üstün Yetenekli Çocuklara Nasıl Yardım Edilebilir?

Bu çocuklar, genellikle kendilerini yaşıtlarıyla aynı seviyede görmezler Bir kısmı tecrit edilmişlik veya bir köşeye itilmişlik hissine kapılırlar İçine kapanıklıkları sebebiyle arkadaş sayıları birkaçı geçmeyebilir Okullardaki dersler onları sıkabilir Bunlardan bazıları, yaşıtlarıyla birlikte olabilmek için yeteri kadar başarılı olmak istemeyebilir Eğer duyguları beslenmezse, toplum dışında kalabilir, hatta suça meyilli hale gelebilirler Yetişkinler, bu çocukların hususi ihtiyaçlarını farkederlerse, potansiyellerini değerlendirebilmeleri için onlara yardımcı olmalıdırlar

Üstün yetenekli çocuklar, birbirleriyle çok etkili ve verimli bir iletişim kurabilmekte, böylelikle anlaşılmaz olma sıkıntısından bir derece kurtulmaktadırlar Dolayısıyla bu çocukların katıldıkları ortak proje ve programlar hazırlanabilir

Tecrübesiz anne, babaların evdeki üstün yetenekli ve hünerli çocuklarıyla ilgilenmesi hiç de kolay olmaz Özellikle okul öncesi dönemde böyle bir ebeveyn, yardıma ve rehberliğe muhtaçtır Ailelerin birbirlerine destek olmaları ve tecrübe aktarımı da ihmal edilmemelidir

Üstün yetenekli bir bebek, diğerlerine göre daha az uyur, dolayısıyla daha fazla ilgi ve ihtimama ihtiyaç duyar Böyle bir durumda anne ve baba her zaman gerekli ilgiyi gösteremeyebilirler Bu yüzden büyükanne, büyükbaba gibi ailenin diğer fertlerinin de yardımı istenebilir Bu çocuklar konuşmaya başladıktan sonra sürekli sorular sorar ve kaba bir otorite altına girmek istemezler "Bunu yapacaksın , çünkü ben öyle istiyorum" şeklinde bir yaklaşım, tesirli olmaz Çocuklarının sorularına cevap veren ailelerin, onlarla otoriter ailelere nazaran daha güçlü bir yakınlık kurdukları görülmektedir Bu çocuklara sabır, alaka ve saygı gösterildiği an, onlar da hürmete riayet ederek karşılık vermektedirler Çocuklar büyüdüklerinde, aile toplantılarına katılabilirler, böylelikle mesuliyet paylaşma ve tartışma kabiliyetleri gelişir Böyle bir ortamda çocuk kendisini söz hakkı olan bir aile ferdi olarak hisseder Bu arada anlaşmazlıklar ortaya çıkarsa, hissi destek bekleyecekleri unutulmamalıdır

Kısacası üstün yetenekli bir çocuğun yetişmesindeki kilit nokta saygıdır; farklılığına saygı, fikirlerine saygı, hayallerine saygı Kabiliyetlerin yeşermesi için özel müfredatlar, hususi yazılımlar ve spesifik programlar yanında huzurlu, emin ve sıcak bir aile ve okul ortamı da gereklidir

Bu arada şu hususlara da dikkat çekmekte fayda vardır: İnsanı, bir ilacın kimyasal bileşimini veya bir makinenin üstün özelliklerini tarif ediyor gibi kategorize etmek çok zordur, zira insan tabiatındaki kompleksliği unutmamak gerekir Yazıda sözü edilen özellikler bir robotun bilgisayar sisteminde olduğu gibi işlemez insanda Zaman içinde değişir, oranları artar, azalır Dinamik bir sistem bulunduğu icin unsurlar sabit kalmaz

Üstün yetenekli çocuklar geleceğin liderleri, bilim adamları, fikir adamları ve sanatçılarıdır Böyle bir milli servet heba edilemez ABD'de, İngiltere'de, İsrail'de ve Hollanda'da olduğu gibi bu tür çocukları tespit edip onlara özel programlar uygulayacak uzman ve kurumları hazırlamak, gerekli finans kaynaklarını bulmak, iletişimi etkili hale getiren bir ağ oluşturmak, bu sahada dünyada yapılan faaliyetleri takip etmek ve orijinal girişimlerde bulunmak yine fedakar ve sağ duyulu insanlara kalmaktadır

Kaynak