Mühendislik Perspektifinden Damarlarımız

*Bir şehirdeki su şebekesinde meydana gelebilecek basınç kayıpları,
belirli yerlere büyük enerji harcayan ve gürültü çıkaran güçlü pompalar yerleştirilerek
önlenmeye çalışılırken, dünyayı üç kere dolaşacak kadar uzun olan damarlarımızdaki
basınç kayıpları nasıl önlenmektedir?
* Şehir su şebekelerindeki güçlü pompalara karşılık, yumruğumuz büyüklüğündeki kalble vücudumuzun her yerine kan geciktirilmeden nasıl ulaştırılmaktadır?
* Kalb ve damar sistemimiz, su dağıtım şebekelerinin iyileştirilmesine
hangi hususlarda ışık tutmaktadır?
* Kan basıncımızın sabit tutulmasının bazı hikmetleri



Vücudumuzdaki kalb ve damar sistemini, bir şehirdeki pompa istasyonu ve binalardaki su şebekesi gibi düşünebiliriz Su şebekesindeki borular, daraltıcı elemanlar ve dirsekler hangi malzemeden yapılırsa yapılsın, içinden geçen suya karşı belirli bir sürtünme direnci göstererek basınç kayıplarına sebep olur

Sürtünme ve direnç ile ilgili hususlar, fizik kanunu dediğimiz, aslında ilâhî irade ve kudretin işleyişine perde olan tekvinî emirlerdir Bu kayıpların bilinmesi, sisteme su basacak pompanın seçilmesi ve gücünün hesaplanmasında büyük öneme sahiptir

Şehrin büyüklüğüne göre bir su şebekesine 1000-3000 km kadar boru hattı döşenir ve ayrıca sistemdeki basınç kayıpları düşünülerek, belli yerlere büyük enerji harcayan ve gürültü çıkaran güçlü pompalar yerleştirilir

Vücudumuza geri dönecek olursak, damarların uzunluğu yaklaşık 120000 km'dir Dünyayı üç defa dolaşacak kadar uzun bir boru ile 30 milyar kesit düşürücü ve dirseğe sahip damar sistemimiz (damarlarımız farklı kalınlıklarda olup büyük çoğunluğu birkaç mikron çapında olan kılcal damarlarımız oluşturur) birbirlerine geçişlerde özel bir ölçü ve plân dahilinde, bir hikmet ve gayeyi gösterecek şekilde çatallan-maktadır

Buradan yola çıkarak, kılcal damarlarla birlikte dünyayı üç kere dolaşacak kadar uzun olan damarlarımızın içindeki sürtünmeler ve çatallanmalarda meydana gelen basınç kayıplarının ne kadar olabileceğini tahmin edebiliriz Burada ayrıca yumruğumuz büyüklüğündeki kalbin, vücudumuzun her yerine kanı geciktirmeden nasıl ulaştırabildiği sorusu akla gelmektedir1

Demek ki damar sistemimiz, basınç kayıplarını ve sürtünmeyi sıfıra yakın bir değerde tutacak şekilde İlmi ve Kudreti Sonsuz tarafından hassas ölçülerde yapılmıştır Ayrıca damarlarımıza kan pompalayan kalbin küçüklüğü, sessizliği ve harcadığı enerjinin azlığı düşünüldüğünde onun ne kadar mükemmel ve hikmetli yaratıldığı anlaşılır

Kanımız katı olan hücrelerle sıvı olan plâzmadan yapılmıştır Sürtünme, daha ziyade plâzma içinde sürüklenen kan hücrelerinin damar duvarına temasıyla ortaya çıkar Kan akışı, damarın ortasında daha hızlı, damar çeperine yakın kısımda ise daha yavaştır Rahmeti Sonsuz tarafından hem kan hücrelerinin, hem de damarların iç çeperini kuşatan hücrelerin dış membran yüzeyleri glikokaliks isimli negatif elektrik yüklü karbonhidrat molekülleriyle kaplanmıştır

Bu negatif elektrikî yük, damar duvarına yakın akan plâzmadaki kan hücrelerini, damarın ortasına doğru iter Dolayısıyla kan hücreleri, sıvı akışının hızlı olduğu damarların ortasında toplanarak seyahat ederler Neticede damar duvarına temas ettirilmediğinden sürtünme kuvveti de yok denecek kadar azdır Rahmetin tecellisi olan bu mekanizmayla kan dolaşımı sırasında sürtünmeye bağlı kan hücrelerinin tahribatı da önlenir

Mühendislik prensipleri perspektifinden bakıldığında bu koruyucu mekanizma, başta makine mühendisleri olmak üzere akıl sahiplerini tefekküre sevk ettiği kadar, onları araştırma yapmaya da teşvik etmektedir İnsan damarlarındaki bu harikulade hususiyetler, su dağıtım şebekelerinde kullanılan boruların iyileştirilmesine aşağıdaki hususlarda ışık tutabilir:

l-Damarlar yaratılırken bu kadar düşük iç sürtünmeye sahip olabilmeleri için hangi tür malzeme kullanılmıştır? Su borularının içi, benzer özellikteki malzemeyle kaplanamaz mı?

2-Damarların ayrıldığı (çatallandığı) yerlerdeki şekil ve kesitler o kadar mükemmel Şekilde plânlanmıştır ki, insanoğlunun yaptığı kesit daraltıcı, dirsek ve T'ler, büyük basınç ve sürtünme kayıplarına sebep olurken, damarların çatallarıma kısımlarında sıfıra yakın bir sürtünme ve aşınma oluyor 3-İnsan kalbi, bu kadar uzun damar şebekesine az enerjiyle kanı pompalayarak, azamî tasarrufla işletilen bir sıvı dağıtım pompasına güzel bir misal teşkil ediyor

Mühendisler, bu kadar az enerji harcayan kalb pompasının mimarisinden ilham alarak yeni pompa modelleri üretemezler mi? Bunlar mühendislik alanında araştırılması gereken, ilham verici sorulardır

Kalb pompasındaki, insanı tefekküre sevk eden hususiyetler
Kalbimize, geri besleme mekanizmasıyla çalıştırılan bir basınç ayarlama sistemi konulmuştur Beyin damarları çok hassas bir basınç dengesi ile kanla beslendirilmekte ve bu beslenmede oluşan küçücük arızalar (basıncın biraz yükselmesi) dahi beyin damarlarında çatlamalara ve beyin kanamalarına sebep olabilmektedir İnsan ayakta dururken beyin damarlarına ulaşan karım basıncı, insan yatarken, eğilirken, hatta amuda kalktığında ayarlanmasa ve basınç sabit tutulmasa, acaba neler olurdu?

Kan basıncının sabit olacak şekilde ayarlanmaması durumunda, başımızı yere doğru eğdiğimiz zaman beynimiz kalbimizden aşağıda kalacağı için, hem beyin damarlarına pompalanan kanın basıncı yüksek olacak, hem de yerçekiminin tesiriyle kan beyne doğru daha hızlı akacak ve 1-2 dakika içinde damarlarımız çatlayıp beyin kanamasından hayatı mızı kaybedecektik İnsanı en mükemmel şekilde yaratan Zât-ı Zül-celâl vücudumuza, varlığından dahi haberimizin olmadığı öyle sen-sörler, basınç ayarlayıcılar, geri besleme mekanizması ve bunların kontrol sistemlerini koymuş ki, beynimize giden kan basıncı büyük oranda sabit tutulmaktadır

Bu basınç ayarlanmasında en önemli mekanizma, damarlarımızın, gelen sinyaller doğrultusunda genişleyip daralmasıdır2 Bu kontroller o kadar hızlı ve otomatik gerçekleşmektedir ki, bu kontrol sırasında kimse beyin kanaması geçirmemektedir Bu durum, kontrol ve bilgisayar mühendislerinin detaylı inceleyebileceği ve örnek alabileceği bir başka hâdisedir

Kalbin kendine ait bir aklı, şuuru ve mühendislik hesaplarına vâkıf bir ilmi olmadığına göre, Yaratıcı'mızın bütün vücudumuzda sergilediği bu muhteşem, mu'cizevî, ayrıca bir o kadar da insana aciz olduğunu hissettiren kompleks damar sistemi ve kalb pompası, kim bilir tefekkür ufkumuzu genişletici daha nice sırlarla doludur?

Kanımızı vücudumuzun her noktasına ulaştırmak için istihdam edilen kalb ve damar sisteminin ne kadar mükemmel mimaride yaratıldığını görüyor ve şükrediyoruz Her fen dalı, mânâ-yı harfiyle incelendiğinde, Allah'ın (cc) varlığını ispatlayan binlerce delil ihtiva etmektedir Evet bir büyük mütefekkirin dediği gibi "Her fen dalı kendi lisân-ı mahsusuyla Allah'tan bahsedip Hâlık'ı tanıttırıyor"3 Yeter ki Yaratan'ın eserlerini inceleyelim ve tefekkür edelim 3




Kenan GÖÇOĞLU

Kaynaklar
Prof Dr Arif Sarsılmaz, "Sevgili Hasan-Sayılarla insan", Sızıntı, Ağustos 2001, Sayı
271, Yıl 23
Dr Polat Has, "Kalbimiz ve damarlarımız",
Sızıntı, Mayıs 1980, Sayı 16, Yıl 2
B Said Nursi, Asâ-yı Musa Altıncı Mesele,
s 22