Kaçınma...

Herhangi bir korku ya da düşünceyle bir şeyi yapmaktan sakınmak Kaçmadan farklı olarak ruhsal yapının bilinçsel bir savunma düzenidir Buna karşı kaçma içgüdüseldir Korkuya kapılan hayvan ya da insan doğuştan gelen doğal bir davranışla kaçar Oysa kaçınmanın öğrenilmiş olması gerekir R L Solomon ve L C Wynne'in 1953 yılında “Traumatic avoidance learning Acquisition in normal dogs” başlığı altında yayımladıkları ünlü deneylerinde bu türlü bir kaçınma koşullanmasını göstermişlerdir: Sağlam bir köpek özel bir kuruya konulmuştur Kurunun içinde köpeğin kolaylıkla atlayıp geçebileceği bir bölme daha vardır Kutunun tabanı madensel bir ızgaradır ve elektrik şoku verilmesine elverişlidir


Solomon’la Wynne'in amaçları, köpeğe kaçmayı değil, kaçınmayı öğretmek; eşdeyişle onu kaçınma eylemine koşullandırmaktır Bunu sağlamak için önce bir zil çalmışlar ve yirmi saniye sonra da kutunun köpeğin bulunduğu bölmesinin tabanına elektrik akımı vermişlerdir İstedikleri davranış, ilk on saniyelik uyarma süresi içinde köpeğin öteki (elektriksiz) bölmeye atlamasıdır Görüldüğü gibi burada iki aşamalı bir koşullanma sözkonusudur Köpek önce zil sesinden korkmayı öğrenecektir, bu korku onu doğal olarak kaçma davranışına sürükleyecektir, birkaç denemeden sonra gerçekleşen ikinci aşamadaysa bölmeyi atlayıp şoktan kaçınmayı öğrenecektir


Solomon’la Wynne'in deneylerinde de böyle olmuş, köpek ilk denemelerde zil sesinden korkmayı öğrenmiştir Elektrik şoku köpekte çeşitli davranışlara yolaçmıştır: Kimi zaman sadece oturmuş ve havlamış, kimi zaman da bölmenin içinde koşmaya çalışmış ve sıçramaya başlamıştır Birkaç deneyden sonra bölmenin üstünden atlayıp elektrik şokundan kaçınmayı öğrenmiştir, daha açık bir deyişle zil sesini duyması kaçınmayı gerçekleştirmesine yetmiştir Kaçınma öğrenimi, insanlarda da hayvanlarda olduğu gibi iki aşamalıdır


Örneğin çocuklar sıcak nesnelerden kaçınmayı, birkaç kez sıcak yerlere (sobaya, aleve, sigaraya) dokunmak ve tepkisel olarak ellerini çekmek (eşdeyişle, kaçmak)le öğrenirler Bu, dokundukları sıcak nesneye karşı bir korku geliştirmeleri demektir Kaçınmayı oluşturan bu korkudur Sadece çocuklar değil, yetişkin insanlar da korku ve kaçma koşullanmaları yoluyla kaçınmaya koşullanırlar, korku duydukları şeylerden kaçınırlar


Çevreye uyumsuzluğun doğurduğu kaygıdan kurtulmak için gerçekleri kabul etmemek, onlardan uzak kalmak çabasıdır Bu durumda insan karşısına çıkan engeli aşmak için çalışacağına, bütün çabasını ondan uzak kalmak için kullanır Sık sık bu düzenin kullanılması gerçekle olan bağlantıyı azaltır Kişi, bir düş dünyası içinde yaşamaya baslar Aradıklarına, istek ve beklentilerine gerçeklerden doyum arama yerine kendisine kolay gelen imgeleme ve düşlerden doyum bulmaya çalışır

Çevreye uyumsuzluğun doğurduğu kaygıdan kurtulmak için gerçekleri kabul etmemek, onlardan uzak kalmak çabasıdır Bu durumda insan karşısına çıkan engeli aşmak için çalışacağına, bütün çabasını ondan uzak kalmak için kullanır Sık sık bu düzenin kullanılması gerçekle olan bağlantıyı azaltır Kişi, bir düş dünyası içinde yaşamaya baslar Aradıklarına, istek ve beklentilerine gerçeklerden doyum arama yerine kendisine kolay gelen imgeleme ve düşlerden doyum bulmaya çalışır