Özbekistan Biografisi

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-16-2012

Özbekistan

Coğrafi Verileri

Konum: Orta Asya'da, Afganistan'ın kuzeyinde yer almaktadır

Coğrafi konumu: 41 00 Kuzey enlemi, 64 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Orta Asya
Yüzölçümü: 447,400 km²
Sınırları: toplam: 6,221 km
sınır komşuları: Afganistan 137 km, Kazakistan 2,203 km, Kırgızistan 1,099 km, Tacikistan 1,161 km, Türkmenistan 1,621 km
Sahil şeridi: 0 km
İklimi: İç kısımlarda daha fazla çöl iklimi, doğuda yarı bozkır iklim görülmektedir

Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Sariqarnish Kuli 12 m
en yüksek noktası: Adelunga Toghi 4,301 m
Doğal kaynakları: Doğal gaz, petrol, kömür, altın, uranyum, gümüş, bakır, kurşun, çinko, tungsten, molibden
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %9
daimi ekinler: %1
otlaklar: %46
ormanlık arazi: %3
diğer: %41 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 40,000 km² (1993 verileri)

Nüfus Bilgileri

Nüfus: 25,155,064 (Temmuz 2001 verileri)
Nüfus artış oranı: %1

6 (2001 verileri)
Mülteci oranı: -2

06 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 71

92 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 63

81 yıl
erkeklerde: 60

24 yıl
kadınlarda: 67

56 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 3

06 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0

01 den az (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 100 den az (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri)
Ulus: Özbekistanlı
Nüfusun etnik dağılımı: Özbek %80, Rus %5

5, Tacik %5, Kazakistanlı %3, Karakalpak %2

5, Tatar %1

5, diğer %2

5 (1996 verileri)
Din: Müslüman %88, Doğu Ortodoks %9, diğer %3
Diller: Özbekce %74

3, Rusça 14

2%, Tacik %4

4, diğer %7

1
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %99
erkekler: %99
kadınlar: %99 (1996)

Yönetimi

Ülke adı: Resmi tam adı: Özbekistan Cumhuriyeti
kısa şekli : Özbekistan
Yerel tam adı: Uzbekiston Respublikasi
eski adı: Özbek Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Başkent: Taşkent
İdari bölümler: 12 vilayet, 1 özerk cumhuriyet, ve 1 şehir; Andijon Wiloyati, Bukhoro Wiloyati, Farghona Wiloyati, Jizzakh Wiloyati, Khorazm Wiloyati (Urganch), Namangan Wiloyati, Nawoiy Wiloyati, Qashqadaryo Wiloyati (Qarshi), Qoraqalpoghiston (Nukus), Samarqand Wiloyati, Sirdaryo Wiloyati (Guliston), Surkhondaryo Wiloyati (Termiz), Toshkent Shahri, Toshkent Wiloyati
Bağımsızlık günü: 1 Eylül 1991 (Sovyetler Birliği)
Milli bayram: Bağımsızlık günü, 1 Eylül (1991)
Anayasa: 8 Aralık 1992
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AsDB (Asya Kalkınma Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CIS (Bağımsız Devletlerin Topluluğu), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), ECO (Ekonomik İşbirliği Örgütü), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu),Intelsat, Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PFP (Barış için Ortaklık), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)

Ekonomik Göstergeler

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 60 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %2

1 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %28
endüstri: %21
hizmet: %51 (1999 verileri)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %40 (2000 verileri
İş gücü: 11

9 milyon (1998 verileri)
İşsizlik oranı: %10 (1999 verileri)
Endüstri: Tekstil, gıda maddeleri, makineler, lürji, doğal gaz, kimyasallar
Endüstrinin büyüme oranı: %6

4 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 42

876 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 43

455 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 3

92 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 7

5 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Pamuk, sebze, meyve, çiftlik hayvanı
İhracat: 2

9 milyar $ (2000 verileri)
İhracat ürünleri: Pamuk, altın, doğal gaz, mineral gübre, tekstil, gıda maddeleri, otomobiller
İhracat ortakları: Rusya %13, İsviçre %10, İngiltere %10, Belçika %3, Kazakistan %4, Tacikistan %4 (1999)
İthalat: 2

6 milyar $ (2000 verileri)
İthalat ürünleri: Makine ve parça, kimyasallar, ller, gıda maddeleri
İthalat ortakları: Rusya %14, Güney Kore %14, Almanya %11, ABD %8, Türkiye %4, Kazakistan %4 (1999)
Dış borç tutarı: 3

3 milyar $ (1999 verileri)
Para birimi: Özbekistan Sumu (UZS)
Para birimi kodu: UZS
Mali yıl: Takvim yılı

İletişim Bilgileri

Kullanılan telefon hatları: 1

98 milyon (1999)
Telefon kodu: 998
Radyo yayın istasyonları: AM 20, FM 7, kısa dalga 10 (1998)
Radyolar: 10

8 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 4 (1997)
Televizyonlar: 6

4 milyon (1997)
Internet kısaltması:

uz
Internet servis sağlayıcıları: 42 (2000)
Internet kullanıcıları: 7,500 (2000)

Ulaşım ve Taşımacılık

Demiryolları: 3,380 km (1993)
Karayolları: 81,600 km (1996)
Su yolları: 1,100 km (1990)
Boru hatları: Ham petrol 250 km; petrol ürünleri 40 km; doğal gaz 810 km (1992)
Limanları: Termiz (Amu Darya nehri)
Hava alanları: 267 (2000 verileri)

07-16-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Özbekistan Biografisi Özbekistan Coğrafi Verileri Konum: Orta Asya'da, Afganistan'ın kuzeyinde yer almaktadır Coğrafi konumu: 41 00 Kuzey enlemi, 64 00 Doğu boylamı Haritadaki konumu: Orta Asya Yüzölçümü: 447,400 km² Sınırları: toplam: 6,221 km sınır komşuları: Afganistan 137 km, Kazakistan 2,203 km, Kırgızistan 1,099 km, Tacikistan 1,161 km, Türkmenistan 1,621 km Sahil şeridi: 0 km İklimi: İç kısımlarda daha fazla çöl iklimi, doğuda yarı bozkır iklim görülmektedir Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Sariqarnish Kuli 12 m en yüksek noktası: Adelunga Toghi 4,301 m Doğal kaynakları: Doğal gaz, petrol, kömür, altın, uranyum, gümüş, bakır, kurşun, çinko, tungsten, molibden Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %9 daimi ekinler: %1 otlaklar: %46 ormanlık arazi: %3 diğer: %41 (1993 verileri) Sulanan arazi: 40,000 km² (1993 verileri) Nüfus Bilgileri Nüfus: 25,155,064 (Temmuz 2001 verileri) Nüfus artış oranı: %16 (2001 verileri) Mülteci oranı: -206 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini) Bebek ölüm oranı: 7192 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini) Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 6381 yıl erkeklerde: 6024 yıl kadınlarda: 6756 yıl (2001 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 306 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %001 den az (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 100 den az (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri) Ulus: Özbekistanlı Nüfusun etnik dağılımı: Özbek %80, Rus %55, Tacik %5, Kazakistanlı %3, Karakalpak %25, Tatar %15, diğer %25 (1996 verileri) Din: Müslüman %88, Doğu Ortodoks %9, diğer %3 Diller: Özbekce %743, Rusça 142%, Tacik %44, diğer %71 Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler toplam nüfusta: %99 erkekler: %99 kadınlar: %99 (1996) Yönetimi Ülke adı: Resmi tam adı: Özbekistan Cumhuriyeti kısa şekli : Özbekistan Yerel tam adı: Uzbekiston Respublikasi eski adı: Özbek Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet Başkent: Taşkent İdari bölümler: 12 vilayet, 1 özerk cumhuriyet, ve 1 şehir; Andijon Wiloyati, Bukhoro Wiloyati, Farghona Wiloyati, Jizzakh Wiloyati, Khorazm Wiloyati (Urganch), Namangan Wiloyati, Nawoiy Wiloyati, Qashqadaryo Wiloyati (Qarshi), Qoraqalpoghiston (Nukus), Samarqand Wiloyati, Sirdaryo Wiloyati (Guliston), Surkhondaryo Wiloyati (Termiz), Toshkent Shahri, Toshkent Wiloyati Bağımsızlık günü: 1 Eylül 1991 (Sovyetler Birliği) Milli bayram: Bağımsızlık günü, 1 Eylül (1991) Anayasa: 8 Aralık 1992 Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AsDB (Asya Kalkınma Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CIS (Bağımsız Devletlerin Topluluğu), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), ECO (Ekonomik İşbirliği Örgütü), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu),Intelsat, Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), NAM, OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PFP (Barış için Ortaklık), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü) Ekonomik Göstergeler GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 60 milyar $ (2000 verileri) GSYİH - reel büyüme: %21 (2000 verileri) GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %28 endüstri: %21 hizmet: %51 (1999 verileri) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %40 (2000 verileri İş gücü: 119 milyon (1998 verileri) İşsizlik oranı: %10 (1999 verileri) Endüstri: Tekstil, gıda maddeleri, makineler, lürji, doğal gaz, kimyasallar Endüstrinin büyüme oranı: %64 (2000 verileri) Elektrik üretimi: 42876 milyar kWh (1999) Elektrik tüketimi: 43455 milyar kWh (1999) Elektrik ihracatı: 392 milyar kWh (1999) Elektrik ithalatı: 75 milyar kWh (1999) Tarım ürünleri: Pamuk, sebze, meyve, çiftlik hayvanı İhracat: 29 milyar $ (2000 verileri) İhracat ürünleri: Pamuk, altın, doğal gaz, mineral gübre, tekstil, gıda maddeleri, otomobiller İhracat ortakları: Rusya %13, İsviçre %10, İngiltere %10, Belçika %3, Kazakistan %4, Tacikistan %4 (1999) İthalat: 26 milyar $ (2000 verileri) İthalat ürünleri: Makine ve parça, kimyasallar, ller, gıda maddeleri İthalat ortakları: Rusya %14, Güney Kore %14, Almanya %11, ABD %8, Türkiye %4, Kazakistan %4 (1999) Dış borç tutarı: 33 milyar $ (1999 verileri) Para birimi: Özbekistan Sumu (UZS) Para birimi kodu: UZS Mali yıl: Takvim yılı İletişim Bilgileri Kullanılan telefon hatları: 198 milyon (1999) Telefon kodu: 998 Radyo yayın istasyonları: AM 20, FM 7, kısa dalga 10 (1998) Radyolar: 108 milyon (1997) Televizyon yayını yapan istasyonlar: 4 (1997) Televizyonlar: 64 milyon (1997) Internet kısaltması: uz Internet servis sağlayıcıları: 42 (2000) Internet kullanıcıları: 7,500 (2000) Ulaşım ve Taşımacılık Demiryolları: 3,380 km (1993) Karayolları: 81,600 km (1996) Su yolları: 1,100 km (1990) Boru hatları: Ham petrol 250 km; petrol ürünleri 40 km; doğal gaz 810 km (1992) Limanları: Termiz (Amu Darya nehri) Hava alanları: 267 (2000 verileri)