Halk Kültürünün Ülkelerin Tanıtımına Katkısı...

Dünya genelinde uluslararası diyalogların temelinde kültür ilişkileri önemli bir yer tutmaktadır Ulusların birbirlerini yakından tanımaları arzusu çerçevesinde soruna bakıldığında kültürel değerlerin özellikle halk kültürünün ön plana çıktığı görülmektedir


Zengin halk kültürü değerlerimizin belirlenmiş kültür politikaları doğrultusunda uluslararası alanda ülkemizin tanıtımında kullanılması, zaman kaybetmeden hayata geçirilmesi gereken bir olgudur Bildirimizde halk kültürünün uluslararası ilişkilerde ülkemizin tanıtımında nasıl kullanılacağı sorusuna yanıt aranacaktır


Kültür, bireyin toplumun bir üyesi olarak iletişim kurmasına, belirli davranışları ve olayları yorumlamasına ve değerlendirmesine yardımcı olan değerler, fikirler ve semboller dizisidir Kültür, insanların yarattığı değer sisteminin ahlak, sanat, sembol, inanç, gelenek ve göreneklerin karışımı olarak tanımlanır Bu sınıflandırmalar ulusal, dinsel, tarihsel, coğrafi vb olabildiği gibi; genel kültür, halk kültürü gibi sınıflandırmalar olabilmektedir


İnsanın bir toplum üyesi olarak varlık kazanması, ancak bir kültürü benimsemesi, özümsemesi ile mümkündür Kültür de bireyin doğuştan getirdiği bir öğe değil, sonradan öğrenerek kazandığı davranış biçimlerinin bütünüdür Eğer kültürel öğeler bir kuşaktan diğerine geçiyorsa, diğer bir deyişle sürekli ise, onun her kültürde ortak nedenleri ve sonuçları vardır Toplumlar birikmiş bilgi, davranış biçimi, beceri ve deneyimlerini kuşaktan kuşağa aktardığı için belli bir tarihe sahip devingen yapılanmalardır Böylelikle kültür de geçmişin mirası olarak, günümüzden geleceğe aktarılan devingen ve sürekli bir miras olarak toplumla birlikte varlığını korumaktadır


Bir toplumun bireylerinin hakim inançları, değerleri, hareket biçimleri, o toplumun kültürünü oluşturan parçalarıdır Toplumların genel özellikleri kültürleri ile belirlenir Söz konusu genel özellikleri paylaşan toplumu oluşturan bireylerin tümüne de halk denir Halk, genel anlamda da bir ülkenin bütün nüfusunu dile getirir Üretim sürecinde tarihi yapan ve toplumu geliştiren koşulları hazırlayan halktır Halkın üretim etkinlikleri, toplumun yaşama ve gelişmesinin kesin koşuludur Üretici halk olmadıkça toplumda kültür var olamaz Sözü edilen halk kavramının oluşturduğu kültüre de halk kültürü denir


Çağımızın sanayi-kent toplumu koşullarında toplumlar arasındaki iletişim, çok büyük ölçüde basın, radyo, televizyon, internet, sinema, tiyatro, vb kitle iletişim araçlarıyla sağlanmaktadır Günümüzün gelişen toplumlarında modern teknolojinin de getirdiği olanaklarla kitle iletişim araçlarını üst düzeyde kullanan medyanın toplumu istediği gibi yönlendirme olanaklarına da sahip bulunduğunu söylemek mümkündür


Son yıllarda bu iletişim araçlarında gerçekleşen olağanüstü hızlı gelişim ve etkinleşme hala bütün hızıyla sürüyor Bunun nerede duracağını kestirmekse çok güç Bu iletişim devriminin insan ve toplum yaşamı üzerinde doğuracağı sonuçlar da henüz yeterince kestirilebilmiş değildir


İletişim eskiden yalnız haberleşme kesimiyle sınırlıyken şimdi işletmelere, kültüre hatta aileye kadar her alana girmiştir Günümüzde iletişim denilince çok dallı karmaşık bir ağ akla gelmektedir Noktadan noktaya iletişim telefon, noktadan kitleye iletişim radyo, televizyon, yazılı iletişim ise gazete, dergi vddir İletişim sistemleri her geçen gün artınca bütün iletişim sistemlerini içine alan kitle iletişim araçları anlamına gelen “medya” terimi türetilmiştir


Medya günümüzde toplumsal yaşamla bütünleşmiştir Medya kamuoyunu dileği gibi yönlendirebilecek güçtedir Bir sektör haline gelmiş olan medya elindeki büyük gücün farkına varan yatırımcıların ilgi odağı olmasının ötesinde büyük yatırımların yapıldığı bir sektör haline gelmiştir Çok geniş kitlelere yazılı, görsel-işitsel ortam ve araçlarla ulaşır olması kamuoyu üzerindeki etkisini de o denli arttırmıştır


Dünyada bütün ülkeler artan seyahat olanaklarını değerlendirmek ve turist çekebilmek için kendilerini tanıtmak amacıyla kullandıkları reklam araçlarında halk kültürü öğelerini sık sık kullanmaktadırlar Turisti eğlendirmenin en iyi yolu halk kültürünün eğlence biçimlerini sunmak olmaktadır Turiste halk kültürünün bir parçası olan mutfak ürünleri sunulmaktadır Turist, ülkesine dönerken hediyelik alışverişini halk el sanatlarından yapmaktadır Böylelikle turizm alanında halk kültürü ürünlerinin büyük bir sektör oluşturduğu söylenebilir Bu da ekonomik kazancı arttırmak amacıyla medyanın halk kültürü ürünlerini kullanmasını gerektirmektedir


Toplumsal değerleri içeren halk kültürü ve medya ilişkisi, uluslararası ilişkilerde çok önem verilmesi gereken konulardan biri olarak küresel arenada yerini almıştır Uluslar arası kültürel farklılıklar, yabancı kültürlere ilgi duyan insanların ilgisini çekmekte sonra uluslar arası ilişkilerin başlamasını sağlamaktadır


Medya gücüyle halk kültürünü kullanarak uluslar arası alanlarda yeni ilişkiler kurulabilir Son yıllarda halk kültürü öğelerinin içerisinde yer alan ve aynı zamanda güçlü görsel ve işitsel özellikleri gereği gösterim ve sahneleme olanaklarının çokluğu nedeniyle halk dansları toplulukları ya da dans gösterilerinde halk dansları adımlarını kullanan topluluklar ulusların tanıtımında önemli rol oynuyorlar


Dünyanın sınırlarının küçüldüğü ve tek pazar haline geldiği bir ortamda pazarlama çabalarının halk kültürü ve değerleri ile yakından ilişkili bir hale geldiği söylenebilir Pazar alanının bir mal/hizmet ve bilgi için alışveriş alanı olduğu kadar, kültürel etkileşim ve değişim yeri olduğu gerçeğinin farkına varılmıştır


Küreselleşmeyle kültürel çeşitlilik tek biçime doğru giderken bir yandan da yerel kültürlere ilgi ve merak artmıştır Bu ilgi yeni stratejik yapılanmalar ortaya çıkarmış, özellikle turizm ve ülke tanıtımlarında yerel kültür zenginliği tanıtım amaçlı olarak kullanılmaya başlanmıştır


Küreselleşmenin en çok hissedildiği alanlardan birisi kültür alanı iken, iletişim ve ulaşım kaynaklarını elinde tutan devletlerin kültürleri çok rahat bir şekilde baskın duruma geçebilmektedir Halk kültürünü ihraç eden ülkeler, bu hususdan adeta ihraç malları artmış kadar memnun olmakta ve durumu teşvik etmektedirler Bu durum onlar için kendi etki sahalarının genişlemesi ve kendilerine yakın grupların artması anlamına gelmektedir


Küreselleşme her kültürden bir çok değeri ortadan kaldırmaktadır Ancak kültürel erozyon, küresel dinamikleri ellerinde bulunduramayan ülkelerin kültürlerinde olmaktadır Hızlı küreselleşme olgusu gelecekte bir çok kültürü yok edecektir Kentleşme, sanayileşme sürecinde köyden kente taşınamayan kentteki kültür değişmeleri nedeniyle sürdürülemeyen kültür çeşitliliği yavaş yavaş yok olmaya başlamıştır


Dünyanın her toplumundaki bireyler kendi özgün kültürlerinde bulamadıkları ve göremediklerini dünya kültüründe bulmakta ve kendilerini bu kültürle özdeşleştirmektedir Küreselleşme, en küçük bir kültürel farklılığı bile vurgulayarak, elektronik medya aracılığı ile bunu tüm dünya kamuoyunun dikkatine sunarak, kültürel farklılıkların korunması ilkesi anlayışını yaygınlaştırmaktadır Küreselleşmenin kültürel ayağının ikinci sonucu, özellikle tüketici davranışını etkileyerek, dünya çapında kültürel bir örnekliğin önünü açmış olmasıdır (Kongar,1997:3)


İnsanoğlunun yaradılışında var olan görme ve öğrenme isteği, ekonomik, kültürel etkenlerle eski çağlardan bu yana bazı insanları seyahate zorlamıştır Zamanla bütün dünya insanlarını etkileyen turizm olgusu bu gün çok büyük boyutlara ulaşmış ve endüstri haline dönüşmüştür Bir ülkenin halk kültürüyle turizmi arasında olmazsa olmaz bir bağ vardır


Türkiye’de son elli yıldan bu yana gelişmekte olan turizm sektörü günümüzün en önemli sektörlerinde biri haline gelmiştir Dünyadaki toplumsal ve ekonomik gelişmeye paralel olarak kişisel gelir düzeyinin yükselmesi, ulaşım araçlarının hız ve kapasite olarak artış göstermesi, enformasyon ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi, çalışma süresinin azalması, ücretli tatillerin artması, turizm gelişimini etkileyen faktörler arasında yer almaktadır


Halk kültürünün turizm açısından değerlendirilmesi daha çok tatil amaçlı gezilerde, kültürel amaçlı sanatsal, dinsel, bilimsel toplantılar, kongreler, spor amaçlı etkinlikler ve turistik tesislerde öne çıkmaktadır


Türkiye coğrafi konumu, sahip olduğu doğal, kültürel ve tarihi zenginliklerinin değerlendirilmesi sonucunda ülke ölçeğinde konulan turizm stratejileriyle gelişerek dünyanın sayılı turizm ülkelerinden biri olmuştur Halk kültürü değerlerinin uluslar arası ilişkiler açısından nasıl kullanılacağı konusu göz ardı edilmiştir Halk kültürünün uluslar arası ilişkilerde kullanılması halk kültürünün tanıtılması politikalarında geç kalındığı için bir çok hatalara düşülmüştür


Türkiye’ye gelen turistlerle ilgili yapılan araştırmalara bakıldığında azımsanmayacak ölçüde turistin kültürel değerleri görmek için geldiği anlaşılacaktır Turizme arkeolojik miras, doğal güzellikler, tarihi mirasın dışında kültürel değerler kaynaklık eder Bu değerlerin turizm sektörü aracılığıyla, kültürün özünü bozmadan nasıl en doğru şekilde verileceği sorusunun cevabı aranmalıdır


Halk kültürünün nitelikleri, kültür çevreleri yeterince bilinmediği için turizm sektöründe, Türk kültürünün tanıtımında büyük yanlışlıklara düşülmektedir Bu durum binlerce yılda oluşan kültüre yarardan çok zarar vermektedir Anadolu kültürüyle ilgili araştırmalara baş vurulmadan kulaktan dolma bilgilerle, günü kurtaran, “turist nasıl olsa bilmez” yanlış anlayışıyla sözde tanıtımlara sık sık rastlıyoruz Hediyelik eşya satışlarında aslıyla ilgisi olmayan, Türk kültürünü yansıtmayan örnekler her geçen gün artmaktadır


Türkiye halk oyunları yönüyle çok zengindir Bu oyunların turizm sektöründe değerlendirilmesi kaçınılmazdır Otel gösterilerinde halk oyunlarının sunulması, tanıtım sağlaması yönüyle Türk kültürüne ve turizmine hizmet etmektedir İnsanların boş zamanları, çalışma sürelerinin azalması, izinlerin artması, insan ömrünün uzaması nedeniyle sürekli olarak artmıştır İşten artan zamanın büyük bölümü hoş zaman geçirecek uğraşlarla doldurulmaktadır (Meadel,1994:502)


Her toplumun kendine özgü bir mutfak kültürü vardır Türkiye çok zengin bir mutfağa sahiptir Anadolu’nun sahiplik yaptığı bir çok uygarlığın yemek kültürleri de Türk mutfağını beslemiştir Turist gittiği ülkenin her tür zenginliğini merak ederken mutfağını da tanımak isteyecektir Türk mutfağı dünyanın en zengin mutfaklarından biridır Yiyecek ve içecek maddesi kaynaklarının bolluğu ve çeşitliliği, ülke turizminin ayrılmaz bir parçası olarak görülen Türk mutfağının zenginliğinin başlıca sebeplerinden biridir Aynı zamanda tarih boyunca çok çeşitli milletlerle iç içe yaşamış, yiyecek ve içecek kültürü alışverişinde bulunmuş olması da ülke mutfağını zenginleştiren bir başka etkendir Özellikle Selçuklu ve Osmanlı sarayları, Türk mutfağının zenginleşmesinde ve sofra düzeninde önemli rol oynamıştır Türkiye'nin çeşitli yörelerinde yüzlerce çeşit yemek yapılmakta, tüm bölgelerde ve illerde beslenme kültürü ile yemek çeşit ve pişirme teknikleri de büyük farklılıklar göstermektedir Her yörenin kendine özgü tanınmış kebaplarının yanı sıra, hamur işleri ve sulu yemekleri de çok yaygındır


Dış Tanıtım Türkiye açısından özellikle büyük önem taşımaktadır Türkiye son on beş yıllık dönem içerisinde turizm sektöründe çok büyük bir ilerleme kaydetmiştir Bu ilerlemeyi gerçekleştirebilmek için gerek alt - yapı gerekse üst - yapı alanlarında çok büyük harcamalar yapılmış, girişimcilere önemli miktarlarda teşvikler verilmiş ve kolaylıklar sağlanmıştır Bu dönemde yapılan harcamaların önemli bir bölümünü de dış tanıtım harcamaları oluşturmuştur Türkiye hem tarihten gelen ve belirli çevrelerde hala varlığını koruyan yanlış ve olumsuz imajını düzeltebilmek, pek çok kişi ve kuruluş tarafından aleyhine yürütülen kampanyaların etkinliğini azaltabilmek hem de kendi değerlerini, hedeflerini, ilkelerini, insanının pek çoklarında bulunmayan olumlu özelliklerini anlatabilmek amacıyla dış tanıtım faaliyetlerinde bulunmuştur ve bulunmaktadır Bu çalışma dahilinde dış tanıtım kavramı teorik olarak belirli açılardan ele alınmış ve Türkiye’nin dış tanıtım faaliyetleri nedeniyle yapmış olduğu harcamaların etkinliği de ölçülmeye çalışılmıştır


Tanıtma, bir ülkenin kamuoyunda olumlu bir imaj yaratmak amacıyla çeşitli iletişim tekniklerinden yararlanarak açık, sürekli ve yoğun şekilde yürütülen bilgilendirme faaliyetleridir ( Hacıoğlu 1992 : 125 ) Dış tanıtım ülke hakkında olumlu bir imaj oluşturmak, varsa yanlış düşünce ve önyargıları ortadan kaldırmak, bütün bunların sonucunda da bir ölçüde de olsa ekonomik kazanç sağlamak amacıyla reklam, halkla ilişkiler, propaganda ve enformasyon gibi yöntemler kullanarak, hedef kitlelere yöneltilen aydınlatıcı faaliyetler olarak tanımlanmaktadır


Turizm talebi konusunda yapılan birçok araştırmada dış tanıtım önemli bir değişken olarak saptanmıştır Reklam ve propaganda gibi araçlardan yararlanılarak gerçekleştirilen dış tanıtımın talep üzerindeki en önemli etkisi, bir turistik bölge ya da ülke konusunda tüketiciyi haberdar etmesi ya da bilgi vermesidir Bu faktörün mevcut turizm talebini artırmaya yönelik etkisi olacağı gibi, potansiyel talebi de harekete geçirme gücü vardır Potansiyel turistleri efektif turistler haline getirme amacı güden, bir ülkenin veya bölgenin turizm değerleri hakkında bilgi vererek görmeye ikna edecek nitelikteki çalışmalara, gayretlere turizm propagandası adı verilir


Başlıca tanıtım araçları, dış tanıtımın yürütülmesi sırasında kullanılan Reklam, Propaganda, Halkla İlişkiler ve Enformasyon faaliyetleridir Reklam, firmanın ya da aracı kullanan örgütün hedeflenen kitlelere, alıcılara, inandırıcı haberleşmeyi yaydığı önemli faaliyetlerden birisidir Reklam, açık firma adı altında, ücretli araçlar yolu ile yönetilen, kişisel olmayan haberleşme biçimlerinden oluşur ( Kotler 1984 : 322 )


Halkla ilişkiler, temas halinde bulunulan muhtelif kitlelerle iyi ilişkilerin kurulması, kamuoyunda olumlu bir imajın oluşturulması, uygun olmayan dedikodu, söylenti, olayların ortadan kaldırılması faaliyetidir ( Kotler 1994: 508 )Halkla ilişkiler ürünler, insanlar, mekanlar, fikirler, faaliyetler, organizasyonlar ve hatta toplumlar ile ilgili olarak kullanılabilir Ülkeler halkla ilişkileri daha fazla turist ve yabancı yatırımcı çekmek, uluslararası destek sağlamak amacı ile kullanırlar


Enformasyon bir durum ve olay hakkında, bir kaynaktan bir hedefe, onu aydınlatmaya dönük her türlü bilgi iletilmesi sürecidir Enformasyon aydınlatma işlevini, o ülke toplumunun politik, ekonomik, sosyal ve kültürel yapısına göre değişik statü, yön ve içeriklerde yerine getirir Bir kısım ülkede enformasyon kısmen özel sektör, kısmen de kamu sektörünün elinde iken, diğer bir kısım ülkelerde tümüyle devletin kontrolü altında gerçekleştirilen bir faaliyettir ( İnceoğlu 1985 : 55 )


Dış tanıtım turizm açısından önemlidir İnsanların ilgilerini bir ülkenin, bölgenin mal ve hizmetleri üzerine çekmek, onlara bu konuda bilgi vermek, eğitmek, bazı telkinlerde bulunarak hafızada bir imaj yaratmak, zihinlerde bir inanç meydana getirmek suretiyle turistik mal ve hizmetleri satın almaya yöneltmek, böylece, kısmen sosyal fakat sonuçta ekonomik çıkara ulaşmak için yararlanılan teknikler bütünüdür ( Oral 1994 : 12 ) Dış tanıtım sayesinde insanların dikkatini turistik mal ve hizmetlerin üzerine çekme, onlara bu mal ve hizmetlerin fiyatları, özellikleri, kaliteleri gibi konularda bilgi verme, telkinde bulunma ve bunun sonucunda da hedef kitle veya kitlelerin nezdinde olumlu bir imaj yaratma şansına sahip olunabilmektedir


Kültür Bakanlığı, Türkiye’nin tarihi ve kültürel değerlerinin tanıtılması amacı ile, bu değerlerin yurt dışında sergilenmesine yönelik olarak, yurt dışında sergiler düzenlemekte, bünyesinde bulunan sanatçıların yurt dışında gerçekleştirdikleri temsillerle ülkenin tanıtımına olumlu yönde katkıda bulunmaktadırÜlkenin imajı ve bu imajı olumlu yönde geliştirecek tanıtma faaliyetleri Türkiye’ye yönelik turizm talebini etkileyen önemli bir unsur olarak nitelendirilebilir Ülke tanıtımına yönelik çabaların etkili olması, ülkeye yönelik turizm talebinin artmasına neden olacaktır


Sonuç: Bütün dünyada farklı kültürler cazibe merkezidir Halk kültürü ürünlerini tanıtarak uluslar arası platformlara taşıyan devletler uluslar arası ilişkilerde başarılı olmuşlardır Dünyanın her toplumundaki bireyler kendi özgün kültürlerinde bulamadıkları ve göremediklerini dünya kültüründe bulmakta ve kendilerini bu kültürle özdeşleştirmektedir Küreselleşme, en küçük bir kültürel farklılığı bile vurgulayarak, elektronik medya aracılığı ile bunu tüm dünya kamuoyunun dikkatine sunarak, kültürel farklılıkların korunması ilkesi anlayışını yaygınlaştırmaktadır Küreselleşmenin kültürel ayağının ikinci sonucu, özellikle tüketici davranışını etkileyerek, dünya çapında kültürel bir örnekliğin önünü açmış olmasıdır (Kongar,1997:3)


Medya, halk kültürü ürünlerinin sergilendiği, sunulduğu, tanıtıldığı önemli elektronik ortamdır Elektronik kültür ortamının en etkili aracı internet ve tv dirFarklı iletişim araçlarıyla geleneksel hal kültürü ürünleri medyanın büyülü dünyası aracılığıyla yurt dışına taşınarak uluslar arası ilişkilerde geniş tanıtım olanağı sağlar Medya, iletişim yoluyla uluslar arası boyutta yayın yapan kanallar aracılığıyla halk kültürü ürünlerinin daha etkin bir şekilde diğer ülkelerle paylaşılmasını sağlarken uluslar arası tanıtıma hizmet eder Medya ve iletişim alanında çalışanlarla halk bilimciler ve kültür bilimcilerle yürütecekleri ortak çalışmalar yeni yaklaşımlar, bakış açısı yorumlar ortaya koyacakları uluslar arası ilişkiler olumlu olacaktır


Araştırmalara dayanmayan, ticari amaçlarla günü kurtarmaya dayanan halk kültürü tanıtımları yarardan çok zarar getirecektir Anadolu kültürüyle ilgili araştırmalara başvurulmadan kulaktan dolma bilgilerle, günü kurtaran, “Yabancı nasıl olsa bilmez”yanlış anlayışıyla sözde tanıtımlara sık sık rastlıyoruz Bugün halk kültürünün uluslar arası ilişkilerde değerlendirilmesinde sorunlar vardır Bunda konunun görmezden gelinip, araştırmalar yapılmamıştır Konunun uzmanı olmayan halk kültürünün gönüllü taşıyıcıları olan iyi niyetli derlemecilerin bireysel gayret ve çabaları yetmemektedir


Mutfak kültürü, halk oyunları, şenlikler ve eğlenceler, el sanatları, giyim kuşam, müzik, maddi kültür, mevsimlik törenler: Hıdrellez ve Nevruz, yaylacılık, seyirlik oyunlar, cirit, yağlı güreş, inanç merkezleri, Karagöz ve Hacivat, âşıklık geleneği ve âşık atışmaları, deve güreşi, horoz dövüşü, konar-göçer kültür, halk mimarisi, ritüel ve dinsel içerikli törenler, alternatif tıp vd uluslar arası ilişkilerde kullanılabilir


Halk kültürü değerlerin uluslar arası ilişkilerde nasıl kullanılacağı göz ardı edilmiştir Halk kültürünün tanıtılması politikalarında geç kalındığı için bir çok hatalara düşülmüştür Halk kültürüne zarar veren uygulamalar denetlenip önlenmelidir


Ulaşım ve iletişim devrimlerinin;Dünya’yı daha küçülttüğü, insanları birbirine daha yaklaştırdığı bu çağda küresel işbirliğinin birlikte çalışıp birlikte yaşamanın insanlık için mutluluk dolu yarınlar yaratma nedeni olmalıdır Bunun yolu uluslar arası diyalog ve işbirliğinden geçer Tarihi mirasımızı, kültürümüzü korumak, çiçeklenerek büyüyen, can bulan bize ait tüm zenginlikler, güzellikler hepimizindir Bunlar aynı zamanda insanlığın da ortak malıdır Halk kültürü ürünlerin uluslararası ilişkilerde kullanılması kültürel mirasın yaşatılıp evrensel kültüre kazandırılmasına katkı sağlayacaktır