Çiçeklerde Tozlaşma-Çimlenme-Üreme...

Çiçek, tohumlar vasıtasıyla yeni bireylerin oluşmasını ve bitkinin devamını sağlar

Tam bir çiçekte; çiçek sapı, çiçek tablası, çanak yaprak, taç yaprak, erkek ve dişi organlar vardır Çiçek sapı çiçeği dala bağlar, çanak yaprak, taç yaprak, erkek ve dişi organlar dıştan içe doğru sırayla dört halka şeklinde çiçek tablası üzerine dizilirler

Çanak yaprak: Genelde yeşil renklidir Çiçeğin en dış kısmını oluştururÇiçek tomurcuk halindeyken çiçeği korur

Taç yaprak: Çiçeğin renkli ve kokulu kısmıdır Tozlaşmada böcekleri çekerek bitkinin çoğalmasında önemli rol oynar

Erkek organ: İpçik denilen bir sap ile başçık denilen şişkin bir kısımdan meydana gelmiştir Başçıkta, içinde erkek üreme hücreleri (polen) bulunan çiçek tozu keseleri bulunur Polenler olgunlaşınca keseler çatlar ve polenler etrafa yayılır

Dişi organ: Yumurtalık, dişicik borusu ve tepecik olmak üzere üç kısımdan oluşur Yumurtalıkta çok sayıda dişi üreme hücresi (yumurta) bulunur Dişicik borusu, tepeciği yumurtalığa bağlayan dar kısımdır Tepecikte çiçek tozlarının yapışmasını sağlayan yapışkan bir sıvı bulunur

Erkek ve dişi organı bir arada bulunduran bitkilere “bir evcikli” , erkek ve dişi organları ayrı bulunduran bitkilere de “iki evcikli” bitki denir Meşe, mısır, çam, kestane ve fındık bir evcikli, söğüt, antep fıstığı, kenevir ve kavak iki evcikli bitkilerdir




TOZLAŞMA


Bitkide çiçeğin görevi tozlaşma yoluyla bitkinin çoğalmasını sağlamaktır Bir çiçeğin erkek organından serbest kalan polenlerin diğer çiçeğin dişi organının tepeciğine ulaşması ve burada yeni bitki tohumlarının oluşması olayıdır Tozlaşma olayında etkili faktörler şunlardır:

1Rüzgar: Polenlerin taşınması rüzgarla sağlanır Kullanışlı ve sık görülen bir tozlaşma çeşidi değildir

2Böcekler: Polenlerin arılar, sinekler ve benzer böcekler tarafından taşınması Yaygın olan tozlaşma şeklidir Çiçeğin güzel kokusu, güzel ve parlak görünümü ve salgıladığı şekerli maddeler böceklerin dikkatini çeker Çiçeğin üzerine gelen böceklerin ayaklarına yapışan polenler böceğin diğer çiçeklere konmasıyla oralara taşınmış olurlar

3Kendi kendine tozlaşma: Aynı çiçeğin erkek organındaki polenlerin dişi organına ulaşması sonucu meydana gelen tozlaşma şeklidir

ÇİMLENME


Tohum içinde embriyo ve besin maddesi bulunan yapıdır Tohumdan bitki kökünün, gövdesinin ve yaprak ve çiçeklerin oluşmasına çimlenme denir

Tohum çimlenirken gerekli besini çeneklerden alır Tohumun çimlenebilmesi için uygun sıcaklık ve hava gerekir

Çimlenme esnasında tohumun yapısındaki besin kullanılır ve böylece yeni bir bitki oluşur


Canlılarda Üreme ve Gelişme


Üreme Ve Gelişme Üreme: Canlıların nesillerini sürdürebilmeleri için aynı türden yeni canlılar ortaya çıkarmasına üreme denir Üreme eşeysiz ve eşeyli olmak üzere iki şekilde gerçekleşir Eşeysiz Üreme: Bir canlının tek başına yeni bir birey dünyaya getirmesine eşeysiz üreme denir Eşeysiz üreme sonucunda oluşan yeni bireyin tüm özellikleri ataları ile aynıdır Eşeysiz üreme aşağıdaki şekillerde gerçekleşir a) Bölünmeyle Üreme: Bir hücreli organizmalarda gören bir üreme şeklidir Bu üreme şeklinde canlı bölünerek iki yeni birey oluşturur Terliksi hayvan ve öglana gibi belli bir şekli olan canlılarda bölünme enlemesine yada boylamasına gerçekleşirken, amip gibi belli bir şekli olmayan canlılarda bölünme herhangi bir şekilde gerçekleşebilir b) Sporlanmayla Üreme: Genellikle mayoz bölünme ile oluşan sporlar, değişik ortamlara uyum sağlayabilecek özelliklere sahip hücrelerdir Sporların değişik faktörlerle taşındıkları yerlerde gelişerek yeni bireyler oluşturmalarına sporla üreme denir c) Tomurcuklanmayla Üreme: Canlının bir yerinden dışarıya doğru büyüyen bir çıkıntının ana canlıyla ayını kalıtsal özelliklere sahip yeni bir canlı oluşturmasına tomurcuklanmayla üreme denir d) Vegetatif Üreme: Canlıdan kopan bir parçanın gelişerek yeni bir birey oluşturmasına vegetatif üreme denir Yassı solucan ve deniz yıldızı gibi bazı canlılarda görülür Oluşan yeni bireyin tüm özellikleri ana canlı ile aynıdır Eşeyli Üreme: Aynı türden eşeyi farklı iki canlının üreme hücrelerinin birleşerek zigot oluşturması şeklinde gerçekleşen üreme çeşidine eşeyli üreme adı verilir Bu üreme çeşidinde oluşan birey hem anneden hem de babadan kalıtsal özellikler aldığından oluşan yeni bireyin kalıtsal özellikleri çeşitlilik sağlayabilir Eşeyli Üreme Çeşitleri: İzogami: Boyut ve şekil bakımından eşit olan iki gametin birleşmesi sonucu oluşan eşeyli üreme çeşidine izogami denir Tatlı su alglerinde görülen üreme çeşidi izogamidir Anizogami: Bu eşeyli üreme şeklinde yumurta hücresi de sperm hücreside kamçılıdır fakat yumurta hücresi sperm hücresinden büyüktür Bazı alg ve mantarlarda görülür Oogami: İnsan ve diğer kompleks yapılı canlılarda görülen bu eşeyli üreme şeklinde yumurta hücresi büyük, hareketsiz ve kamçısız, sperm hücresi küçük ve kamçılıdır Konjugasyon: Yan yana gelen iki canlı arasında geçici bir stoplazmik köprü kurulur ve kurulan stoplazma köprüsü üzerinden DNA geçişi sağlanır Bu eşeyli üreme şekli bakterilerde ve terliksi hayvanlarda görülür Partenogenez: Canlının dişi üreme hücresinde dölleme olmadan mitoz bölünme ile yeni bir bireyin oluşmasına partenogenez üreme denir Bu üreme çeşidinde yumurta n krmozomlu ise oluşan yeni birey de n kromozomludur Bu üreme şekli arılarda, su pirelerinde, karıncalarda ve bazı kelebeklerde görülür Hermafroditizm: Bazı canlılar erkek ve dişi üreme organına aynı anda sahiptir Bu tür canlılara hermafrodit canlılar denir Hermafrodit canlıların bazılarında dişi ve erkek üreme hücreleri aynı anda oluşabilir bu canlılar kendini dölleme yeteneğine sahiptir Bazı hermafrodit canlılarda ise erkek ve dişi üreme hücreleri farklı zamanlarda gelişir bu canlılar kendisini eşleyemez, üremek için başka bir canlıya ihtiyaç duyarlar Toprak solucanı ve istiridye gibi canlılar hermafrodittir Metagenez: Bazı canlılarda eşeysiz üreme ile eşeyli üreme artarda gerçekleşir Bu üreme şekline metagenez üreme denir Metagenez üreme çiçeksiz bitkilerde ve sıtma mikrobunda gerçekleşir Bitkilerde Üreme Çiçeksiz Bitkilerde Üreme: Çiçeksiz bitkilerde gerçekleşen üreme şekli metagenez (döl almaşı) üremedir Çiçekli Bitkilerde Üreme: Çiçekli bitkilerin üreme organı çiçektir Bazı çiçeklerde erkek ve dişi üreme organı bir arada bulunur bu tür çiçeklere tam çiçek denir Bazı çiçeklerde ise yalnızca bir üreme organı vardır, bu çiçeklere ise eksik çiçek adı verilir Çiçeğin Yapısı: Çiçekler cezbedici renklerdeki taç yaprakları sayesinde böceklerin ilgisini çekerek tozlaşmanın gerçekleşmesini sağlarlar