07-16-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Canlılığın Temel Hücre Birimi...
Canlıları cansızlardan ayırt ederken canlıların hücrelerden yapıldığını biliyoruz Hücre yaşama ve çoğa yeteneğine sahip en küçük birimdir Hücreler çıplak gözle görülmezler ancak yumurta, Acetabularia vs gibi bazı canlılar tek iri hücreden oluşur çevremizde gördüğümüz her canlı hücrelerden oluşur İnsan, yaşamının ilk evrelerinde tek hücrelerden ibarettir Daha sonra geliştikçe milyarlarcası bir arada olan hücre topluluğundan meydana gelir
Hücre, ilk kez 1665 yılında bir İngiliz bilim adamı olan Robert Hooke tarafından incelenmiştir Hooke şişe mantarından aldığı kesiti mikroskop altında incelemiş ve gördüğü odacıklara hücre anlamına gelen “cellula” adını vermiştir 1838 yılında Alman bilim adamları Teodor Scwann ve Matthias J Schleiden, o güne kadar bilinenlere dayanarak hücre teorisini ortaya atmışlardır Bu teoriye göre “bütün organizmalar hücrelerden yapılmıştır” Hücrelerin bölünerek yeni hücreler oluşturması ilk kez Rudolf Virchow tarafından 1855’de izlenmiştir 1930 yılında elektron mikroskobunun keşfedilmesinden sonra, hücrenin ayrıntılı yapısını gözlemek ve hücredeki yapıların görevini anlamak mümkün olmuştur Bugünkü bilgilerimize dayanarak hücre teorisini özet olarak şu şekilde açıklayabiliriz:
1 Bütün canlılar hücrelerden oluşmuşlardır Canlılığın devam etmesi hücrede oluşun kimyasal reaksiyonlara bağlıdır
2 Hücreler kendilerinden önce yaşayan hücrelerden oluşurlar
3 Hücre içinde oluşan kimyasal reaksiyonlar, hücre içinde belli görevi yapmak üzere bir arada bulunan özelleşmiş yapılara (mitokondri, kloroplast ve çekirdek gibi) bağlıdır
4 Bütün canlı hücrelerin temel benzerliği, hücrelerde benzer kimyasal reaksiyonların olmasıdır
Hücrenin Yapısı ve İşlevi
Hücreler şekilleri, büyüklükleri ve yapılarına bağlı olmaksızın beslenme, enerji üretip (ATP) kullanma, kalıtsal özelliklerini oluşturacakları yeni yavru hücrelere aktarma gibi temel yaşamsal faaliyetleri yürütürler Hücreler tek başlarına bir canlıyı oluşturabilecekleri gibi (tek hücreli) farklı amaçlar için bir araya gelen gruplar halindeki hücreler de (çok hücreliler) bir canlıyı oluşturabilirler
Hücreler şekil, büyüklük ve görev bakımından çok farklı olmalarına rağmen birçok ortak yapısal özellikleri vardır Bir hücrede; hücre zarı, çekirdek ve sitoplazma olmak üzere üç kısım bulunur [/
Hücre ZarıHücreyi dışardan çevreleyen, hücreye belli bir şekil kazandıran canlı, esnek, seçici ve geçirgen özellikteki kısımdır [/
Sitoplazma:Çekirdek ile hücre zarı arasındaki p-90’ı sudan oluşmuş kolloidal (yumurta akı kıvamı) sıvıya verilen addır
Çekirdek:İçerisinde hücre ve organizmanın özelliğini yani karakterini belirleyen kalıtsal materyal (DNA) bulunur Memeli alyuvarları, bakteri ve su yosunları hariç bütün canlı hücrelerde bulunurlar
|
|
|