07-16-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Bitkilerde Terleme (Transpiration)...
Bitkilerin suyu buhar halinde dışarı atmaları
Terleme, bitkilerde gaz alış verişine yarayan aralıklar (stomalar) ve kütikula yoluyla olur Kara bitkilerinin havaya bakan yüzeylerinde epiderma tabakasının üzeri kütikulayla örtülüdür Osmoz kaidelerine göre hücreden hücreye geçerek epiderma hücrelerine gelen su buharı bu hücrelerin çeperini ve kütikulayı geçerek bitkiyi terk eder Kütikulayla atılan su miktarını bitki düzenleyemez Bu miktar havanın nemine yani emme kuvvetine bağlıdır ve bu yolla atılan su miktarı da azdır Ayrıca sıcaklığa bağlı olarak da değişir Kurak havalarda, havada su buharı basıncı az olduğundan emme kuvveti yüksektir Böyle zamanlarda bitkiler fazla su kaybederler Terleme, büyük ölçüde stomalar yoluyla olur Stomalar sayesinde bitkiler terlemeyle dışarı atacakları su miktarını aktif bir şekilde düzenlerler Terleme de, stoma açıklığının büyüklüğü, havanın nemi, ışık ve sıcaklık gibi etkilere bağlı olarak değişir Stomalar genellikle gündüz açık gece kapalıdırlar Terleme de buna bağlı olarak gece azalır Sıcak ve kuru havalarda yükselir ve atılan su miktarı da artar Terlemeyle dışarı atılan suyun miktarı bitkinin cinsine ve içinde bulunduğu ortamın şartlarına göre değişir
Atmosferde bulunan nemin % 10’unun, terleme yoluyla bitkilerden bırakılan nem olduğu tahmin edilmektedir
Su yaprak yüzeylerinden buharlaştığı için, bitki terlemesi gözle görülemez bir süreçtir Büyüme devresi süresince bir yaprak, kendi ağırlığından birkaç kat fazla suyu buharlaştırır Bir acre (0,404 ha) mısır her gün yaklaşık 11 400 - 15 100 litre (3 000 - 4 000 galon) suyu dışarı verir iken, büyük meşe ağacı her yıl 151 000 litre (40 000 galon) suyu buharlaştırır
Bitki terlemesini etkileyen atmosferik etmenler
Bitki terlemesindeki su miktarı zamana ve bölgeye göre büyük farklılıklar gösterir Bitki terlemesi oranlarını belirleyen bir çok etmen vardır
•Isı: Bitki terlemesi özellikle havanın daha sıcak olduğu büyüme mevsiminde, ısı arttıkça artar
•Nispi nem: Bitkiyi çevreleyen havanın nemi arttıkça bitki terlemesi azalır Nem ile doymuş havadan ziyade kuru havada bitki terlemesi daha kolaydır
•Rüzgar ve hava hareketi: Bir bitki etrafında havanın artan hareketi daha fazla bitki terlemesine sebep olacaktır
•Bitki türü: Bitkiler değişik oranlarda terlerler Kaktüs gibi kurak bölgelerde yetişen bazı bitkiler, diğer bitkilerden daha az terleyerek değerli suyu muhafaza ederler
alıntı
|
|
|