Ağzımızı Sulandıran Mucize

Tükürük renksiz, berrak, karmaşık (kompleks) ve değişken bir sıvıdır Ağızda ortalama 1,5 ml bulunur ve tüm ağız içi yapıları 0,1 milimetre kalınlığında (100 mikron) ince bir film tabakası (biyofilm) oluşturarak kaplar

Bu ince sıvı tabaka hareketli olup ağzın değişik bölgelerinde değişik hazlara sahiptir Yutkunmadan sonra ağız içinde kalan tükürük hacmi 0,8 ml’ye iner Tükürük salgısının % 99’undan fazlasını su oluşturur

Ancak % 1’e yakın bir bölümü organik ve inorganik moleküllerden müteşekkildir Her an ağız içinde mevcut olan tükürük salgısının bu kadar seyreltik oluşu, ağza alınacak besin maddelerinin tatlarını daha iyi almamızı sağlar Günlük tükürük salgısı 500-1500 ml arasında değişir Tükürüğün %93’ü ektodermal kökenli büyük tükürük bezlerinden (parotis, submandibüler, sublingual); kalan %7’si mezodermal kökenli 450-750 adet küçük tükürük bezlerinden salgılanır

Tükürük, salgı bezini terk ettiğinde doğal olarak sterildir (mikropsuz), fakat ağız içine girip yiyecek atıkları, oluk sıvısı, dökülmüş ağız mukoza hücreleri ve serbest mikroorganizmalarla karıştığında bu sterillik ortadan kalkar Peygamberimiz rastgele yere tükürmeyi yasaklamış, tükürüğün toprakla örtülmesini istemiştir Bu da steril olmayan tükürükten başkalarını korumak içindir Yine torunlarının ağzından sızarak üzerine bulaşan yeni salgılanmış tükürüğü temiz görmesi de ilginçtir

Tükürüğün faydaları

Tükürüğün sayısız yararları vardır En başta ağız yapılarının bütünlüğünde, ağız enfeksiyonlarının (mikrobik hastalıklar) kontrolünde, sindirimde ve hatta kişisel ve sosyal ilişkilerde önemi vardır Tükürük salgısı başta şekerli gıdalar olmak üzere diş sağlığı için zararlı maddeleri seyrelterek, tamponlayarak, dişin mineral dengesini sağlayarak ve içerdiği kimyasal ve biyolojik ajanlar sayesinde antimikrobik (mikrop yok edici) etki yaparak ağız-diş sağlığında koruyucu rol oynar

Tükürük, solunum ve sindirim yollarının başlangıç bölümlerini nemlendirerek ferahlama sağlar Böylelikle ağzımız kurumadan daha rahat konuşuruz Konuşma gibi çiğnemenin kolaylaşması ve yutmanın mümkün olabilmesi için de sulanma gereklidir Tükürük çiğnemeyi mümkün kılar, ağızdaki besin maddelerini nemlendirerek lokma haline gelmesini sağlar Yine tükürük, epitel hücreleri ile besin maddeleri arasında kaygan bir tabaka, adeta bir bariyer oluşturur Böylece diş üzerindeki plaklarda bakteriler tarafından üretilen enzimlerden de, sigara içimi ve diğer yollarla ağza giren kanser yapıcı kimyasallardan da ağız içi yapılarını korumuş olur

Bu bariyer fonksiyonunun yanısıra, tükürüğün müköz özelliği besin maddelerinin epitel hücreleri üzerinden rahatça kaymasını sağlar Bu durum ise çiğneme ve yutmayı kolaylaştırdığı gibi sert besinlerin ince mukoza tabakasını çizmesini engelleyerek koruma fonksiyonuna da katkıda bulunur Konuşma, çiğneme ve yutmada tükürüğün sağladığı bu kayganlık çok önemlidir Heyecanlı bir konuşma yaparken ağzı kuruyan bir konuşmacının çektiği zorluk, bu kayganlığın önemini gösterir Tükürük, hem belli konsantrasyonlarda barındırdığı mineraller sayesinde hem de bikarbonat iyonu salgısı sebebiyle diş çürüğüne ve aşınmasına karşı koruyucu rol oynar

Ağza besin alırken tükürük

Ağza alınan besin maddelerinin kana geçmelerinden dolayı gerekli tedbirler alınarak bunların ayıklanmaları ve temizlenmeleri gerekirİlk kontrol yöntemi görme ve koklamadır Yiyecekler henüz ağız ortamına alınmadan zararlı iseler öncelikle bu iki duyu organımızca fark edilir Toksik (zehirli) maddelerden korunmada tükürük ve tat duygusu işbirliği yaparlar Tat duyusunun yardımıyla, eğer yiyeceğin zararlı olduğuna karar verilirse, bu noktada tükürük salgısının önemi büyüktür Tükürük olmasaydı zararlı maddelerin kuru ağız ortamından uzaklaştırılması büyük oranda başarısız olurdu

Oysa tükürük; ağzı yıkayarak, kasların yardımıyla çalkayarak, ulaşılması güç diş aralarına ulaşarak, salgısıyla ağızdaki kalıntıları sürekli seyrelterek; yanak, dudak ve dil adaleleriyle işbirliği yaparak vücuda zarar vermesi muhtemel maddelerin ağız ortamından uzaklaştırılmasında en önemli rolü üstlenir Normal akışının dışında tükürmek yoluyla gerektiğinde tükürük salgısı hızlandırılabilir Bu, özellikle zararlı ve uygunsuz tadı olan maddeler ağza alındığında önemli bir savunma mekanizmasıdır

Tükürük, ağız içinde bulunan şekerli ve zararlı maddeleri seyreltir, onların mideye doğru akmasını kolaylaştırarak ortamdan uzaklaşmalarına yardımcı olur Bu yüzden şekerlerin süratle ağızdan elimine edilmesini sağlayarak dişleri korur Aynı şekilde ağızdan mideye gönderilen mikroorganizmaları da midenin asidi karşılar

Tükürüğün iyileştirici etkisi

Tükürük bezleri çıkarılan deney hayvanları ile yapılan çalışmalarda, tükürüğün ağız içi ve diğer yaraların iyileşmesinde etkili olduğu anlaşılmıştır Bu bulgular hayvanların kendi yaralarını ve tanıdıklarının yaralarını yalama alışkanlıklarını aydınlatmaktadır İnsanlarda da kültüre bağlı olarak kendi yaralarını yalama veya tükürük sürme davranışları gözlenmektedir Tükürük, yara iyileşmesinde kritik önemi bulunan bağ dokusu olaylarını hızlandırıcı bir rol oynamaktadır

Ağız içinde ayrıca hem sıvısal hem de hücresel bağışıklık elementleri bulunur Tükürük ağız içi bakteri florasının devamlılığı için önemli olan proteinleri ihtiva ettiğinden buradaki ekosistemi korur, böylece diş çürüklerini önleyici etki sözkonusu olur Tükürüğün mekanik yıkayıcı özelliği, ağız boşluğundaki besin kalıntıları ile birlikte yapışmayan ağız mikroorganizma ve ürünlerinin inaktive edilmek üzere sindirim kanalına gönderilmesinde etkili bir rol oynamaktadır Yutkunmayla birlikte çok sayıda mikroorganizma ağız ortamından uzaklaştırılır

Enteresan olan şudur: Tükürük, tüm mikrop öldürücü etkisine rağmen seçici davranır ve çürük yapmayan (nonkaryojenik) ağız içi mikroflorasına ait bakterilere zarar vermez, aksine gelişmelerine imkân sağlar Peygamber Efendimiz, bir çıban veya yaradan muzdarip olan birine, “Bismillah Arzımızın toprağı, birimizin tükürüğü ile karışarak Rabbimizin izniyle hastamıza şifa olacaktır” buyurmuştur 15 asır önceden tükürüğün mikrop öldürücü ve şifa verici özelliğinden yararlanılması gerçekten şaşırtıcıdır









Tarih : 29052012 - 23:20
Kaynak : DrMustafa REYHANLI