Türklerin İslâmiyet'e Girişi

Türklerin büyük kısmı İslamiyet'ten önce Şamanizm inancına sahiptiler Yaklaşık 10 yy'a kadar Şamanizm, Türkler arasında en yaygın din olmuştur İslamiyet öncesi Türkler ile Müslüman Arapların ilk karşılaşması 7 yy'da Halife Ömer döneminde gerçekleşmiştir

Dört Halife'den sonraki Emevi hanedanlığı döneminde İslamiyet daha çok Arap milliyetçiliği ekseninde gelişmekte olan bir dindi Emevilerin Arap milliyetçisi yönetimi halk arasında huzursuzluğa neden oluyordu Fetihlere devam edilmekle beraber misyonerler dışında diğer milletleri müslümanlaştırmaya yönelik bilinçli bir politika izlenmiyordu İslam Devleti yeni fetihlerle oldukça genişlemiş, Maveraünnehir'e kadar ulaşmıştı

Müslüman Arapların Türk Boylarına İlk Akınları

7 yy'dan itibaren Müslüman Araplar, Bizans'a kuzeydoğudan komşu olan Hazar Türkleri ile Seyhun ve Ceyhun ırmakları arasındaki Maveraünnehir bölgesinde yaşayan Türgeş boylarına akınlar düzenlemeye başladılar Özellikle Kuteybe Bin Müslim Horasan valiliğine getirilince (705) Göktürkler'in batı kanadını oluşturan Türgeş boyları ile Müslüman Araplar arasındaki mücadele iyice kızıştı Kuteybe Bin Müslim hakimiyeti altına giren Türklere oldukça kötü davrandı Tarihçi Ebu Bekir en-Narşahi, Buhara adlı eserinde Arap komutanı Kuteybe hakkında şöyle der: "Savaşabileceklerin hepsini öldürdü Hayatta kalanları ise esir aldı"

Hazar Türkleri
723 yılında Hazar Türkleri Müslüman Arapları yenilgiye uğratınca büyük bir ordu ile Hazarların üzerine yürüyen Emeviler, Halife Hişam Bin Abdülmelik döneminde (724 - 743), Hazarları Kafkasların ötesine kadar atmayı başardılar

Türgeş Boyları
Türgeş boylarının direnişi ise 745 yılında Göktürk Devleti'nin yıkılışına kadar sürdü Bu tarihten sonra Türk toprakları doğudan Çin, batıdan Arap işgali ile karşı karşıya kaldı Araplara karşı savunma görevini ise Türgeşlerden sonra Karluk Türkleri üstlendi

Abbasiler Dönemi
750 yılında Emevi hanedanı yıkılıp İslam Devleti'nin başına Abbasi hanedanı geçtiğinde Arap olmayan azınlıkların durumunda iyileşme görüldü Bu nedenle Türkler de Abbasi yönetimine sıcak baktılar Daha önce orduda yararlanılmakla beraber hor görülen İran'lılar ve Türkler Abbasi ordusunda ve yönetiminde önemli yerlere gelebildiler

Talas Savaşı
Aynı esnada Karluk Türkleri doğudan Çin işgali tehdidi altında idiler Karluklar Çinlilere karşı Abbasilerden yardım talebinde bulundurlar Abbasi yönetimi Türklerin aradan çıkmasının Çin tehdidini kendi kapılarına getireceğini görerek bu teklifi kabul etti Türkler ile Müslüman Araplar tarihte ilk kez ittifak oluşturdular 751 yılında Talas Irmağı kenarında gerçekleşen savaşta Arap ve Türk orduları Çinlileri ağır bir yenilgiye uğrattılar Talas Savaşı Türk müslüman ilişkilerinde ve Türklerin müslümanlaşmasında bir dönüm noktası olmuştur

İlk Müslüman Türk Devletleri
Türklerin kitleler hâlinde Müslüman olmaları özellikle 10 yüzyılda hız kazandı Karluk'tan sonra, Yağma ve Çiğil boyları, ardından Oğuzlar arasında İslâmiyet yayıldı Karluk, Yağma ve Çiğil Türkleri, ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlı Devleti'ni (840), Oğuzlar ise Büyük Selçuklu Devleti'ni (1038) kurdular