07-16-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Çavuldurlar - Çavuldur Boyu (Çuvaldar Boyu)
Çavuldur boyu veya Çuvaldar boyu, Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan biri ve Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'deki yirmi iki Oğuz bölüğünden "Yirmincisi; "???????? Çuvaldar"lardır Belgeleri şudur : " diye tanımladığı bir Oğuz boyudur Kaşgarlı Mahmud'un listesindeki Oğuz boylarının adları, zamanlarındaki söyleniş şekillerine göre yazılmıştır Besim Atalay dipnotunda, Bu kelime bugün Anadolu'da "Çavundur" şeklinde söylenmektedir Bu isimde Çankırı, Amasya illerinde köyler vardır, diye yorumlamıştır Günümüzde Çankırı ili Kurşunlu ilçesine bağlı Çavundur beldesi ve Amasya ili Merzifon ilçesine bağlı Çavundur köyü bulunur
Bu boyların Üçoklar kolundan (sol kolundan) Oğuz Kağan'ın oğlu Gök Han'ın soyundan geldikleri kabul edilir Kaşgarlı Mahmud'un "??? ????? Man kışlak" "Oğuz ülkesinde bir yer adı " şeklinde tanımladığı bölgeye Çavuldur boyu Hazar Denizi kıyısındaki yarım adaya giderek yurt tutmuşlar ve buraya Man kışlak adını vermişlerdir 1916 yılında Kilisli Muallim Rıfat'ın yayınladığı Kit?b-i Dede Qorq?t ?al? lis?n-i ???if-i Ogh?z?n'da "Çavuldar" şeklinde kullanılan bu boy adı, Türkmen dilinde "Çovdur" olarak günümüze ulaşmıştır Günümüz Türkmenistan'da "Çovdur" adını taşıyan pek çok yer ve yurt adları vardır
Alâmet olarak sungur(akdoğan) kuşunu kullanırlardı "Çavuldur" kelimesi ünlü, şöhretli anlamında kullanılmıştır
Çavuldur boyu, 10 yüzyılda diğer Oğuz boylarıyla birlikte yurtlarından Mangışlak/Siyahkûh Yarımadasına göç etti Bir kısım Çavuldur mensubu, Mangışlak’ta kalırken, bir kısmı Selçuklular'la birlikte Anadolu’ya geldi Bunlardan Emir Çavuldur, Sultan Alparslan’ın; Çavuldur Caka da Danişmend Gâzi'nin Anadolu fetihlerine komutan olarak iştirak ettiler Bu akınlarla gelen Çavuldurlardan Anadolu’ya gelip yerleşenler de oldu Kurdukları köylere, boylarının adlarını verdiler Bu isimle Anadolu’da, 16 yüzyılda on altı, 20 yüzyıl ortalarında on yedi köyün varlığı tespit edilmiştir
Mangışlak Yarımadasında kalan Çavuldur boyu mensupları ise, 16 yüzyılda Kalmukların baskısıyla Kafkasya’nın kuzeyine göç ettiler
VİKİPEDİ & Kaynak
|
|
|