Kokand Hanlığı...

Qo'qon Xonligi
Kokand Hanlığı

? 1740 – 1876 ?


Bayrak


19 yüzyılında Özbek Üç Hanlığı
Başkent Buhara
Resmi dili Çağatay Türkçesi
Dini Sünni İslam
Yönetim Monarşi
Han
- 1709-1721 Şahruh
Tarih
- Ming Şahruh Biy'in iktidarı 1709
- Kuruluş tarihi 1740
- Taşkent'i alması 1800
- Yarkand seferi (Cahangir Hoca'ya destek) 1826
- Rusya'nın Taşkent işgali 1865
- Yıkılış tarihi 1876


Kokand Hanlığı Sarayı


Kokand Hanlığı, bugünkü Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan sınırları içinde kalan bir alanda, 1740 - 1876 yılları arasında varlığını sürdürmüş olan Özbek devleti Buhara Hanlığı (Buhara Emirliği) ve Hive Hanlığı ile birlikte "Özbek Hanlıkları" olarak anılmıştır

Hanlık 19 yüzyıl'ın ikinci yarısında yine komşu bir Türk Devleti olan Buhara Hanlığı ile yaşanan çatışmaların da etkisi ile iyice zayıfladı Sadece Taşkent şehir 1840-1865 arasında iki hanlık arasında yedi kez el değiştirdi Bu zayıflıktan ötürü diğer hanlıklar gibi Kokand Hanlığı da 1860'ların başından itibaren Orta Asya Türk hanlıklarının üzerine askeri harekat düzenleyen Rusya'nın karşısında duramadı

24 Ekim 1862'de ilk olarak Kırgızistan'ın bugünkü başkenti Bişkek eski adı Pişpek (eskiden kucuk yerleşim birimi) düştü 15 Haziran 1864'te Yesi, 19 Haziran'da da Evliya-Ata şehri Rus işgaline girdi 7 Mayıs 1865'te Taşkent yakınlarındaki meydan savaşında Alem Kul komutasındaki Kokand ordusu Rus ordusu karşısında dağıldı Bunun üzerine General Çernayev komutasındaki Rus ordusu 16 Mayıs 1865'te Taşkent'e savaşsız girdi Taşkent'in kaybıyla Hanlığın direnci iyice kırıldı

Buhara Hanlığı'nın ise Taşkent'in işgalinden sonra Rusya'ya karşı Kokand Hanlığı ile ittifak yapması beklenirken, Buhara Hanı 14 Temmuz 1865'te Kokand'ı işgal ile Kokand Hanı Seyid Muhammed'i esir etti Bir yıl sonra 1 Haziran 1866'da Hocend şehri Rusların eline geçti

17 Temmuz 1867'de Rus Çarı "Türkistan Genel Valiliği"nin kurulmasına ilişkin "ukaz"ı imzaladı ve bu makama Alman asıllı General Konstantin von Kaufmann getirildi Bu şahıs, Orta Asya Türk hanlıklarına savaş açmak, barış yapmak ve dış ilişkileri yürütmek yetkileriyle donatıldı

Mayıs 1868'de bilfiil Kokand kenti askeri harekatını sürdüren Rus işgaline girerken 2500 Kokand askeri de hayatını kaybetti Hanlık, böylece 1868'de Rus himayesine girerek kukla devlet haline geldi,halk kontrolu geri almak için isyan baslattı lakin Rus ordusu 22 Eylül 1875'te Nemengan'a girdi ve isyanı bastırmaya çalıştı Kokand bir ara tekrar Türk birliklerinin eline geçtiyse de, von Kaufmann'ın atadığı Albay Skobolev 28 Şubat 1876'da Kokand'ı kesin olarak işgal etti ve direnişçi Türk komutan Polat Bey idam edildi 28 Şubat 1876'da tamamen Rusya'ya ilhak olundu ve 1876-1885 yılları arasında hanedan üyelerinin de yakalananları Ruslar tarafından idam edildi

1915 yılında Kokand Hanlığı'nı yeniden kurabilmek amacıyla bir isyan başladı ve 1916'da isyan tüm Fergana'ya sıçradı 1917'deki Rus Devrimi'nden sonra, 9 Aralık 1917-20 Şubat 1918 arasında üç ay süren Kokand Cumhuriyeti kezâ Ruslar tarafından ortadan kaldırıldı

Hanlık toprakları üzerinde, Sovyet Devrimi sonrasında 27 Ekim 1924'te Özbek Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştur Aynı topraklar üzerinde ve Özbekistan'a bağlı bulunan Tacikistan Özerk Cumhuriyeti 1929 yılında ayrı bir devlet olarak yapılanmıştır

Hanlar

• II Şahruh 1710 — 1721
• Abdurrahman 1721 — 1739
• Abdulkerim 1739 — 1746
• Erdana bi Erdeni 1746 — 1770
• Suleyman 1770
• III Şahruh 1770
• Narboto Biy 1770 — 1800
• Alim 1800 — 1809
• Muhammed Ömer 1809 — 1822
• Muhammed Ali 1822 — 1842
• Şer Ali 1842 — 1845
• Murat Biy 1845
• Muhammed Kudayar 1845 — 1858
• Muhammed Molla Bey 1858 — 1862
• Şah Murat 1862
• Muhammed Kudayar 1862 — 1863
• Muhammed Sultan 1863 — 1866
• Muhammed Kudayar 1866 — 1875
• Nasruddin 1875 — 1876
• Polat 1876