Torba Torba Söyle Bana Senin Esas Amacın Ne?

Torba Torba Söyle Bana Senin Esas Amacın Ney?


Esmeray Yoğun, Akademisyen

Şubat 2011


Rakamlar yalan konuşmaz ama yalancılar hep rakamla konuşur!


Ha açıldı ha açılacak, olmadı büzüldü ama üzülmeyin geri açılacak diye uzun bir süredir gündemde olan 606 sayılı 'Torba Yasa' geçen hafta mecliste onaylandı İçinde kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması ile sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunu (SSGSS) ve diğer bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılmasına kadar farklı birçok başlığı içeren kanun 224 maddeden oluşuyor


606 sayılı bu kanun genel olarak istihdamın esnek, kuralsız ve güvencesiz bir şekilde yeniden düzenlenmesini hedefliyor Üç tip yeni istihdam biçimini yasalaştıran kanun, uzaktan, çağrı ile ve evden çalışma biçimleri ile tam zamanlı ve güvenceli çalışmanın yolunu daraltıp işvereni orantısız bir şekilde koruyor Oysa hukukun temel felsefesi zayıf olan tarafın yani çalışanın korunmasını önerir Oysa bu kanun daha çok işvereni rahatlatıyor


Torbada sadece kadınlar için değil tüm çalışanların işveren karşısında güçsüzleştirilmesini içeren çeşitli maddeler bulunuyor Tüm çalışanlar için esneklik, güvencesizlik ve kuralsızlık kural haline getirilirken ilk hedef zayıf halka olarak görülen kadınlar oluyor: Kanun yapıcıların en çok kullandıkları gerekçe ise kadın istihdamını sözde arttırmak


Ancak bu rakamsal da olsa iyi niyetli gibi duran derdin yolu neden güvencesizliği ve kuralsızlığı yasalaştırmaktan geçiyor Onun yerine belli bir sayıya ulaşan her işyerine kadın çalışan kotası getirilebilirdi, kadın istihdamını arttırmanın bir başka önemli yolu ise vasıfsız kadın istihdamının daha kolay olacağı düşünülebilecek bazı işlerin sadece kadınlara ve bazı işlerin ise sadece engelli kadınlara verilmesinin yasalaştırılması olabilirdi Ancak ana hedef çözüm üretir gibi yapıp sanayiciyi rahatlatma olduğunda yapılan kanun da onların çalışan emeğini daha rahat sömüreceği kanunlar yapmaktan geçiyor Madem dertleri kadın istihdamı idi, her üç erkek çalışana karşın bir kadın çalışan olacak gibi bir kota içeren kanun yazaydılar, ben de sezarın hakkını sezara teslim edeydim


Çağrı üzerine çalışma, evden çalışma ve uzaktan çalışma" başlığıyla yasalaştırılan maddesinde ise "sen yeter ki senin için tanımladığımız alan olan "evinden" çıkma bacım biz işi eve getiririz" şeklindeki bakış açısı oldukça aşikar: bu sayede zaten az olan kadın istihdamının biçimi de iyice silikleşiyor Rakamsal olarak kadın istihdamında sahte bir iyileşme yaratacak olan bu maddeler sorunun çözümü ile ilgili olmadığı gibi mevcut durumu da kötüleştirecektir


Torba yasa sadece cinsiyetçi değil aynı zamanda yaş ayrımcılığını da yasalaştırmaktadır Yasada işveren teşviki adı altında geçen destek için yaş aralığı bulunuyor Buna ne gerek vardı ki? İşveren zaten kendi için uygun olan çalışanı devletin müdahalesi olmadan seçmiyor muydu


Sorunlu olan, kadın istihdamının düşük olduğu meslekler yerine hali hazırda kadın istihdamının yoğunlaştığı meslekler zikredilerek kadınların kuaförlük, konfeksiyon, terzilik, halıcılık, gibi kadın mesleklerine iyice mecbur bırakılması ve cinsiyetçi iş bölümünün yaygınlaşması görülüyor Onun yerine kadınların daha az olduğu teknik beceri isteyen işler zikredilebilirdi Böylece kadınların zaten hali hazırda sıkışıp kaldığı üç beş kadın işi meslek değil görece erkeklerin sayılan mesleklerin de kadınlar tarafından icra edilmesi desteklenebilirdi


Madem böyle kapsamlı bir iş kanunu çıkarılıyor içine Türkiye'nin kanayan yarası olan "ev işçiliği" mesleği eklenebilirdi Evde çalışan kadınların emeği görmezden gelineceğine onların da aynen bir sermayedara hizmet veren hemcinsleri gibi emeklilik ve özlük hakları gündeme getirilebilirdi Aynı zamanda kadınların çalışma yaşamından uzaklaşmasının temel sorunu olan çocuk ve yaşlı bakımı gibi sorumluluklarına dersek olacak tesislerin arttırılması ve böylece kadının çalışma durumunda kötü anne ve ya vefasız evlat sıfatlarından uzak tutulması sağlanabilirdi Ancak kanunda bunun tam tersine kadının bir birey olarak değil aile rolleri ile muhatap alındığı ve yasa yapıcıların kadının bu rolleriyle barışıklığı göze çarpıyor; örneğin hasta bakımı için altı aya kadar izinin yasalaştırılması ve emzirme sürelerinin uzatılması gibi


Neo-liberal mali baskılarla hazırlanmış ve cinsiyetçi öz ile donatılmış bu yasal düzenlemeler zaten kötü olan kadın istihdamı durumunu iyice kötüleştirecektir Üstelik ne yazık ki artık rakamlar da gerçeği yansıtamayacaktır Yani esasta çözülmeyen biçmen çözülmüş olacak böylece kadın istihdamı sorunu kanunen rafa kaldırılacaktır Başımıza örülen bu yasal torbayı nasıl geri çıkaracağımız ise meçhul Şimdiden çalışan-çalışmayan tüm kadınlara geçmiş olsun diyorum!

Kanun çıksa ne olur özel sektöre kanun işlemez kanunda yazsa bile kim 6 ay izin kullanabilir? mümkün değil, hemen çıkarırlar işten kanunen var olan 15 günü bile kullanamıyor insanlar 1 haftadan fazla izin yok işe alınırken evli kadınlar tercih edilmez çünkü normal mesai saati bitiminde çıkması gerekir evinde eşi, çocuğu yemek bekler eşi sorun çıkarır oysa işveren için mesai saati bitimi diye bir şey sözkonusu değildir hele çocuklu kadın hiç tercih edilmez ikide bir çocuk hastalanır izin alır çocuklu çalışanın sorunu bitmez işverenin bakış açısı budur