Sermaye Saldırısında Torba Yasa

Sermaye saldırısında torba yasa


Behice Çağlar, Makina Mühendisi

Şubat 2011


Çalışma hayatına ilişkin düzenlemeleri içeren torba yasa tasarısı, sendikaların, emek ve kadın örgütlerinin tüm itirazlarına karşın, birkaç maddesi geri çekilerek, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi 3 Şubat 2011 tarihinde Ankara'da, mecliste torba yasa görüşülürken, haklarını korumak için eylem yapan emekçiler polisin saldırısı ile karşılaştı Aynı gün, Ankara OSTİM ve İvedik Organize Sanayi Bölgesi'nde meydana gelen iki ayrı patlamada 20 işçi hayatını kaybetti OSTİM' de yaşananların acısı henüz tazeyken, Antalya, Sakarya ve Elbistan'dan gelen iş cinayeti haberleri bir kez daha kâr uğruna işçilerin canlarının hiçe sayıldığını gözler önüne serdi 21 Yüzyılda, sözde bilgi çağında, bilgi ve toplumun tüm olanakları yalnız sermayenin kâr hırsı uğruna kullanıldığı için, işçinin sağlığına ve güvenliğine ayıracak kaynak bulamıyor bu toplumun egemenleri Ne gam onlara, nasıl olsa, işsizlerden oluşan yedek işçi ordusu var Sermaye için, işçi insan değil, yalnız iş gören eldir




İşte, torba yasa da, başta TİSK, TOBB ve TUSİAD olmak üzere, işveren örgütlerinin rapor ve eylem planlarına uygun olarak hazırlanan "Ulusal İstihdam Stratejisi"belgesine dayanmaktadır Bu belge şunları içermekte:

1 "Güvenceli Esneklik"

2 İşsizlik Sigortası

3 Asgari Ücret

4 Kıdem Tazminatları

5 Özel İstihdam Büroları

6 Bölgesel Asgari Ücret


AKP hükümeti, saldırı paketini bölerek, Kıdem tazminatları, Bölgesel asgari ücret ve Özel İstihdam Büroları ile ilgili düzenlemeleri 2raunda bıraktı Diğerlerini, başka tasarılarla birleştirerek "Torba Yasa"yı hazırladı 12 eylül referandum sürecinde olduğu gibi, medya aracılığıyla hak gasplarını gizleyerek, kamuoyunda yanılsama yaratmaya çalıştı Torba Yasada yer alan hak gaspları üç ana başlık altında toplanabilir


1- Genel Sağlık Sigortası ( 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda yapılan değişiklikler)

2- İşsizlik Sigortası Fonunun"istihdamı teşvik"bahanesiyle sermayenin kullanımına tamamen açılması ( 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu'nda yapılan değişiklikler)

3- Dönüştürülen İstihdam ( 4857 sayılı İş Kanunu'nda ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nda yapılan değişiklikler)


1- Genel Sağlık Sigortası: Tasarıyla, genel sağlık sigortalıların kapsamının genişletilmesi ilk bakışta olumlu olarak görülse de, 1 Ocak 2012'de yürürlüğe girecek GSS sonrasında, gelirinin %12,5'u oranında prim ödeyemeyenlerin sağlık hizmetinden yararlanamayacağı biliniyor Bu yasayla, kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan sigortalılar, çalıştıkları aylara ait eksik sürelerini ceplerinden tamamlamak şartıyla sağlık hizmetlerinden yararlanabilecekler İşverenlerin ödemesi gereken sigorta primleri, emekçilerin sırtına yıkılıyor


Vakıfların getirdiği öğrencilerin sağlık sigortası masrafları üniversitelere Maliye Bakanlığınca aktarılan kaynaktan karşılanacak Üniversiteler kaynak yok denilerek ticarileştirilirken, öğrenciler aralarında ayrımcılık yaratılarak, vakıflara yönlendiriliyor Bu da AKP hükümetinin, devletin imkanlarıyla, vakıflar aracılığıyla öğrencilerin özgürlüğünü kısıtlaması sonucunu doğuracak


2- İşsizlik Sigortası Fonu "istihdamı teşvik" bahanesiyle sermayenin kullanımına tamamen açılıyor İşsizler için kullanılması gereken İşsizlik Sigortası Fonu, "genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz"bahanesiyle bir kez daha sermayeye aktarılacak Bugüne kadar 46 milyar TL büyüklüğe ulaşan İşsizlik Sigortası Fonu'nun sadece 3,5 milyarı işsizlere aktarıldı Buna karşın GAP ve Karayolları gibi alanlara İşsizlik Sigortası Fonu'ndan sadece son iki yılda aktarılan miktar 8,5 milyar TL'yi buldu Torba yasayla, işsizlik Sigortası Fonu Yıllık prim gelirlerinin %30-%50'si, "işe yerleştirme ve danışmanlık hizmetleri temin etmek, işgücü piyasası araştırma ve planlama çalışmaları yapmak amacıyla kullanılabilir" denilerek, sermayeye aktarılıyor Bu maddeyle, seçim sonrası gündeme getirecekleri özel istihdam büroları için de kaynak yaratmış oluyorlar


Kısa çalışma halinde İşveren sigorta primleri, işsizlik fonundan ödeniyor İlk defa işe alınanların sigorta primleri de İşsizlik Sigortası Fonu'ndan karşılanarak, işten çıkarmalar teşvik ediliyor Buna göre, 31 Aralık 2015'e kadar işe alınan sigortalının, sigorta primlerinin işverene ait tutarı, işe alındıktan sonra belirli sürelerle İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak Böylece, işsizlere ödenmesi gereken Fon gelirleri patronlara "istihdam teşviki" olarak aktarılıyor


3-Dönüştürülen İstihdam: İstihdam sermayenin önceden belirlenmiş hedefleri ve ihtiyaçları doğrultusunda, "serbest piyasa"koşullarına uygun olarak esnek, kuralsız ve güvencesiz bir içerikle yeniden düzenleniyor Yasa dışı olarak, göz yumulan ve teşvik edilen kural dışı esnek çalışma biçimleri, yasallaştırılmak isteniyor Esnek istihdam, çalışanların ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarını yok sayarak, üretim sürecinin tamamen sermayenin isteklerine göre, kural tanımadan, sürekli ve yeniden belirlenmesidir Ücret esnekliği ile, çalışanları bölmek, birbirine karşı kışkırtmak, örgütlü olmayanları ödüllendirerek, "hak" kültürünü tamamen yok etmek, "sadaka"ya boyun eğdirmek ve işgücünü satarak hayatını kazananları tamamen örgütsüzleştirmek hedeflenmektedir Sayısal esnekliğin, iş kazaları ve iş kazası sonucu ölümlerin ağırlıklı nedenlerinden biri olduğu bilinmektedir Yasa tasarısında yer alan; çağrı üzerine çalışma, evden çalışma, ve uzaktan çalışmayı düzenleyen maddenin son anda geri çekildiği öğrenildi Kamuoyu tepkileri sonucu, seçim sonrasına bıraktılar İlk defa işe girenler için deneme süresinin 2 aydan 4 aya çıkarılması da geri çekilen maddelerden biri


Yasayla, stajyer öğrencilerin ücretleri düşürülürken, staj yapabilecekleri işyeri sayısı artırılıyor 10'un üzerinde işçi çalıştıran işyerleri, stajyer uygulama kapsamına alınacak İşyerinde staj yapan öğrencilerden 18 yaşını bitirenlere asgari ücretin üçte biri oranında ücret verilecek Bu oran daha önce asgari ücretin üçte ikisi şeklindeydi Meslek liselerinde öğrenciler son sınıfta iki gün okula, üç gün ise alanlarındaki işletmelerde staja gidiyor Ucuz iş gücü olarak görülen gençler, işçilerin yerine kendi alanları olmayan konularda uzun saatler çalıştırılıyor Yasada "18 yaşından küçük sigortalılar için prime esas aylık kazanç alt sınırı, yaşlarına uygun asgari ücret tutarına çekilecek" ifadesi, asgari ücret yaş sınırının 16'dan 18'e çıkarılması demek Ancak bu durum tepki göreceği için bu kadar açık bir şekilde belirtilmiyor Bu, Türkiye'de çalışan yaklaşık 250 bin gencin, geçmiş yıllara göre ortalama 85 TL daha az ücret alması anlamına geliyor


"Sözleşmeli personelin grev kararı vermesi, bu yolda propaganda yapması, herhangi bir greve veya grev teşebbüsüne katılması, grevi desteklemesi yahut teşvik etmesi yasaktır" maddesiyle, grev yasağı getiriliyor Sendikaya üye olmak serbest ama sendika grev kararı aldığında, grevi desteklemek bile yasak!


Devlet memurlarının kademe ilerlemesinde, "olumlu sicil" yerine "disiplin cezası almamak" koşulu getirilecek Bunun, hak mücadelesi veren kamu emekçilerinin cezalandırılması için kullanılacağı çok açık Disiplin cezası vermeye yetkili disiplin amirleri; kurumlarınca tayin ve tespit edilen amirler olacak İllerde vali ve ilçelerde kaymakamların üst disiplin amiri yapılması vali ve kaymakamların emriyle soruşturma açılması ve bunun sonucunda sürgün cezalarının çıkmasını kolaylaştıracak


Memurlar, onaylarının dışında başka kurumlarda 6 aylığına görevlendirilecek "Ödünç memurluk" uygulamasıyla sürgünlük yasallaştırılıyor Kamuda, iş güvencesi ve özlük haklarının önemli bir bölümü ortadan kaldırılarak, 4-c statüsü yaygınlaştırılmaya çalışılıyor İl özel idarelerindeki kadrolu işçiler Karayolları Genel Müdürlüğü'nün taşra teşkilatlarına, belediyelerin kadrolu işçileri de Milli Eğitim Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü'nün taşra teşkilatına gönderilecek Böylece 52 bin işçi sürgün edilecek


Torba yasa düzenlemeler ile özellikle KESK'e bağlı sendikaların üyelerinin sık sık karşı karşıya kaldığı sürgünler yasal bir içeriğe kavuşturuldu Aynı zamanda mücadeleci sendikalara üye kamu emekçilerine gözdağı verilerek, memurların kendilerini güvencede hissedebilmeleri için yandaş sendikalara yönlendirilmesini sağlıyor


Torba yasaya itiraz eden kadınlar taleplerini şöyle açıkladılar:


- Çalışmak istiyoruz; ama esnekliğe mahkum olarak ve cinsiyetçi işbölümüne göre şekillenen işkollarında değil!

- İşsizlik Fonu'ndan patronlara teşvik değil; iş arayan kadınlara prim ödeme gün sayısına bakılmaksızın işsizlik maaşı!

- Cinsiyetçi işbölümüne göre belirlenmeyen mesleki eğitim istiyoruz!

- Borçlanma hakkı değil: alacaklarımız için sosyal güvence istiyoruz!

- Sürgün, yer değişikliği, özlük haklarımızın sıfırlanması korkusu olmadan çalışmak istiyoruz!

- Babaya, kocaya bağlı kalınmadan, tüm kadınlar için ücretsiz ve erişilebilir sağlık hizmeti istiyoruz!

- Hasta, yaşlı bakımevleri açılmasını; ücretli refakat izninde erkek çalışana öncelik tanınmasını istiyoruz!

- Devredilemez ücretli babalık izni!

- Kreş istiyoruz!


Dilek Gürer, mecliste sermayenin çıkarları doğrultusunda, torba yasa görüşülürken, güvenlik önlemleri alınmadığı için, İvedik OSB'de can verenler arasında Makine mühendisi, kadın meslektaşımızın anısını mücadelemizde yaşatmak umuduyla


Kaynaklar:
Evrensel Gazetesi
Sosyalist Feminist Kolektif
Hayat Televizyonu - Anasayfa