Priştine

Kosova'nın başkenti Priştine gezginlere, Taş Devri'ne uzanan bir tarihi, köklü bir mimariyi, leziz yerel tatları ve alabildiğine yeşil bir doğayı bulma sözü veriyor

Dünyanın çiçeğiburnunda son bağımsız devleti Kosova'nın başkenti Priştine bir kültür ve üniversite merkezi Ülkenin kuzey doğusunda yayla üzerine kurulu, kıtalararası yolların kesişme noktasındaki Priştine, deniz seviyesinden 585 ila 640 metre kadar yüksekte yer alıyor Sırtını, doğusundaki Gırmia Dağı eteklerine dayamış şehir, güneybatıya dönük yüzüyle engin Kosova Ovası'nı seyretmekte
Gün batımlarında kuzeyden esen ılık rüzgârlarıyla sakinlerine ve ziyaretçilerine serin, ferah geceler yaşatıyor

AZ ZAMANDA DAHA ÇOK KOSOVA
Kosova yaklaşık 11 bin kilometrekarelik ufak bir ülke, dolayısıyla başkent Priştine'de yapacağımız bir geziye rahatlıkla çevre illeri ve köyleri de ekleyebiliriz Gezimize Dardania'dan, bir apartmanın yaklaşık üç katını kaplayan Clinton portresinin önünden başlayabiliriz Bu portre ile Clinton, önündeki caddeye de adını vermiş Buradan Nene Tereza (Rahibe Teresa) Caddesi'nde güzel bir yürüyüşle devam edebiliriz Hindistan'daki çalışmaları dolayısıyla Nobel Barış Ödülü alan Rahibe Teresa Arnavut asıllı olduğu için bu bölgede çok seviliyor

Caddenin sonunda Priştine Meydanı'na varılır Meydanın çevresinde Murad Camii, Yaşar Paşa Camii, şu anda müze olarak kullanılan Eski Yönetim Binası ve Fatih Camii (Büyük Cami) yer alıyor

Yıldırım Bayezid tarafından 1389'da inşaatına başlanan, Fatih Sultan Mehmed döneminde tamamlanan Sultan Murad (Küçük Fatih/Çarşı) Camii, 12 köşeli bir kasnağa ve merkezi bir kubbeye sahip Mihrap, minber ve mahfili orijinal olan caminin minaresi ve son cemaat yeri yeniden inşa edilmiş Kosova Müzesi yanındaki Yaşar Paşa Camii 1835 yılına tarihleniyor Priştine camilerinin en görkemlisi, 1462 tarihli Fatih Sultan Mehmed Camii ise, yine bir Osmanlı eseri olan saat kulesinin yanına konumlandırılmış Yapı, kündekâri kapısı ve ahşap kepenkleri ile ilgi çekici

NEOLİTİK DEVRE ZİYARET
Geriye dönerek, Priştine Müzesi'ne bir göz atabiliriz Müze, şehrin 15 kilometre güneyindeki Roma çağında Ulpiyana adıyla anılan bir kasabanın ve daha önemlisi bölgenin neolitik dönemine ait klar içeriyor Taş Devri'ne ait bazı arkeolojik bulgular, tarihi MÖ 4 bin yıl öncesine uzanan bir yerleşim merkezinin varlığını ortaya koyuyor Kazılarda bulunan taş balta ve seramik kapların ise Neolitik devre ait olduğu düşünülüyor

Roma'nın yıkılışıyla Priştine kenti, Balkanları birbirine bağlayan ana yollara doğru kaymaya başlamış ve böylece, Güneydoğu Avrupa'nın ana yolları üzerindeki önemli bir ticaret merkezine dönüşmüş 1389 yılındaki meydan savaşından sonra Kosova, Osmanlı yönetimini yaşamaya başlamış 1912 yılındaki Balkan Savaşı'na kadar imparatorluğun bir parçası olan Priştine, iki dünya savaşı arasında, çarşısıyla Türk-İslam mimari özelliklerini taşıyan küçük bir şehir görünümündeydi Ancak Osmanlı'nın bu coğrafyadaki en önemli izi, Priştine'nin 10 kilometre kuzeyinde savaşların yaşandığı Kosova Ovası'ndaki Sultan I Murat Türbesi



EN ÖNEMLİ YAPI
Kaynaklara göre; I Murad (Hüdavendigâr) I Kosova Savaşı alanında gezerken, hançerle hayatına son verilir ve yüreği bu alanda toprağa gömülür Naaşı ise, Bursa'da bugün Muradiye olarak bilinen külliyeye defnedilir Yıldırım Bayezid burada bir türbe yaptırır Bu türbe defalarca yenilenir, son olarak TC Kültür ve Turizm Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye İşbirliği ve Kalkınma Dairesi (TİKA)’nin katkılarıyla son biçimini alır Murad Hüdavendigâr Türbesi bugün, Rumeli Türklerinin en kutsal ziyaretgâhı Ayrıca, turistlerin de ilgiyle ziyaret ettikleri tarihi bir yer Dini bayramlarda Kosovalıların teşrifiyle renklenen türbe, özellikle mayıs ayının başında kutlanan Hıdrellez Bayramı'nda Kosova'nın her yerinden ve komşu Sancak bölgesinden binlerce kişiyi kendisine çeker Dilek dileyenler, adak adayanlar, hastalara şifa arayanlar, dua edenler burada buluşurlar…

OSMANLI KONAKLARI
Priştine'de ayrıca, bugün fiziksel özellikleri farklı durumda olan Piri Nazır Külliyesi, Emir Alaaddin, Hasan Ağa, Hatuniye, Muhacir Mahallesi (Kadriye), Ramazan Çavuş, Yarar Çeribaşı, Yusuf Çelebi camileri görülebilir Dinsel yapılara ek olarak şu anda konut olarak kullanılan Danyal Tekkesi ve Türbesi ile Kadiri Tekkesi'ni ziyaret etmek ilginç olabilir Priştine'de Osmanlı sivil mimarisinin en önemli öğelerinden -iki katlı, mutfaklı, çardaklı, sofalı, cumbalı, çeşmeli, ahşap yüklüklü, hamamcıklı- konaklarına ilişkin çok güzel örnekler varlıklarını sürdürüyor Emincikler Konağı, Hûnîler Konağı, Koca Dişliler Konağı (Priştine Anıtlar Kurulu Binası) gibi…

BAŞKENTE YAKIN ZİYARET NOKTALARI
Priştine'nin 8 kilometre doğusunda, 15 yüzyıla tarihlenen Graçanitsa Ortodoks Manastırı bulunur Bizans mimari stilindeki kilisesinin 14 yüzyıldan kalma freskleri hâlâ çok canlı

Gırmia Ormanı (6 kilometre), Gadime Mermer Mağarası (30 kilometre), Brezovica Kayak Merkezi (70 kilometre) doğaseverler açısından görülmesi hoş olacak yerler arasında sayılabilir Başkentin 80 kilometre güneyindeki Prizren ile 80 kilometre batısındaki İpek (Peja) kentleri Kosova keşif noktalarına mutlaka eklenmelidir Nüfusunun tamamı Türk olan Mamuşa Köyü, Vushtrri, Gilan, Mitrovica, Rugova, Kaçanik, Ferizay, Dragaş, İstog (Burim), Deçan, Radavc, Gjakova ziyaret etmeniz gereken diğer yerler arasında sayılabilir

ORTAÇAĞ'A YOLCULUK
Kosova'daki en önemli Ortaçağ yerleşimleri arasında Prizren, Nobırda (Artana), Vushtrri bulunuyor 50 kilometre doğusundaki Nobırda (Artana), Ortaçağ'da Balkan ülkelerinin ticaret merkezi durumundaki bir kentti Tarihi kalesi, camisi, tekkesiyle, Ortaçağ’a ait kilise klarıyla o dönemin izlerini taşıyor Nobırda (Artana) ziyaretinin devamında Gilan yolu üzerinde şifalı sularıyla ünlü Kllokot Kaplıcaları'nın rehabilitasyon merkezinde iyice dinlenebilir, yeşilliklerine yorgunluğunuzu bırakabilirsiniz Ortaçağ'da ikinci önemli ticaret ve zanaatçılık merkezi ise Janjeva idi Janjeva, Nobırda (Artana) ve Trepca madenlerinden çıkarılan gümüşün temizlenebildiği bir ticaret merkezi olarak ün kazanmıştı

PRİŞTİNE'NİN BUGÜNÜ
Aynı zamanda yüksek öğrenim merkezi sayılan Priştine'de yeni dönemde kurulan birçok özel üniversitenin yanı sıra, 1970 yılında kurulan Priştine Üniversitesi'nde yaklaşık 24 bin öğrenci çeşitli fakültelerde öğrenim görüyor

Başkent bugün çok iyi ulaşım ağlarına sahip durumda Karayoluyla kuzeydeki Niş ve Belgrad'a ve güneydeki Üsküp'e; demiryoluyla -Kosova Ovası tren istasyonu sayesinde- Kuzey ile Güney Avrupa'ya; Priştine Uluslararası Havalimanı sayesinde de dünyanın tüm merkezlerine ulaşmak mümkün

Geçen yüzyılın son yılı 1999'da yaşanmış savaşın yorgunluğunu 17 Şubat 2008'de ilan edilen bağımsızlıkla üstünden atan Priştine kenti, tarihi güzelliklerin gizlendiği, güven dolu sokaklarıyla, farklı yerleri tanımak ve gençlik kokan bir şehri keşfetmek isteyenleri bekliyor




skylife dergisinden