Bin Yıl Önce Türkler

Türk hukuk düzeninden devlet yönetimine kadar yüzlerce konuda bilgi içeren ve ilk Türk ansiklopedisi sayılan Kaşgarlı Mahmud'un yazdığı Divanü Lügati't-Türk'e göre, Türkler yaklaşık bin yılönce "Tepük" adı verilen futbolun eski bir biçimini oynuyordu

Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı ProfDrŞükrü Haluk Akalın'ın Kaşgarlı Mahmud'un doğumunun 1000 yılı dolayısıyla kaleme aldığı "Bin Yıl Önce Bin Yıl Sonra Kaşgarlı Mahmud ve Divanü Lügati't-Türk" kitabına göre, Kaşgarlı'nın eserinden, Türklerin bin yıl önceki yaşayışları ve kültürleri ile ilgili gizli kalmış bilgiye ulaşmak mümkün

Kaşgarlı Mahmud'a göre, kurşun eritilerek "ağırşak" (tekerleğe benzer yassı nesne) biçiminde dökülmesinden sonra üzerine keçi kılı veya benzeri yumuşak bir şeyle sarılarak oluşturulan yuvarlak nesne ile erkek çocukları ayaklarıyla vurarak bir oyun oynuyordu



Tepmek, tekmeleyerek vurmak anlamındaki fiilden gelen tepük oyunu futbolun eski bir biçimi sayılıyor

Divanü Lügati't-Türk'te yer alan ilgi çekici verilerden birine göre ise uygar bir toplum olan Türkler bin yıl önce giysilerini ütülüyor ve ütülü giysilerle dolaşıyorlardı Bugünkü Türkçedeki "ütü", o dönemde "ütüğ" olarak adlandırılıyordu Türkler ayrıca giysilerini boyuyorlardı

Kitaba göre Türkler bin yıl önce kadın güzelliğini değerli maden ve taşlarla tanımlıyorlardı Kaşgarlı Mahmud mutlu olmaları için kadınlara söylenen atasözünü şöyle açıklıyor: "Kadın kocasıyla iyi geçinmek isterse kırmızı ipekli elbise,kocasına nazlanmak isterse de yeşil ipekli elbise giysin" Eski Türk inançlarının izlerini de taşıyan kitapta, birtakım olaylar doğaüstü güçlere bağlanıyor Kaşgarlı Mahmud kitapta Türklerin belli başlı taşlarla rüzgara hükmedebildiğini, yağmur ve kar yağdırabildiğini ileri sürüyor



BİN YILLIK GELENEKLER

Türklerin toplum hayatındaki davranış ve görgü kurallarının da anlatıldığı Divanü Lügati't-Türk'e göre, birbirini tanımasa bile karşılaşan iki kişi önce selamlaşıyor, daha sonra hangi boydan olduklarını soruyor Bu tanışma geleneği, Anadolu'da "Kimlerdensin?" diye sorularak hâlâ Kaşgarlı'nın verdiği bilgiye göre günümüzde asker, polis ve benzeri görevlerde kullanılan parola sorma uygulaması, Türklerde bin yıl önce de vardı O dönemde "İm" ismiyle bilinen "Parola", askeri birlikler arasında kullanılmak üzere "hakan" tarafından belirleniyordu

Günümüzde sürdürülen ölünün ardından belirli günlerde yemek verme geleneği de yaklaşık bin yıl önce Türkler tarafından uygulanıyordu

Divanü Lügati't Türk'te gezegen ve yıldız adları ile gök olayları da yer alıyor Kitapta, güneş tutulması "Kün tutundı", ay tutulması "Ay tutundı" ve gök kubbe de "Kök çığrısı" şeklinde kullanılıyor




GAZETEVATAN