Takıntılar Ve Takıntılar Verdiği Rahatsızlıklar

Aldatılma, simetri, kontrol, dini, cinsel, büyüsel ve temizlik gibi takıntılar kuşkusuz kişinin hayatını zorlaştırıyor Peki takıntılı biriyle yaşayanlar bu durumdan nasıl etkileniyor?


TÜLAY KARABAĞ

İSTANBUL - Kişinin doğru ve mantıklı olmadığını bilmesine rağmen aklından atamadığı düşünceler takıntı, yani obsesyon olarak tanımlanıyor Takıntı, kişinin kaldıramayacağı kadar yoğun bir acı yaşaması sonucu ortaya çıkabiliyor Kişiyi üzecek, acı verecek ve mutsuz edecek durumlarla karşı karşıya gelmek takıntıyı tetikleyebiliyor

Uzman Psikolog Alanur Özalp'a göre, bir düşüncenin 'takıntı' şeklinde tanımlanması için bazı şartların olması gerekiyor

"Tekrarlayıcı ise, bazı açıklayıcı bilgiler almasına rağmen, aynı düşünce yeniden kişinin aklına geliyorsa, kişi bu düşüncenin mantıksız olduğunu biliyorsa, zamanla sayısı artıyor, nesnesi değişiyor ve çoğalıyorsa bu takıntıdır Örneğin, otobüse binemeyen bir kişi, bir süre sonra taksiye de binemez, bir süre daha geçtikten sonra ise hiçbir taşıtı kullanamaz hale gelebilir"

Cinsel takıntıların insanları çok rahatsız eden ve korkutan takıntıların başında geldiğini belirten Özalp, toplumda en çok görülen takıntıları şöyle sıralıyor:

ALDATILMA TAKINTISI SIK GÖRÜLÜYOR
"Türk toplumunda özellikle son yıllarda dini takıntıların daha ön plana çıktığını ve sayı olarak arttığını görüyoruz 'Hastalık veya kötü bir şey olacak' korkularını içeren takıntılar, 'ocağı kapattım mı, ütüyü fişten çektim mi, kapıyı kilitledim mi?' gibi kontrol takıntıları ile temizlik takıntısı de en fazla görülenlerdir
Örneğin, 'ocağı kapattım mı' takıntısı bir süre sonra, 'kapıyı kapattım mı, pencereleri kapattım mı, muslukları kapattım mı, evdeki evcil hayvanları dışarı çıkardım mı, arabayı kilitledim mi, alarmı kurdum mu, ehliyetimi yanıma aldım mı, televizyonu açık unuttum mu, kombiyi kapattım mı?' gibi daha fazla çeşitlendirilebilecek takıntılara dönüşebilir"

Takıntılar kişinin hem özel hem de sosyal hayatını önemli derecede zorlaştırıyor Takıntılı kişinin yaşadığı sorun ve zorluklar, çevredekilerin hayatını da ciddi şekilde etkiliyor Bu durumun bireyi mutsuz ederek, yaşamına sınırlar koyduğunu söyleyen Alanur Özalp, takıntıların neden olduğu tabloyu şöyle anlatıyor

KİŞİ, TAKINTISINDAN BAŞKA BİR ŞEY DÜŞÜNEMEZ
"Takıntılar, zaten kişinin kendisini kötü hissetmesine sebep olur Kişi, sürekli takıntısını düşünmekten başka şey düşünemez olur Doğal olarak, yapması gereken işleri yapamaz Örneğin, beden temizliği, yemek yemek, hatta su içmek gibi Takıntılar, bireyin nefes almasını bile engeller, böyle vakalar olduğunu biliyoruz Bu sıkıntıyı yaşayan kişiler, hastalığı değerlendirirken, 'yaşarken ölmek' tabirini, bazen de 'kendi kendini hapse atmak' tabirini kullanırlar Bunların hepsi doğrudur Kişi yaşamdan tat almaz Kendini çok fazla hırpalar, yorar Sayı ile yaptığı kompülsiyonlar o kadar fazlalaşır ki artık doğal yaşam sürecini sürdüremeyecek hale gelebilir



OBSESYONLAR SABUN KÖPÜĞÜ GİBİDİR
Örneğin; kişi uçağa, gemiye, otobüse binemez Zamanla evinden, hatta yatağından çıkamaz hale gelebilir Bu rahatsızlıktaki en önemli kaygı, obsesyonların hızlı şekilde, sabun köpüğü tabirine uygun olarak artmasıdır İkincisi ise obsesyonlar sürekli olarak obje değiştirerek kişiyi daha fazla sıkıntıya sokar Bir başka önemli nokta ise obsesyondaki kişi, bu durumu mantıksız olarak kabul ettiğinden saklamak için büyük bir enerji ve dikkat sarfeder, kendisini daha fazla hırpalar, sıkıntıya sokar, mutsuz eder ve yaşamdan tat alamaz hale getirir

ÇEVREDEKİLERİN HAYATINI DA ZİNDAN EDER
Çevresindeki kişiler ise bazen takıntısı olan kişiden daha fazla sıkıntı yaşarlar Onu memnun etmek, durdurmak, değiştirmek elde değildir Bu durumun, tedavi edilebilir bir hastalık olduğunu takıntılı bireye anlatmak çok zor, bazen de imkansızdır

Örneğin, temizlik takıntılarında kişi temizliğin zaten iyi birşey olduğunu düşünür ve savunur 'Elimi 20-30 kere yıkamanın ne zararı olabilir?' diye düşünür Bir yandan da bu durumun hiç de uygun olmadığını bilir Ama kendini bu eylemden alamaz Dışardaki kişilere ve özellikle de yakın çevresine bunu açıklayamaz, açıklayamadığı için saklama ve gizleme yoluna gider ve çevresindeki insanları kızdırır, rahatsız eder, paniğe sokar ve onları da çaresiz bırakır

Takıntılı birey, çevresindekilerden de kendisi gibi belli hareketleri yapmalarını ister, onları zorlar, hatta tehdit eder Bu hareketleri yapmıyorlarsa onlardan uzaklaşır, onların hayatını da zindan eder Böyle bir kişiyle yaşamak çok zordur Bu kişinin çevresindekiler, kendilerine baskı kurmaması için her istediğini yaparlar Onun istediği şeyler tamamıyla mantıksız olsa bile seslerini çıkarmazlar, bunu çaresiz ve çözümsüz bir durum olarak kabul ederler"

KADINLARDA DAHA FAZLA GÖRÜLÜYOR
Takıntılar tek başına bir hastalık olarak tanımlanmıyor Özalp, kadınlarda daha fazla görülen takıntının hastalık grubuna girmesi için gereken şartları ise şöyle açıklıyor:

"Hayatımızda pek çok takıntı var Biz bunlara hastalık demiyoruz Takıntıların hastalık haline gelebilmesi için bütün düşüncemizi kaplaması ve aynı zamanda kompülsiyonlarının da olması gerekiyor Obsesyonların kadınlarda daha fazla görüldüğü istatistiklerle de sabittir Özellikle temizlik takıntısı kadınlarda daha fazla görülür Bu takıntının bazı meslek gruplarında da daha kolay gelişebildiğini biliyoruz Örneğin, tıbbi laboratuvarlarda çalışan kişilerde mikrop ve hastalık takıntılarının daha kolay geliştiğini söyleyebiliriz


HEM FİKİR HEM DE EYLEM VARSA, OBSESSİF KOMPÜLSİFDİR
Obsesyonlar kafamızdan atamadığımız saplantılı fikirlerdir Mantıksız olduğunu bilmemize rağmen bu fikirler bizi sıkıntıya sokar ve zorlarlar Bu fikirlere, 'zorlantı fikir' de denir Kişi bu fikirleri uygulamaya soktuğu andan itibaren kompülsiyon kısmı başlar Yani kişi ellerinin kirli olduğunu düşünür, defalarca yıkar ama hala temiz olmadığını düşünür Önce 3 defa, sonra 33 defa, sonra 333 defa yıkar Bu yıkamayı tamamladığı andan itibaren bile hala ellerinin kirli olduğunu düşünmektedir"