A-Z Hastalik Rehberi

Abse: Yçi cerahat dolu ?i?liklere verilen isimdir Vücudun her tarafynda ortaya çykabilir Nedeni vücuda giren mikroplardyr


Adale romatizmasy: Ço?unlukla, ?iddetli so?uk algynlyklaryndan sonra görülen ve hareket etmenin zorla?masyna neden olan bir çe?it romatizmadyr Typ dilinde Myalgia, Fibrozit denir Korunmak için terli çama?yrlary, en kysa zamanda de?i?tirmek ve ü?ütmemek gerekir


Adenit: Boyundaki lenf damarlarynyn ?i?mesi sonucu meydana gelen iltahaply ?i?li?e adenit denir


A?yz yaralary: A?yz yaralary, "basit" ve "derin" veya "sert kenarly" yaralar olmak üzere iki grupta toplanabilir Ço?unlukla, ü?ütme veya hazymsyzlyktan kaynaklanyr Yaralaryn etrafy, kyrmyzy bir çizgi ile çevrilidir Ba?langyçta, içi su dolu kabarcyklar halindedirler Sonradan patlayarak etrafa yayylyr ve sancyly a?rylara neden olurlar Çocuklarda; kyzamyk ve çiçek hastalyklary syrasynda da ayny yaralar meydana gelebilir


A?ryly ayba?y hali: Typ dilinde dysmenorrhoea/dismenore denilen bu hâl, özellikle ayba?y kanamasynyn ba?lady?y ilk gün görülür Bazy kimselerde, a?rylar ayba?y kanamasynyn ba?lamasyndan bir kaç gün önce ortaya çykar ve kanamanyn ba?lamasyyla kesilir Bir kysmynda da kanama ba?lamadan, kanama görülen günlerde ve sonraki birkaç gün içinde hissedilir Bu çe?it a?rylara, ço?unlukla 18-24 ya?lary arasyndaki kadynlarda rastlanyr A?ry, göbek altynda veya bacaklaryn üst kysmynda kasylmalar ?eklinde ba?lar Kusma görülebilir Yüz, sararyr ve terleme artar


Akrep sokmasy: Akrep; sycak ve nemli yerlerde ya?ayan, kyvryk ve kalkyk kuyru?uyla zehirli bir i?nesi olan böcektir Akrep soktu?unda yapylacak ilk i?; soktu?u yerin altyny ve üstünü sykyca ba?lamaktyr Sonra; i?nenin bulundu?u yer, iki parmak arasyna alynyp, kan akyncaya kadar sykylyr ve üzerine amonyak sürülür


Albüminüri: Ydrarda, albümin bulunmasyna; Typ dilinde Albüminüri; halk arasynda ise, aktutma denir Bir çok hastalyklarda, özellikle Böbrek hastalyklarynda, idrarda albümin görülür Mümkün oldu?u kadar süt içmeli, patates ha?lamasy ile muhallebiyi sofradan eksik etmemelidir Baharatly yiyecekler, biber, tur?u ve tuz kesinlikle terk edilmeli; kahve ve fazla miktarda su içilmemelidir


Alerji: Vücudun, bazy madde veya hava ?artlaryndan etkilenmesi yahut psikolojik etkenler sonucu ortaya çykan bir hastalyktyr Önce, alerjiye neden olan etkenleri bulmak gerekir Alerjinin belirtileri de; ?ahsa göre de?i?ir Kiminde ka?ynty, kiminde kurde?en, kiminde astym görülür Hasta, e?er bazy maddelerle temasyndan dolayy alerji oluyorsa, o maddenin uzakla?tyrylmasy ile mesele kendili?inden çözümlenmi? olur


Altyny yslatmak: Typ dilinde Enuresis denir Altyna ve yata?yna i?eyen çocuklar; genellikle anne ve babasyndan yeteri kadar sevgi ve ilgi görmeyen çocuklardyr Hastalyk, belli bir nedenden kaynaklanmyyorsa; yapylacak i?, çocu?a ihtiyacy olan sevgiyi vermektir; ancak altyny yslatmak, herhangi bir böbrek rahatsyzly?y veya ?eker hastaly?yndan da kaynaklanabilir Bu nedenle doktora gitmek gerekir


Anne sütünün azly?y: Anne sütünü artyrmak için bol bol sulu gydalar yemek, üzüntülerden syyrylyp bir süre dinlenmek faydalydyr


Anus ka?yntysy: Anus (?erç); yani sindirim kanalynyn do?ruba?yrsak denilen son kysmyndaki çyky? deli?i veya çevresinde (oturak yerinde) görülen ka?yntylaryn nedeni çe?itlidir Bunlar arasynda; kylkurtlary, sümüksü akynty, basur, çatlak, ishal veya kabyzlyk, egzama (mayasyl), sinir bozuklu?u veya yeteri kadar temizli?e dikkat edilmemesi sayylabilir


Apandisit: Körba?yrsa?yn iltahaplanmasy sonucu ortaya çykan bir hastalyktyr Müzmin apandisitte; kat’iyetle ilaç verilmez Ameliyat gerekir Had apandisit; karnyn ortasyndan ba?layyp, sa? alt kysma yerle?en bir a?ry ile kendini gösterir Hazymsyzlyk ve gazdan ?ikayet edilir Kusma görülebilir bazen de mi?de bulantysy olur


Ary sokmasy: Ary; bal ve balmumu yapan fakat, i?nesiyle sokan bir böcektir Hassas bünyeli kimseleri soktuklary zaman,onlaryn ?ok geçirmelerine neden olabilirler E?ek arylary ise; bal arylaryna nazaran daha tehlikelidir Ary sokmasynda yapylacak ilk i?; arynyn i?nesini, ucu yakylmy? bir i?ne ile çykarmaktyr Sonra arynyn soktu?u yerin alt ve üstünden sykyca bo?ulur Üzerine so?uk su dökülür


Arpacyk: Halk arasynda it dirse?i de denir Doktorlaryn Hordoleum dedikleri hastalyktyr Göz kapa?yndaki herhangi bir kylyn dibinde; içi dolu bir ?i?lik meydana gelir Acy ve zonklama vardyr Arpacykla, hiçbir ?ekilde oynamayyn, onu sykmayyn! Beslenmenize önem gösterin, üzüntülerinizi byrakyp biraz daha mutlu olmaya bakyn


Astym : Hasta, kriz geldi?i zaman soluk almakta zorluk çekti?ini zanneder, gerçekte nefes vermekte zorluk vardyr Bunun nedeni de, akci?erlerdeki küçük hava borularynyn daralmasydyr Buralardan geçen hava, ysly?a benzeyen bir ses çykaryr, ki buna hyrylty denir Astym, bir kaç grup nedenden kaynaklanyr Bunlaryn ba?ynda da bünye gelir Yani, bazy kimselerde ba? a?rysy ne kadar tabi bir ?eyse, di?erlerinde de astym o kadar do?aldyr Bazy kimseler, toz, kyl, yumurta, süt, aspirin, çiçek tozu ve benzeri ?eylere kar?y hassastyrlar Bu hassasiyet, astym krizleri ?eklinde kendini gösterir Tedavi için, hastayy etkileyecek bu unsurlaryn ortadan kaldyrylmasy yapylacak ilk i?tir A?yry heyecan veya korku da astym krizine yol açabilir Bu gibi durumlarda hastayy sakinle?tirmek yapylacak ilk i?tir Bazy kimselerde de, Had Bron?it sonucu astym krizi görülebilir Kalp yetmezli?i de astym krizine neden olabilir


Astigmatlyk: Göz yuvarla?y çaplarynyn düzensiz olmasy sonucu ortaya çykan bir çe?it göz bozuklu?udur Hasta; noktalary bir çizgi halinde görür Ço?unlukla do?u?tandyr Miyopluk veya hipermetroplukla beraber de görülebilir Bazy astigmatlar, ba? a?rylaryndan da ?ikayet ederler Tedavi için doktorun verece?i gözlü?ü kullanmak gerekir


A?yry ayba?y kanamasy: Ayba?y görme arasyndaki süre normaldir Fakat kanama çoktur ve normal süresinden fazla devam eder Nedenleri çe?itlidir: rahimde ur, rahim çarpykly?y, yorgunluk, sinir bozuklu?u, ate?li hastalyklar veya evlilik hayatyndaki uyu?mazlyklardan kaynaklanabilir


Ate?: Vücut sycakly?ynyn yükselmesine ate? denir Vücut sycakly?y bedenin her yerinde ayny de?ildir Örne?in; termometre a?yza konuldu?unda görülen ysy, koltuk altyna konuldu?unda gösterdi?i ysydan 0,5 derece daha dü?üktür Di?er taraftan, vücut ysysy gün boyunca da 0,5 derece oynar Sabahyn erken saatlerinde ysy dü?ük, ak?am saatlerinde yüksektir Vücut ysysy 36,2 - 37,5 arasynda ise normaldir Ate?le birlikte; ü?ütme, titreme, ba? a?rysy, bunalma, huzursuzluk, vücut kyrgynly?y, i?tahsyzlyk, kabyzlyk, sayyklama, havale veya koyu renkli idrar çykarmada görülebilir Ate?in nedeni, genellikle so?uk algynly?y, grip, bademcik iltihaby, bo?az a?rysy, bron?it, sinüzit, kulak iltihaby, ba?yrsak iltihaby veya böbrek hastalyklaryndan biri olabilir Bu nedenle tedaviden önce nedeni tespit etmek gerekir


Ayak a?rylary: Ço?unlukla yorgunluk, ba? yerlerinin burkulmasy, fazla kilo almak veya bazy hastalyklardan kaynaklanabilir Önemli bir hastalyktan kaynaklanmayan a?rylarda yapylacak masaj ve dinlenme çok faydaly olur


Ayak burkulmasy: Yürürken, ko?arken veya atlarken ayak kaslarynyn beklenmedik bir durumla kar?yla?masy sonucu görülür Burkulmadan hemen sonra a?ry, ?i?me ve morarma olabilir


Ayak çybany: Ayak derisindeki ter bezleri ve kyl keselerinin mikroplanmasy sonucu ortaya çykar Çyban yerinde, ilk önce sert ve kyrmyzy bir kabarty belirir A?ry vardyr Sonra iltihaplanyr Çybany sykmamak gerekir


Ayak ?i?mesi: Ayak ?i?mesi; uzun süre ayakta durma, dola?ym sisteminin yetersiz olmasy, gebelik, uzun süre hareketsiz kalma veya incinme, burkulma sonucu ortaya çykar


Ayak terlemesi: Ayaklaryn normalden fazla terlemesi genellikle ter bezlerinin a?yry derecede çaly?masyndan kaynaklanyr Di?er taraftan, kalyn çorap giymek, ate?li bir hastalyk veya normal vücut sycakly?ynyn dü?mesi de ayak terlemesine neden olabilir


Ayba?y düzensizli?i: Ayba?y kanamasy normal olarak 2-7 gün sürer Normal olarak 28 günde bir görülen ayba?y kanamasy, bazy hallerde vaktinden önce veya sonra da görülebilir Nedeni; asabi krizler, hormon dengesizli?i veya bünye zayyfly?y olabilir


Ayba?y kanamasy azly?y: Ayba?y kanynyn normal miktary; sa?lam kadynlarda 7-77 gram arasynda de?i?ir Ço?unda 27-75 gram arasyndadyr Ortalama miktar 50 gram kabul edilir Ayba?y kanynyn yukaryda belirtilen miktarlardan az olmasy, ço?unlukla ruhsal durumla veya kansyzlykla ilgilidir


Ayba?y kanamasynyn gecikmesi: Normal olarak zamany geldi?i halde ayba?y kanamasy ba?lamazsa; gebelik, kansyzlyk, tiroid veya karaci?er hastalyklary akla gelebilir Ayryca yorgunluk, sinirlilik veya adetten kesilme de dü?ünülebilir


Ayba?y kanamasynyn uzun sürmesi: Normal ayba?y kanamasy 2-7 gün devam eder Bazy kimselerde bu süre uzar O zaman rahimde ur veya kist oldu?undan, yumurtalyklaryn ü?ütülmü? olmasyndan, sinir veya kalp hastaly?yndan ?üphe edilir Tedaviye geçmeden önce esas nedeni bulmak gerekir Önemli bir durum yoksa a?a?ydaki reçetelerden arzu edilen uygulanyr


Ayba?y kanamasy yoklu?u: Genç bir kyz bulu? ça?yna geldi?i halde, ayba?y görmeye ba?lamamy?sa, ayba?y yoklu?undan söz edilir Bu durum karaci?er hastalyklaryndan, kansyzlyktan veya tiroit bezi bozuklu?undan kaynaklanabilir Öncelikle nedeni bulmak gerekir Normal ayba?y gören kadynyn da; kansyzlyk, karaci?er rahatsyzlyklary, beslenme bozukluklary veya tiroid bezi hastalyklary sonucu ayba?y kanamalary kesilebilir Öte yandan ayba?y yoklu?u, gebeli?in veya menapozun i?areti olabilir



[-b]

Bademcik iltihaby: Bademciklerin iltihaplanmasyna typ dilinde tonsilit denir Bademcikler ?i?, kyrmyzy ve ye?ilimtrak beyaz renkte cerahatly görünümdedir Yutkunma syrasynda a?ry yapar Hastada kyryklyk, ba? a?rysy ve vücut a?rylary vardyr Hastalyk birdenbire ü?ütme ve ate? ile ba?lar Gere?i gibi tedavi edilmezse orta kulak iltihaby, böbrek iltihaby, romatizma ve kalp hastalyklaryna neden olabilir


Ba?yrsak gazy: Ba?yrsaklarda hissedilen ?i?kinlik, ba?yrsak gazyndan kaynaklanyr Nedeni, ba?yrsaklary besleyen bezlerin yeteri kadar çaly?mamasy, yemek yerken fazla hava yutma veya sinir bozuklu?udur


Ba?yrsak iltihaby: Beslenme bozukluklary, so?uk veya sycak içecekler veya kullanylan bazy ilaçlar, hastaly?yn nedenleri arasyndadyr Typ dilinde kolit denir Tedavide rejim ve istirahat esastyr Yenmemesi gerekenler: Lahana, karnybahar, kabak, domates, ya?ly et sulary, ya?ly et ve balyklar, konserveler, av etleri, pastyrma, sucuk, salam, börek, taze ekmek, bütün baharatlar, alkol Yenilmesinde sakynca olmayanlar: un veya sebze çorbalary, ya?syz yzgara etler, yo?urt, patates püresi, pilav, beyaz peynir ve sebze yemekleri


Ba?yrsak kanamasy: Önemli bir hastaly?yn i?areti olabilir Önce kanamanyn nedenini tespit ettirmek gerekir Kysa sürede kesilmeyen kanamalarda mutlaka doktora ba?vurmak gerekir


Ba?yrsak solucanlary: Ba?yrsak solucanlary, insan vücudunda asalak olarak ya?arlar Bunlara ba?yrsak kurtlary da denir Genellikle 5 grupta toplanyrlar

- Yuvarlak kurtlar

- Kyl kurtlary

- Kamçy kurtlary

- Kancaly kurtlar

- ?erit


Balgam: Sümüksü, cerahatli veya kanly görünü?te bir maddedir Bron?itin i?areti olabilir


Basur: Son ba?yrsakta bulunan siyah kan damarlarynyn geni?leme, ?i?me ve kanamalaryna; halk arasynda basur, typ dilinde hemoroid denir Ba?ka bir hastaly?yn da belirtisi olabilir Kabyzlyk, hamilelik, ?i?manlyk, so?uk yerlerde fazla oturma, alkol aly?kanly?y ve son ba?yrsaklardaki bazy hastalyklar, basura neden olur Basurlar iç ve dy? olmak üzere ikiye ayrylyr Yç basur; makatyn içinde meydana gelen basurlara verilen isimdir Dy? basur; makatyn dy?ynda, küçük, yuvarlak, eflatuni renkte tümörlerdir Tedavide ilk ?art, kabyzly?y gidermektir


Ba? a?rylary: Ba? a?rylary çe?itli nedenlerden kaynaklanyr Bunlar; ?öyle syralanabilir

- A?yry yemekten sonra görülen veya açlyktan kaynaklanan ba? a?rylary

- Göz, kulak veya burun hastalyklaryndan kaynaklanan ba? a?rylary

- Ate?li hastalyklaryn neden oldu?u ba? a?rylary

- Alkol kullanmanyn neden oldu?u ba? a?rylary

- Kafa bölgesinde meydana gelen, kyryk, ezik, çatlak veya sarsyntylardan kaynaklanan ba? a?rylary

- Beyin urlarynyn neden oldu?u ba? a?rylary

- Kahve tiryakilerinde kahvesizlikten do?an ba? a?rylary

- Kabyzlyk çekenlerde görülen ba? a?rylary

- Saralylarda görülen ba? a?rylary

- Çikolata, sarymsak, lahana, ye?il biber, kuru yemi? yedikten sonra görülen, alerjik ba? a?rylary

- Menenjit hastaly?ynyn neden oldu?u ba? a?rylary

- Fazla miktarda ?ekerli yiyecek yemekten do?an ba? a?rylary

- Di? hastalyklarynyn neden oldu?u ba? a?rylary

- Fazla çaly?ma ve ruhi çöküntülerin neden oldu?u ba? a?rylary

Ba? a?rylarynyn gerçek nedenini bulabilmek için mutlaka doktora ba?vurulmalydyr


Ba?dönmeleri: Hasta, kendisinin veya etrafyndaki e?yanyn bo?lukta döndü?ünden ?ikayet eder Typ dilinde vertigo denen ba? dönmelerinin nedenleri çe?itlidir Bunlardan ba?lycalary ?unlardyr:

- Kulak a?rysy

- Araç tutmalary

- Ani hava de?i?imi

- Bazy göz hastalyklary

- Ylaç zehirlenmeleri

- Dü?ük veya yüksek tansiyon

- Damar sertli?i ve bazy kalp hastalyklary

- Kansyzlyk ve kan hastalyklary

- Mikrobik hastalyklar

- Beyin hastalyklary

- Sara ve bazy ruh hastalyklary

Tedaviye ba?lanmadan önce hastaly?yn gerçek nedeninin tespit edilmesi gerekir Ba? dönmelerine yapylacak ilk i?; hemen oturmak veya öne e?ilmek ve mümkünse hemen yatmaktyr Ba? dönmesi syk syk oluyorsa mutlaka bir doktora gitmek gerekir


Bayylmalar: Geçici olarak uyanyklyk halinin kaybolmasyna halk arasynda bayylma typ dilinde senkop denir Bu durumda beyin hücrelerine giden oksijen azalmy?tyr Bayylmanyn nedeni; yorgunluk, uzun süre ayakta kalmak, ani heyecanlar, tansiyon yüksekli?i, gebelik, kansyzlyk, damar sertli?i ve kalp hastalyklarydyr Bayylmadan önce baygynlyk hissi gelir Sonra yüz kül rengini alyr Arkasyndan da terleme, çarpynty, göz kararmasy ve ba? dönmesi görülür Bu gibi durumlarda yapylacak ilk i? hastayy hemen yatyrmak, elbise ve çama?yrlaryny gev?etmektir Sonra yüzüne su serpilir ve amonyak koklatylyr


Bel a?rysy: Esasly bir hastalyktan kaynaklanmayan bel a?rylary, ço?unlukla yorgunluk sonrasy görülür Dinlenmekle geçer Uzun süren bel a?rylarynda mutlaka doktora görünmek gerekir


Bel gev?ekli?i : Cinsel ili?ki syrasynda, meninin vaktinden önce bo?almasyna verilen isimdir Halk arasynda erken bo?alma Typ dilinde ise ejakulasyon denir Nedeni ço?unlukla ruhsaldyr Tedaviye sinirleri dinlendirmek, açyk havada dola?mak, sabah ak?am ylyk banyo yapmak ve hazmy kolay ?eyler yemekle ba?lanyr


Belso?uklu?u : Typ dilinde gonore denilen bir çe?it zührevi hastalyktyr Cinsi münasebetle bula?yr Ydrar yollarynda acyma, yanma, ?i?lik ve akynty ile belirir Akynty cerahatlydyr Bu cerehat ellere bula?acak ve eller de gözlere sürülecek olursa, körlü?e neden olabilir Kadynlarda da, beyazymtyrak cerahatly akynty, syk syk idrara gitme, idrar yaparken a?ry ve yanma ile kendini gösterir Üreme organlarynda akynty görüldü?ünde, mutlaka tedavi edilmesi gerekir Aksi halde kendisinde bel so?uklu?u görülen, bu hastaly?y cinsel ili?kide bulundu?u herkese bula?tyryr


Bo?az a?rysy : Havasyzlyktan, toz, sigara içmek, burun tykanykly?y, di?eti iltihaby gibi nedenlerden kaynaklanyr


Bo?az iltihaby : Typ dilinde farenjit veya anjin ady verilen bu hastaly?yn nedenleri; nezle ve grip gibi ate?li hastalyklarla, havadaki zararly maddeler, sinüzit, alkol veya sigaradyr Yapylacak ilk i?; istirahat etmektir Mümkün oldu?u kadar az konu?mak da yararlydyr


Bo?maca : Bula?ycy bir hastalyktyr Typtaki ady Pertussis'dir Ço?unlukla 1 ila 4 ya?lary arasyndaki çocuklarda çok görülür Ortalama olarak 4-6 hafta devam eder Hastanyn burnu akar, nöbet halinde gelen öksürük görülür Bazen kusmaya neden olur Tedavi için kesin yatak istirahati ?arttyr Hastaya syk syk fakat az miktarda yumu?ak yiyecekler verilmelidir


Boyun tutulmasy : So?uk almaktan, boynun çarpyk durumda bir süre kalmasyndan veya nezleden kaynaklanyr


Böbrek a?rysy : Böbrek a?rysynyn nedenleri çe?itlidir Bunlar arasynda: böbrek ta?y, böbreklerden idrar aky?ynyn tykanyklyk nedeniyle düzensizli?i, böbrek uru, böbreklerden çykan zehirli atyklary mesaneye ta?yyan borularda ta?, ur veya kan pyhtysy, böbrek apsesi olabilir A?rylar syrasynda terleme ve kusma da görülebilir


Böbrek iltihaby : Böbreklerin iç kysymlarynyn iltihaplanmasydyr Typ dilinde piyelonefrit ady verilir Yki çe?iti vardyr:

- Akut Böbrek Yltihaby : Ani olarak ortaya çykan, titreme, kaburga altlarynda ve yanlarynda ba?layyp, kasyklara kadar yayylan bir a?ry ile kendini gösterir Syk syk idrara gitmek ihtiyacy duyulur Ydrar çykarken de yanma ve a?ry hissedilir Ylk önlem olarak belin iki yanyna sycak su torbasy konur Bol su, limonata ve açyk çay içilir


- Kronik Böbrek Yltihaby : Akut böbrek iltihabynyn gere?i gibi tedavi edilmemi? olmasy, kronik böbrek iltihabynyn ba?lyca nedenidir Hastada i?tahsyzlyk, ate?, halsizlik, ba? a?rysy, a?ryly idrar etme ve bel a?rylary görülür Yapylacak ilk i?, bol bol meyva sulary içmek ve a?a?ydaki reçetelerden birini uygulamaktyr Ayryca tuz ve hayvani gydalar azaltylmalydyr


Böbrek kumu : Yeterince su içilmemesi, A vitamini eksikli?i, böbrek üstü bezlerinin fazla çaly?masy ve bazy böbrek hastalyklary, böbreklerde kum birikmesine neden olur


Böbrek ta?y : Ydrarda bulunan oksalat billurlarynyn meydana getirdi?i böbrek ta?lary, kum tanesi kadar olabildi?i gibi pinpon topu büyüklü?ünde de olabilir Ufak ta?lar böbrekten kolaylykla çykabilr Büyükler ise böbreklerden mesaneye giderken ?iddetli a?rylara neden olur Gö?sün yukary ve ön kysmynda, kaburgalaryn altynda, ani ve kyvrandyrycy a?ry hissedilir Terleme ve kusma da görülebilir Ydraryn rengi bulanyk ve bazen kanlydyr


Böcek sokmasy : Böce?in ysyrdy?y yerde ?iddetli ka?ynty, kyzaryklyk ve ?i?lik görülür Böce?in zehirli olabilece?ini dü?ünerek a?a?yda tarif edilen i?lem yapylyr Vakit kaybetmeden böce?in soktu?u yerin alt ve üstünden sykyca ba?lanyr Sonra böce?in soktu?u yer iki parmak arasyna alynyp, sykylyr ve zehirli kanyn akmasy sa?lanyr


Bron?it : Akci?erlere giden havayollarynyn iç yüzündeki zaryn iltihaplanmasydyr Akut ve kronik olarak iki gruba ayrylyr

- Akut Bron?it : Genellikle grip, kyzamyk, bo?maca veya tifo gibi hastalyklar syrasynda görülür Sisli ve so?uk havalarda çok rahatsyz olurlar Hastaly?yn ba?langycynda kuru ve a?ryly öksürük, az yapy?kan balgam, sonralary sümüksü cerahatli balgam ile hafif ate? ve halsizlik görülür Mutlaka tedavi edilmesi gerekir

- Kronik Bron?it : Bu çe?it bron?itte; havayollaryny ya?layan bezler büyümü?, iç yüzlerinde bulunan tüyler görevini yapamaz olmu?tur Mutlaka tedavi edilmesi gerekir

Her iki bron?itte de yapylacak ilk i? sigarayy byrakyp istirahat etmektir


Burkulmalar : El ve ayak bilekleri herhangi bir kaza sonucu burkulabilir Bu gibi durumlarda, bilekte a?ry ve ?i?me görülür Yapylacak ilk i?, burkulan yeri rahat bir duruma sokmaktyr


Burun ahtapotu : Burunda et büyümesinden kaynaklanan bu hastaly?a typ dilinde adenoid ve polip denir Hastanyn burnundan solumasy güçle?ir Daha çok a?zyndan nefes alyp verir


Burun akyntysy : Burun akyntysynyn nedeni; nezle, saman nezlesi, sinüzit, müzmin nezle, alerjik burun iltihaby veya burna herhangi bir?ey kaçmy? olmasydyr Ayryca kyzamyk ba?langycynda da görülür


Burun kanamasy : Çe?itli nedenlerden kaynaklanan burun kanamalaryna typ dilinde epistaksis denir Genç erkeklerde genellikle ergenlik dönemlerinde, genç kyzlarda ise, ço?unlukla ayba?y kanamalary syrasynda görülür Bir de; yüksek tansiyonun neden oldu?u burun kanamalary vardyr Gençlerde görülen ve önemli olmayan burun kanamalary çok kolay durdurulur ve korkulacak bir ?ey yoktur Tansiyon yüksekli?inden kaynaklanan ve genellikle orta ya?larda görülen burun kanamalaryny durdurmak ise biraz zordur Yapylacak ilk i? hastayy hemen oturtmak, ba?yny öne do?ru hafifçe e?ip, burnunun kanayan deli?ini on dakika kadar bastyrmak, bu syrada a?yzdan nefes almasyny ve yutkunmasyny söylemektir


Burun tykanykly?y : Saman nezlesi ve sinüzitte görüldü?ü gibi, ba?ka bir hastaly?yn da belirtisi olabilir


[C-Ç]


Cinsel so?ukluk : Tam manasyyla tatmin olamayan kadynyn cinsel ili?kiye gere?i gibi cevap vermemesine; typ dilinde firijidite denir Nedeni daha çok ruhsaldyr


Çarpynty : Typ dilinde palpitasyon denilen çarpyntynyn nedenleri çe?itlidir Bir kalp hastaly?y söz konusu de?ilse; fazla sigara içmek, alkol, yorgunluk, sinirlenmek, kansyzlyk, hazymsyzlyk, çay, kahve veya zehirlenmelerden kaynaklanabilir


Çybanlar : Derideki kyl keseleri veya bezlerinin hastalanmasy sonucu ortaya çykan syzyntyly, yslak kabarcyklara çyban denir Katiyetle sykylmamalary gerekir


Çykyklar : Kemiklerden herhangi birinin oynak yerinden kysmen veya tamamen ayrylmasyna çykyk denir Bu durumda yapylacak ilk i? doktora gitmektir


Çiçek hastaly?y : Typ dilinde variola denilen bula?ycy bir hastalyktyr Hastalyk ?iddetli titreme ve 41 derece ate?le ortaya çykar Hastalyk mikrobunun vücuda girmesiyle ortaya çykmasy arasynda geçen süre 10-14 gündür Hasta istirahat ettirilir , ba?kalary ile görü?mesi yasaklanyr Doktorun tavsiyelerine uyulur Bol su ve ?erbet içirilir


Çiller : Ço?unlukla beyaz tenli, kyrmyzy saçly kimselerde görülen çiller, yüze serpilmi? ufak lekeler halindedir Nedeni; cildin güne?e kar?y gösterdi?i tepkidir Olgunla?my? çillerin yok edilmesi mümkün de?ildir Ancak koruyucu önlemler alynyr Yüzünde çil olanlaryn güne?te fazla durmamalary ve yüzlerini syk syk yykmalary tavsiye edilir


Çocuk felci : Omurili?in ön kordonlarynyn iltihaplanmasy sonucu felçle neticelenen bir hastalyktyr Typ dilinde poliomelitis denir Bilhassa yaz ve sonbahar aylarynda görülür Nedeni bir çe?it virüstür La?ym sularynyn yiyeceklere bula?masy, sineklerin ta?ydy?y mikroplar, hastaly?a yakalanmy? ki?inin a?yz ve burnundan çykan damlacyklarla bula?yr Çocuk felcine küçükler yakalanabilece?i gibi büyükler de yakalanabilir Hastalyk mikrop kapyldyktan 7-21 gün içinde ortaya çykar Hastada ate?, ba? a?rysy, bo?az a?rysy, kusma, yorgunluk, boyunda kasylma, ve syrt a?rylary vardyr Hastaly?yn ilk günlerinde gerekli tedaviye ba?lanmazsa, özellikle kol ve bacaklarda felç görülür Hastaly?yn ba?langycynda hastayy di?er kimselerden ayyrmak ve yatyrmak gerekir Çocuk felcinden korunmak için Salk a?ysy veya Sabin a?ysy yaptyrmak gerekir Bu a?ynyn ilki çocuk 6 aylyk olmadan önce, ikincisi ilk a?ydan 2 ay sonra, üçüncüsü, ikinci a?ydan 6 ay sonra yapylyr 5 ve 15 ya?larynda da tekrarlanyr Tedavi için mutlaka doktora ba?vurm k gerekir


Çocuklarda geli?me bozukluklary : Çocuklarda görülen geli?me bozukluklarynyn ço?u kötü beslenmeden kaynaklanyr Bunun yany syra; geçirilen bir hastalyktan kaynaklanan veya irsi olarak da geli?me bozuklu?u görülebilir Nedeni test etmek için doktora ba?vurmak gerekir


Çok uyumak :1 ila 4 ya?lary arasyndaki çocuklaryn; geceleri 13, ö?leden sonra da 2 saat olmak üzere, günde 15 saat uyumalary, syhhatli büyümelerini sa?lar

5 ile 7 ya?lary arasyndaki çocuklara ise, geceleri 11-13 saat uyku yeterlidir

8-14 ya?lary arasynda 9-11 saat; 15 ya?yndan sonra da 8 saat uyku yeterli gelir

20 ya?yny geçenlere 6-8 saat gece uykusu yeterlidir


Çürükler : Cilt yyrtylmadan altyndaki bir kylcal damarda görülen kanama halk arasynda çürük denir Typ dilinde ise ekimoz denir Bu gibi durumlarda yapylacak ilk i?, çürü?ün üzerine so?uk su ile kompres yapmaktyr

__________________

[D]

Dalak hastalıkları : Karın boşluğunun solunda, midenin arka tarafında bulunan dalak; eskimiş kırmızı kan hücrelerini yok eder, gerektiği zaman da yeni kırmızı kan hücreleri imal eder Sıtma ve tifo gibi bulaşıcı hastalıklar veya kansızlık sonucu dalak hastalanabilir


Damar sertliği : Vücuttaki kan damarlarının bir kısmının veya tamamının sertleşmesi sonucu, esnekliklerini keybetmesine; halk arasında damar kireçlenmesi tıp dilinde ise Arterio Skleroz veya Atheremo denir Nedeni, kan damarlarının iç kısımlardaki hücrelerin esnekliğini kaybedip, zayıflaması veya kandaki yağlı maddelerin birikinti yaparak, damarı darlaştırmasıdır Belirtileri baş dönmesi, baş ağrısı, titreme, yürürken sendeleme, düşünme ve öğrenme gücünde zayıflama, sinirlilik veya damarın sertleştiği bölgelerde ağrılar görülür İlk belirtiler görüldüğünde önlem alınacak olursa, korkulacak bir şey yoktur Hastanın neşe ve cesaretini kaybetmemesi ve doktorun tavsiyelerini yerine getirmesi iyileşmede atılacak ilk önemli adımdır Damar sertliği teşhisi konan kimse, perhiz yapmalı, alkol ve sigara gibi keyif verici maddeleri bırakmalı, yumurta, tereyağı ve benzeri yiyecekleri terk etmeli, tuzu da azaltmalıdır Ayak damarlarında meydana gelebilecek herhangi bir hastalığı önlemek için de dar ayakkabı giymekten kaçınmalıdır


Deri iltihabı : Çoğunlukla kullanılan sabun, deterjan, boyalar ve bazı bitkilerin neden olduğu bu hastalığa tıp dilinde Dermatit denir Tedaviye deride iltihaplanmaya sebep olan şeyi belirleyip, onu terk etmekle başlanır


Deri kanseri : Deri üzerinde ufak bir şişlik veya bir türlü iyileşmeyen bir yara şeklinde başlayabilen bir çeşit kanserdir Şişlik, başlangıçta ufak bir yumru şeklindedir Bir süre sonra aynı yer açılır ve yara haline dönüşür, sonra kabuk bağlar Bu gibi durumlarda telaşlanmamak; ancak acele etmek gerekir Erken tedavi edildiği takdirde iyileşir


Deri kuruluğu : Tıp dilinde iktiyoz denen bu hastalıkta deri, kuru, pul pul ve bazen de çatlak görünümdedir Merak edilecek bir durum yoktur Sık sık sıcak banyo yapmak şikayetlerin çoğunu geçirir


Deri lekeleri : Deride görülen esmer lekelere "Karaciğer lekeleri", beyaz lekelere de "Vitligo" adı verilir Bunlar merhem veya kremlerle gizlenebilir


Dil büyümesi : Kısa süreli dil büyümelerinde aşağıdaki reçeteler kullanılır 2-3 günde geçmeyen dil büyümesinde, doktora başvurmak gerekir


Dil felci : Sinir sistemindeki bir bozukluktan dolayı, dil gücünün kaybolmasıdır Doktor tarafından tedavi edilmesi gerekir


Dil iltihabı : Tıp dilinde Glossit denilen bu iltihaplanmanın nedeni, çürük dişler, dişeti iltihabı, sigara, çok sıcak veya çok soğuk şeyler yemeyi alışkanlık haline getirmiş olmaktır İhmal etmemek gerekir Çünkü dil kanseri veye dil ülseri belirtisi de olabilir Mutlaka doktora başvurmak gerekir Yapılacak ilk iş, sigarayı bırakmak, çürük dişleri tedavi ettirmek, ve kötü alışkanlıkları terk etmektir


Dil ülseri : Dilde görülen; etrafı kırmızı, içi su dolu küçük kabarcıklar, dil ülserinin belirtisi olabilir Derin ve sert kenarlı dil yaralarında, mutlaka doktora başvurmak gerekir Diğer dil yaraları, hazımsızlık veya gripten kaynaklanabilir


Diş ağrısı : Diş ağrısı; dişin çürümesi, minesinin aşınması, dişetlerinin iltihaplanması veya bunlara benzer nedenlerden kaynaklanır


Dizanteri : Bulaşıcı ve salgın bir hastalıktır Hastada, ishal görülür Dışkısı kanlı ve sümüklüdür İştahsızlık karın ağrısı ve ateş de vardır Su veya besinlerle bulaşır İki çeşit dizanteri vardır

- Amipli Dizanteri : Vücuda mikrop girmesinden 10-21 gün sonra hastalık belirtileri ortaya çıkar Hastada kanlı ishal, ateş, karın krampları, kilo kaybı, ve halsizlik görülür

- Basilli Dizanteri : Mikrobun vücuda girmesinden 2-7 gün sonra belirtileri ortaya çıkar Hastalığın salgın halini almasında kara sinekler başrolü oynar Hastada; kanlı ve balgam kıvamında ishal, karın ağrısı, halsizlik ve ateş görülür

Yapılacak ilk iş; hastayı, sağlamlardan ayırmaktır


Doğum sancıları : Doğum sancıları; doğumun habercisidir Başlangıçta 20 dakikada bir gelen doğum sancıları, daha sonra sıklaşır ve her seferinde döl yatağı kasılıp, sertleşir Sancılar sırasında kanama görülmezse korkulacak bir şey yoktur


Dolama : Şeytan tırnağı veya parmağa iğne ya da kıymık batması sonucu, tırnak dibinde meydana gelen iltihaplanmaya; halk arasında dolama, tıp dilinde paronychia denir Başlangıçta kırmızı bir benek halindeyken daha sonra içi dolu sivilceye dönüşür Dolama, kan zehirlenmesine neden olabilir Bu nedenle ihmal edilmeden doktora başvurmak gerekir Alkol pansumanı veya sıcak su kompresi çok faydalıdır


Donmalar : Üşümenin en ağır şekline donma denir Donan kişiyi birdenbire ısıtmamak gerekir Böyle durumlarda yapılacak ilk iş; vücuda bir battaniye sarıp, ılık bir yere taşımak; orada başı hafif geriye doğru olmak üzere sırtüstü yatırmak, kol ve bacaklarını soğuk su ile iyice ovmaktır Limonsuyu ile masaj yapılabilir


Dölyolu akıntısı : Halk arasında beyaz akıntı; tıp dilinde ise; Gleet denilir Arasıra görülen beyaz akıntı pek önemli değildir Çünkü üşütmek, ruhi bunalım, uzun süren bir hastalık veya yüksekçe bir yerden düşmekten kaynaklanabilir İç çamaşırında krem rengi beyazlıkta bir leke görülür Kuruduğu zaman kahverengiye çalan sarı bir renk alır Önce beyaz akıntının nedenini bulmak gerekir


Dudak çatlaması : Dudaklar, güneş veya soğuk havanın tesiriyle çatlayabilir Endişe edilecek bir durum yoktur




[E]

Egzama : Mayasıl diye bilinen egzama, derinin sulanması ile meydana gelen bir iltihaptır Tıp dilinde; Erythema pernio denir Kaşıntı ve kızartı ile ortaya çıkar nedeni; ruhsal olabileceği gibi alerjik tepkiler veya deriyi tahriş eden maddeler de olabilir Bazı kimselerde de ırsidir Vücudun hemen hemen her yerinde görülebilir ve bulundukları yere göre isimlendirilirler Tedavinin ilk prensibi; üzülmemek ve egzamalı yerleri kaşımamaktır Ayrıca, su ve sabunlu sudan olduğu kadar uzak kalmak da gerekir Su yerine permanganatlı su ve rivanollu su kullanılır Perhiz yapılır Acılı, baharatlı ve yağlı yenmez


Ekstrasistol : Kalbin normal atışlarına, fazladan atış eklenmesine Ekstrasistol bir başka deyişle fazladan atış denir Kalbin bir atışı, vaktinden önce olur Sonra, bir süre atış olmaz Bu atışlar, tek tek veya arka arkaya meydana gelir Kalp hastalıklarında görüldüğü gibi; fazla sigara, içki içmek; heyecanlanmak ve hazmı güç yemeklerden sonra da görülebilir


El ve ayak titremeleri : Hafif el ve ayak titremeleri; daha ziyade nevroz, isteri ve nevrastenide görülür


Enfarktüs : Kalbi besleyen büyük damarlardan birinin aniden tıkanması sonucu ortaya çıkan bir durumdur Enfarktüs krizi geçiren hasta; kalp bölgesinde ani bir ağrı hisseder Bütün benliğini ölüm korkusu sarar Nefes almakta zorluk çeker Yapılacak ilk iş, hastanın 45 derece bir meyille oturmasını sağlamaktır Sonra; vakit geçirmeden doktor çağrılır Enfarktüs krizini atlattıktan sonra kesin istirahat ve doktorun dediklerine uymak şarttır


Ergenlik sivilceleri : Ergenlik yaşındakilerin yüz, omuz, sırt ve karınlarında görülürler Siyah noktalar, beyaz benekler, kırmızı veya mor lekeler halindedirler İçleri cerahat dolu bu sivilcelere; akne de denir nedeni; yağ bezlerinin tıkanmış olmasıdır Ergenlik sivilceleri kendiliğinden kaybolur Sıkmamak, oynamamak gerekir Tedavinin ilk şartı sabırdır Yüzü günde 3-4 kere kükürtlü sabunla yıkamakta fayda vardır Bu arada baharatlı yiyecekleri ve çikolatayı terketmek gerekir


Ezikler : Eziklerde yapılacak ilk iş; eziğin üzerine buz koymak veya soğuk su ile kompres yapmaktır Ayrıca; dışarı kan çıkmışsa, önce oksijenli su ile temizlenir Aşağıdaki reçetelerden de faydalanılır




[F]

Fazla terlemek : Haddinden fazla terlemek; sinir bozukluğu, fazla sıcak, tiroid bezinin çalışmasında görülen bozukluk, tüberküloz, raşitizm veya iskorbütten kaynaklanır Ergenlik yaşlarında da fazla terleme görülür Bu nedenle terlemenin asıl nedenini bulmak gerekir


Felç : Sinir sisteminde meydana gelen bir bozukluktan dolayı, kas gücünün kaybolmasına felç, nüzül veya inme denir Tıp dilinde ise paralizi veya serebral tromboz denir Hafif ve ağır olmak üzere iki şekli vardır Tedavinin ilk ve önemli şartı hastanın neşesini kaybetmemesi ve en kısa zamanda iyileşeceğine inanmasıdır


Ferç kaşıntısı : Kadınların üreme organlarının dış kısmının kaşınması; döl yolundan gelen akıntıdan kaynaklanabilir Ayrıca, böyle bir neden olmadığı halde kullanılan sabun ve iç çamaşırın cinsi de kaşıntıya neden olabilir İç çamaşırı veya kullanılan sabundan kaynaklanan ferç kaşıntılarında; bunları kullanmamakla şikayet ortadan kalkar


Fıtık : Vücudun herhangi bir organının; genellikle bağırsağın, kaslar arasındaki zayıf bir noktadan dışarı çıkmasına fıtık denir Fıtık olan yerde, şişlik görülür Öksürünce veya ıkınınca büyür Ağır işler yapmaktan, öksürmekten ve ıkınmaktan, hoplayıp zıplamaktan kaçınmak gerekir Ameliyat olunmayacaksa, fıtıkbağı kullanmak faydalıdır


Fil hastalığı : Özellikle bacakların şişip, genişlemesi şeklinde ortaya çıkan bu hastalığa halk arasında gelincik, tıp dilinde elefantiasis denir Nedeni lenf kanamalarının iltihaplanıp, şişmesidir


Fistül : Çoğunlukla anüs yakınında meydana gelen, içi cerahat dolu, ufak, kırmızı ve akıntılı bir şişliktir Etrafında ağrı vardır Tedavi edilmedikçe geçmez


Frengi : Zührevi bir hastalıktır Bulaşıcıdır Tıp dilinde sifilis denir Frengili kadının doğurduğu çocuğa, doğuştan geçmesi şekli istisna edilirse; hemen hemen her zaman cinsel ilişkiyle geçer Mikrop vücuda girdikten 3 hafta sonra belirtilerini göstermeye başlar Mikrobun vücuda girdiği yerde, yani erkeklerde peniste, kadınlarda vajinada Şankr adı verilen bir yara meydana gelir Bu yara dudakta, meme ucunda, makatta veya parmaklarda da görülebilir Zamanla akıntılı bir yara haline gelip; çevresi kızarır ve sertleşir Mikrobun vücuda girmesinden 6-12 hafta sonra hastada; baş ağrıları, ateş, boğaz ağrısı, deri döküntüleri ve iştahsızlık, görülmeye başlar 6 ay sonra ise, mikrop vücudun belli başlı organlarına oturur Tedaviye en kısa zamanda başlanması gerekir




[G]

Gastrit : Midenin iç yüzündeki zarın iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır Mide iltihabı veya mide nezlesi de denir Hazırlayıcı nedenler : Ağır yemekler, fazla kuru veya sert yiyecekler, hamur işleri, tatlılar, acı ve baharatlı yiyecekler, alkol, fazla miktarda çay, kahve veya sigara içmek, yemek saatlerinin düzensiz olması, çabuk çabuk ve çiğnemeden yemek, fazla ilaç kullanmak, ateşli hastalıklar, karaciğer veya safra kesesi hastalıkları, kalp hastalıkları veya romatizmadır Tedaviye başlamadan önce hastalığın nedenini tespit etmek gerekir Belirtileri : Mide ağrısı, bulantı veya kusma, baş ağrısı, iştahsızlık, aniden çıkan ateş, baş dönmesi, dilde beyaz pas, yorgunluk görülür Midenin üzerine bastırlınca da ağrı hissedilir Bu belirtiler özellikle ilk bahar ve son bahar aylarında artar Tedavisi : Perhiz ve istirahat şarttır Hastalığı doğuran nedenler ortadan kaldırılır Hafif yiyecekler yenir Aspirin gibi ilçlar kullanılmaz Yemekler, yavaş yavaş ve çok çiğnenerek yenir


Gazlar : Midede veya bağırsaklarda gaz birikebilir Nedeni; hava yutmak veya mide hastalıklarıdır


Gece körlüğü : Beslenmedeki A vitamini eksikliğinin neden olduğu bir hastalıktır Hasta; alacakaranlıkta gereği gibi göremez


Geğirmek : Çoğunlukla sinirli kimselerde görülür Bunlar yemeklerde haddinden fazla hava yutarlar Ayrıca geğirme mide veya safra kesesi hastalıklarının bir belirtisi olabilir Bu nedenle esas nedeni tespit etmek gerekir


Gevşek penis : Erkeklik organının sertleşmemesi, sağlık durumunun bozukluğundan kaynaklanır En önemli neden sinir bozukluğudur Kendine güvenememe, yorgunluk, içki, şeker hastalığı, uyuşturucu madde alışkanlığı da diğer nedenler arasında sayılabilir Tedavinin ilk şartı; kötü alışkanlıkları bırakmak, kendine güvenmek, temiz havada dolaşmak ve yeterince gıda almaktır


Gıda zehirlenmeleri : Gıda zehirlenmeleri; çoğunlukla bayatlamış ve bozuk yiyecekler veya bayat balık yedikten sonra görülür Belirtileri : Hasta solumakta, yutkunmakta güçlük çeker Kaslarında ağrı ve kramplar vardır Baş dönmesi, halsizlik, mide ağrısı ve bulanık gördüğünden şikayet eder Bazı hastalarda kabızlık, bazılarında da ishal görülür Yapılacak ilk iş, hastayı kusturmaktır Gerekiyorsa sunni solunum da yapılır Vakit kaybetmeden hastaneye götürülür


Göğüste su toplaması : Tıp dilinde sulu zatülcemp denilen hastalıktır Akciğerlerin etrafını saran zarın iltihaplanması sonucu meydana gelir Zarın iki yaprağı arasına su toplanmıştır Nedeni; şiddetli soğuk algınlığı, bronşit, böbrek hastalıkları veya kulak iltihaplarıdır Göğsün yan taraflarında şiddetli ağrı hissedilir Bunlara bastırıldığı zaman ağrı şiddetlenir Nefes darlığı vardır Yatak istirahati ve doktor tedavisi şarttır


Göz ağrısı : Göz ağrısının nedenleri çeşitlidir Az ışıkta çalışmak sonucu gözlerin yorulması, gözdeki herhangi bir kısmın iltihaplanmış olması, göze yabancı bir cisim kaçmış olması, sinüzit, yarım başağrısı, grip, nezle ve ateşli hastalıklar göz ağrısına neden olabilir Önce hastalığın nedenini tespit etmek gerekir


Göz iltihabı : Halk arasında göz nezlesi veya pembe göz denir Göz yuvarlağının üstünü örten ince zarın iltihaplanması sonucu ortaya çıkar Tıp dilinde konjonktivit denir Çoğunlukla ilk bahar aylarında görülür Gözde sulanma; kanlanma, batma hissi veya ağrı vardır Hasta ışığa bakmakta güçlük çeker


Göz kanlanması : Göz kanlanması ile birlikte ağrı yoksa aşağıdaki reçeteler uygulanır Kanlanma ile birlikte ağrı varsa; mutlaka göz doktoruna gitmek gerekir


Göz kaşıntısı : Gözlerin kaşınması, önemli bir hastalığın işareti olabilir Bu nedenle doktora başvurmak gerekir


Göz sulanması : Göze toz kaçması, çapaklanma, göz iltihabı, nezle veya bazı alerjik hastalıklar göz yaşının fazlalaşmasına neden olur Şikayetler soğuk havalarda daha da artar Doktora başvurmak gerekir


Göz tiki : Aniden ortaya çıkan, fakat önemli olmayan bir durumdur Alışkanlık spazmı da denir nedeni, yorgunluk, üzüntü, heyecan ve yaşlılarda adale zafiyetidir Yapılacak ilk iş, istirahat etmektir


Gözbebekleri iltihabı : Gözün bir kazayla yaralanması veya romatizmalı hastalarda üşütme sonucu ortaya çıkar Bazen; şeker hastalığı, burun hastalıkları, ve frengili hastalarda da görülür Tıp dilinde iritis denilen bu hastalık vakit kaybedilmeden tedavi edilmesi gerekir Hasta, ışığa fazla bakamaz Gözlerinde veya gözlerinin üst kısmına gelen bölgede şiddetli ağrılar vardır Gözlerde; sulanma ve kızarıklık da görülür Göze dikkatle bakıldığında; renkli kısmın etrafındaki rengin de koyulaştığı görülür


Gözkapağı iltihabı : Göz kapağı kenarlarının iltihaplanıp, kızarma, kabuklanma ve ağrı yapmasıyla ortaya çıkar Tıp dilinde blefarit denir


Gözkapağı şişliği : Gözkapakları, çoğunlukla fazla ağlama sonucu şişer Nezle veya kızamık sırasında da görülür Bunlardan başka, kalp, böbrek, hastalıkları veya beze iltihaplanmasının da bir işareti olabilir Bazı kimselerde de alerjiktir


Grip : Tıp dilinde influenza adı verilen bu hastalık bulaşıcıdır Grip olan kişinin nefesindeki damlacıklarla yayılıp, salgın hale gelebilir Paçavra hastalığı da denir Aniden başlar ve devamlı olarak ateş yükselir Baş ve sırt ağrıları, titreme nöbetleri, nezle, öksürük, iştahsızlık, baş dönmesi de görülür Tedavinin ilk şartı istitrahat etmektir İyi tedavi edilmezse, başka hastalıklara da yol açabilir


Guatr : Tiroid bezinin büyümesi sonucu ortaya çıkan ve boynun ortasında, yutkundukça aşağı yukarı hareket eden şişlikle kendini belli eden bu hastalığa guşa veya cedre de denir Tıp dilindeki adı strumadır Guatr, özellikle geceleri nefes darlığı yapar Bazen de rahatsız edici öksürüklere neden olur İki çeşit guatr vardır Basit Guatr : Bu çeşit guatrda tiroid bezi balon gibi şişer Nedeni alınan iyotun yetersiz olmasıdır Dağlık bölgelerde oturanlarda, ergenlik yaşlarında ve hamilelerde çok görülür


Guatr (Yumrulu): Bu çeşit guatrda, tiroid bezinin iki yanında kabarıklık veya üzüm salkımını andıran şişlikler görülür Her iki çeşit guatrda da endişelenecek bir durum yoktur Ancak tedaviye erken başlamak gerekir Yemeklerde iyotlu tuz kullanmak, mümkün olduğu kadar çok balık, pırasa, kuru erik, yumurta, taze fasulye, pazı, soğan, sarmısak, dut veya dut kurusu, havuç yemek; inek sütü, erik hoşafı, ve havuç suyu içmek çok faydalıdır Ayrıca kabız olmamaya gayret etmek gerekir Lahana, mısır ve turp da yenmemelidir


Güneş çarpması : Uzun süre güneşte veya sıcakta kalmak sonucu; aşırı terleme, ağrılı kramplar ve kanın koyulaşması şeklinde kendini gösterir Yapılacak ilk iş; hasta giyinikse, hemen elbiseleri gevşetilip, gölgeye taşınır Yüzü, göğsü ve kolları soğuk su ile ıslatılır Durumu ciddi ise, ıslak bir çarşafa sarılarak hastaneye götürülür


Güneş yanığı : Vücudun güneşte kalan kısımlarında bir süre sonra yanma, kızarma ve kaşıntı başlar Kısa bir süre sonra da su toplar

__________________

[H]

Halsizlik : Bazı kimseler, aşırı yorgunluktan, çalışamamaktan, baş ağrısından, sırt ağrılarından, hazımsızlıktan veya huzursuzluktan şikayet ederler Bu duruma tıp dilinde debilite veya asteni denir


Hararet : Sıcak havada aşırı derecede veya ateşli hastalıklar sırasında vücut kaybettiği suyu karşılayamayacak olursa, hararet başlar


Havale : Vücut kaslarının ani ve şiddetli olarak kasılması sonucu ortaya çıkan duruma havale denir Büyüklerde havale çoğunlukla sara nöbetleri sırasında görülür Küçük çocuklarda görülen havale, sinir sisteminin değişik nedenler karşısında göstermiş olduğu bir tepkidir Bu tepkiler de; kemik hastalıkları, yüksek ateş, boğmaca, devamlı hazımsızlık, bağırsak şeritleri veya diş çıkarmalardan kaynaklanabilir Ayrıca bu duruma sinir sistemi veya beyinde meydana gelen bir hastalık da neden olabilir Havale geçiren çocuğun gözleri sabit bir noktaya çevrilir, çenesi de kenetlenir Dudakları, yüz kasları, kol ve bacakları, önce şiddetli bir şekilde kasılır, sonra da çırpınmaya başlar Ağzından da köpük gelir Bütün bunlar bir iki dakika devam eder Sonra bütün belirtiler kaybolup, uykuya dalar Hastalığın bir nedenini bulmak için mutlaka bir doktora başvurmak gerekir Bu arada çocuğu sessiz, loş bir odaya yatırmak, elbise ve çamaşırlarını gevşetmek faydalıdır


Hava yutma : Tıp dilinde aerofaji diye bilinen bu hastalık, genellikle asabi mizaçlı kimselerde görülür Bunlar yemek sırasında farkına varmadan hava yutarlar Hava yutma, mide ve bağırsak gazlarının oluşmasına yardımcı olur


Hazımsızlık : Sindirimin normal şekilde olmaması ve bağırsakların seyrek çalışmasına; halk arasında hazımsızlık, tıp dilinde ise dispepsi denir Nedenleri çeşitlidir Ağır yemekler, yemekleri gereği gibi çiğnememe, diş veya dişeti iltihapları, içki veya sigara içmek, çok miktarda çay veya kahve içmek, fazla miktarda şekerli veya unlu şeyler yemek, kansızlık, yorgunluk, sinir bozukluğu ve üzüntü hazımsızlığı doğuran nedenler arasında sayılabilir Yemekten bir süre sonra; midede şişkinlik veya yanma hissi ortaya çıkar Sık sık yemek ihtiyacı hissedilir Kabızlıktan şikayet edilir Bazı kimselerde halsizlik, uykusuzluk, unutkanlık veya çarpıntı görülür Tedavinin ilk şartı; sıkıntı ve üzüntülerden sıyrılmaktır Zararlı şeyler terkedilir Et yemekleri de mümkün olduğu kadar azaltılır Haddinden fazla yemek yenmez Yemeklerden sonra soğuk su içilmez Yemek aralarında acıkınca süt ile birkaç galete yenir


Hemofili : Kanın normal sürede pıhtılaşmaması şeklinde kendini gösteren, erkeklere has bir çeşit kan hastalığıdır Halk arasında kanama hastalığı denir Irsi bir hastalıktır Doktor tedavisi gerekir Bu hastalığa tutulanların; az su içmeleri ve limon, portakal, kiraz veya ahududu yemeleri tavsiye edilir Ayrıca vücudun herhangi bir yerinde kanamaya neden olabilecek davranışlardan da kaçınmaları gerekir


Hıçkırık : Solunum kasları ve özellikle diyaframın uyarılması sonucu ortaya çıkar Tıp dilinde singultus denir Nedenleri çeşitlidir Basit hıçkırıklar; çoğunlukla mide gazı, sıcak ve baharatlı yemekler, sinir bozukluğundan kaynaklanır Ayrıca; bazı kalp, karaciğer, bağırsak ve pankreas hastalıkları, zatülcenp veya zatürreede de görülebilir 3 saatten fazla süren hıçkırıklarda, doktora başvurmak gerekir


Horlama : Horlamanın nedenleri çeşitlidir Derin bir uyku, sırt üstü yatmak horlamaya neden olabileceği gibi; burun polipleri, burnun çarpık olması, burun iltihabı, burunda ahtapot ve ağzı kapayamamak da neden olabilir Yan yatarak uyumak, belin tam ortasına küçük bir lastik top koyarak yatmak horlamayı önler Bu tedbirlerle geçmeyen horlamalarda, gerçek neden bulunup ona göre bir tedavinin uygulanması gerekir


Husye torbası şişliği : Husye torbası (erbezi) şişkinliklerinde; nedenin ne olduğunu araştırmak gerekir Bazı şişliklerde, husye torbasının görünüşü ışık geçirecek kadar şeffaflaşır Bazıları da ağrılı olur Husyelerde, şişlik ile birlikte ağrı da hissedilirse, iltihaplanma veya kanama ihtimali vardır




[İ-I]

Ileitis : İnce bağırsağın iltihaplanmasıdır Hastada, karın ağrısı ve ishal görülür Buna Crohn hastalığı da denir


İdrarda kan görülmesi : İdrarda kan görülmesine tıp dilinde hematuri denir İdrar renginin kanlı olması; yenilen şeylerdeki boyalardan olabileceği gibi, herhangi bir hastalığın işareti de olabilir Bu nedenle bir doktora gitmekte fayda vardır


İdrar torbası iltihabı : İdrar torbasının (mesanenin) bakteri ve virüsler tarafından iltihaplandırılması sonucu ortaya çıkan bu hastalığa, tıp dilinde sistit denir Hastanın karın bölgesinin alt kısmında ve bacak aralarında ağrı vardır Sık sık idrar yapmak ihtiyacı hisseder İdrar yaptıktan sonra da mesanede veya penisin ucunda şiddetli ağrı hissedilir Bazı durumlarda idrar yollarında yanma ve kanlı idrar da görülür Ağrıları dindirmek için, karına sıcak su torbası konur


İdraryolları iltihabı : İdrar torbası iltihabı; idrar yolları taşı, belsoğukluğu veya eklem hastalıklarının neden olduğu bir hastalıktır Çok içki içenlerde görülür İdrar yollarında acıma hissedilir Tedaviye yardımcı olmak için bol miktarda su içilir, sıcak banyolar yapılır


İdrar yollarında yanma : İdrar yollarında veya idrar yaparken yanma çeşitli nedenlerden kaynaklanır Belsoğukluğu, ülser, mesane iltihabı, prostat iltihabı, mesane uru, yumurtalık iltihabı, apandisit düşünülebilir Bu nedenle tedaviye geçmeden önce, hastalığı doğuran nedeni tespit etmek gerekir Tedavi, hastalığı doğuran nedene göre yapılır


İdrar tutukluğu : Mesane (idrar torbası) dolu olduğu halde idrar yapılamaz Karnın alt bölgesi gerginleşmiştir Bastırılınca ağrı hissedilir Tıp dilinde akut retansiyon adı verilen bu durumun nedenleri çeşitlidir Örneğin, böbreklerde taş, prostat büyümesi, idrar yollarının doğuştan kusurlu olması, fazla miktarda alkol içmek, mesane felci, belsoğukluğu, sinir hastalıkları veya üşütmek idrar tutukluğuna neden olabilir İlk tedbir olarak hastanın karnına içinde sıcak su olan bir şişe konur Sıcak su ile banyo yapılırken, idrar çıkarmaya çalışılır


İdrar tutamamak : Bazı kimseler, öksürme, aksırma, gülme, ağlama, hallerinde veya heyecanlandıkları zaman idrarlarını tutamayıp kaçırırlar Bu durum bilhassa çok doğum yapmış kadınlarda sık görülür Nedeni ön ve arka boşaltım kanallarındaki kasların zayıflamış olmasıdır Ayrıca böbrek veya idrar yollrındaki taş veya tümör, omuriliğin hastalanması da idrar tutamamaya neden olabilir Küçük çocuklarda ise, bağırsak solucanları idrar kaçırmaya neden olabilir


İdrar zorluğu : Hastanın günlerce idrara çıkmaması şeklinde kendini gösteren bu hastalığa; tıp dilinde Anüri adı verilir Mesane (idrar torbası) boştur Hastada uyuklama, baş ağrısı, adalelerinde oynama ve kusma görülebilir Nedeni böbrek hastalıkları, mesane, veya rahim hastalıkları, yaralanma ve idrar yollarında taş bulunmasıdır Tedavi için doktora başvurmak gerekir


İktidarsızlık : Erkeklik organının (penisin) yeteri kadar sertleşmemesi sonucu, cinsel ilişkide bulunamamaya; halk arasında iktidarsızlık, tıp dilinde ise empotans denir Kendine güvenememek, yorgunluk, tiksinti, sinir bozukluğu, alkolizm, şeker hastalığı, doğum kontrolü için uygulanan metotlar veya aşırı şişmanlıktan kaynaklanır Ilık banyolar, açık havada dolaşmak ve dinlenmek başvurulacak ilk çarelerdir


İncinmek : Herhangi bir eklemin, burkulması sonucu ortaya çıkan bir durumdur Çoğunlukla ayak, el bileklerinde veya diz kapağında görülür Eklem; incindiği zaman, kısa süren bir ağrı hissedilir Sonra eklemin bulunduğu yerde şişme, zonklama, morarma görülür Yapılacak ilk iş, incinen yeri sargı bezi ile sarmak ve üzerine soğuk su dökmektir


İshal : İshal; normal katılıktaki dışkının sulu veya yumuşak; sümüklü, kanlı veya yağlı bir şekil alıp, sık sık tuvalete çıkmak ihtiyacını doğurmasıdır Bazen de ağrı yapar İshal ve kabızlığın birbiri ardınca sık sık görülmesi kesinlikle ihmal edilmemesi gereken bir durumdur İshale halk arasında amel ve sürgün; tıp dilinde ise diare denir İshalin nedenleri arasında; yiyeceklerin bozuk olması, veya yiyecek çeşitlerinin değişikliği, üşütme, isteri, bağırsak hastalıkları, kolera, dizanteri, tifo, nefrit, kalp, karaciğer veya akciğer hastalıkları sayılabilir Bu nedenle kısa sürede geçmeyen ishallerde mutlaka doktora başvurmak gerekir Neden ne olursa olsun tedavinin ilk şartı sıkı bir perhizdir Hastaya açık çay, maden suyu içirilir, yoğurt yedirilir Sütlü ve yağlı yiyecekler verilmez, peynir yedirilmez Bol limonlu pirinç çorbası ve patates püresi yedirilir Her saat başı bir elmayı yemesi tavsiye edilir


İsilik : Terledikten sonra derinin üzerinde görülen kızarıklılara halk arasında isilik denir Tıp dilinde ise miliare denir


İsteri : Psikonevrozlar grubuna giren bir çeşit hastalıktır Tıp dilinde babinski hastalığı veya pithiatisme adı verilir Hastalığın belirtileri; hastanın sosyal ve entellektüel seviyesine göre değişir Hastanın gayesi, çevresinin ilgisini üzerine çekmektir Bunun için aşağıdaki şikayetlerin biri veya birkaçı birden görülebilir Hastada; ağrılar, baş dönmesi, bayılma, iştahsızlık, titreme, boğazında düğümlenme duygusu, kaslarda gerilme, geçici körlük, sağırlık, herhangi bir uzuvda uyuşma, hafıza kaybı görülür Tedavinin temeli telkindir


İştahsızlık : Soğuk algınlığı, mide rahatsızlıkları, bağırsak hastalıkları, karaciğer hastalıkları, safra kesesi hastalıkları, böbrek veya kalp hastalıkları, kadınlarda aybaşı halleri, isteri, yorgunluk, can sıkıntısı, iştahsızlık gibi nedenlerden kaynaklanabilir Tedaviye yemekleri belirli saatlerde yemeye alışmakla başlanabilir Üzücü ve sıkıcı olaylardan uzak durmaya çalışılır Nedeni bulmak için doktora başvurulur




[J]

Jinjivit : Dişetlerinin iltihaplanmasına; halk arasında dişeti iltihabı, tıp dilinde ise piyore veya paradontal hastalığı denir Dişetleri çevresinde toplanan besinlerin orada mikroplanması sonucu ortaya çıkar Dişetlerinin kenarları düz, parlak, kırmızı ve hafifçe şikin bir şekil alır Fırça ile dokunulduğunda kanar Tedavi için yapılacak ilk iş, diş temizliğine itina göstermektir

__________________

[L]

Lo?usa hummasy : Bazy lo?usalarda görülen ciddi bir hastalyktyr Halk arasynda albasty denir Nedeni, üreme organy yollarynda iltihaplanma, do?um esnasynda temizli?e yeteri kadar önem verilmemesi veya idrar yollarynyn iltihaplanmasy olabilir Do?umdan 3 veya 7 gün sonra ate? yükselir Karnyn alt bölümünde yumu?aklyk hissedilir Akynty fazlala?yr ve lo?usa genel bitkinlikten ?ikayet eder Doktora ba?vurmak gerekir


Lösemi : Halk arasynda kan kanseri denilir Kandaki alyuvarlaryn a?yry derecede ço?almasy sonucu meydana gelir


Lumbago : Syrtyn a?a[L]

Lo?usa hummasy : Bazy lo?usalarda görülen ciddi bir hastalyktyr Halk arasynda albasty denir Nedeni, üreme organy yollarynda iltihaplanma, do?um esnasynda temizli?e yeteri kadar önem verilmemesi veya idrar yollarynyn iltihaplanmasy olabilir Do?umdan 3 veya 7 gün sonra ate? yükselir Karnyn alt bölümünde yumu?aklyk hissedilir Akynty fazlala?yr ve lo?usa genel bitkinlikten ?ikayet eder Doktora ba?vurmak gerekir


Lösemi : Halk arasynda kan kanseri denilir Kandaki alyuvarlaryn a?yry derecede ço?almasy sonucu meydana gelir


Lumbago : Syrtyn a?a?y kysmynda hissedilen çok ?iddetli a?ryya lumbago denir Belirtileri çe?itlidir Mesela, hasta otururken, bir yerden kalkarken, e?ilerek bir i? yaparken syrt bölgesinde ?iddetli a?rylar hisseder A?ry belirtili bir noktadan ba?layyp, kasyklara ve kalçaya do?ru yayylyr Hastaly?yn belirli bir nedeni olmamakla beraber, ba?laryn ve kaslaryn fazla gerilmesi, disk kaymasy veya bel kemi?i ile kalça kemi?i arasyndaki eklemlerin fazla zorlanmasy nedenler arasynda sayylabilir Tedavinin ilk ?arty istirahat etmektir Ayryca syrta sycak su torbasy koymak ve masaj yapmak da çok faydalydyr





[M]

Mide tembelli?i: Midenin besinleri gere?i gibi ve normal sürede hazmedememesine mide tembelli?i bir ba?ka ifadeyle mide zafiyeti denir Nedeni, midede asit fazlaly?y, mide kaslarynyn zayyflamy? olmasy veya midenin hazym için gerekli olan salgyyy yapamamasydyr


Mide ülseri: Midenin iç yüzündeki belirli bir kysmyn a?ynmasy sonucu meydana gelen yaraya mide ülseri denir

Sinir bozuklu?u, midede asit fazlaly?y, zamanynda ve iyi tedavi edilmeyen gastrit, mide zafiyeti, karaci?er yetersizli?i veya safra azly?y, kalp hastalyklary, sindirilmesi güç yiyeceklerin a?yry derecede kullanylmasy, haddinden fazla sigara, çay, kahve veya asit yapycy me?rubat içmek, alkol kullanmak veya bazy ilaçlaryn uzun süre kullanylmasy mide ülserini do?uran nedenler arasyndadyr

Hastaly?yn ba?langycynda mide ek?imesi ve a?yrlyk hissi vardyr Hastanyn a?zyna, syk syk ek?i su gelir Tat alma duygusu hafiflemi?tir, dil paslydyr, hastanyn rengi solmu?tur Karnyn üst kysmyna bastyrylynca, acyma hissedilir Bu belirtiler ortaya çyktyktan sonra; en kysa zamanda tedaviye geçilmezse; yemeklerden 2-3 saat sonra syrta do?ru yayylan ?iddetli mide a?rylary ba? gösterir Ba? dönmesi ve terleme de görülür Bu devrede, kusma ile bir miktar kan da görülebilir Bazy kimselerin büyük abdestleri katran gibi olur Bu i?aretler, ülserin ilerlemi? oldu?unu gösterir

Mide ülseri, bilhassa ilk bahar ve son bahar aylarynda, çok rahatsyz edici bir hal alyr A?ry ve kanamalar artar

Mide ülseri, ba?langycynda te?his edilip de tedaviye ba?lanylacak olursa, tela?lanmaya ve korkmaya gerek yoktur Bu durumda yapylacak ilk i?, üzüntüye kapylmamak, aksine bütün üzüntülerden syyrylmaya gayret sarf etmektir Sonra tedaviye yardymcy olmak amacyyla a?a?ydaki hususlara kesinlikle uymak gerekir

- Tedavi süresince istirahat edin

- Yemeklerinizi, her gün belirli saatlerde yiyin

- Ba?yrsaklarynyzyn düzenli bir ?ekilde çaly?masyny sa?layyn

- Sigara, çay, kahve ve alkolü byrakyn

- Di? sa?ly?yna önem verin

- Süt ve sütlü yiyecekler, yumurta, kyzarmy? ekmek, tereya?y, pelte ve ha?lanmy? balyk, sebze püreleri ve patates yeme?ini sofranyzdan eksik etmeyin


Mide yanmasy: Gö?üs kemi?inin arka tarafynda hissedilen yanma ile kendini gösterir Nedeni midede fazla miktarda asit bulunmasydyr


Migren: Halk arasynda yarym ba? a?rysy diye bilinen ve so?uk bir terleme ile birlikte gelip, ba?yn ve yüzün yarysyny kaplayan özel bir ba? a?rysydyr A?rylar bazen dayanylmayacak kadar ?iddetli olur Birkaç dakika sürebilece?i gibi saatlerce hatta günlerce devam eder Migren, herhangi bir hastaly?yn belirtisi olabildi?i gibi, belirli bir neden olmadan da görülebilir Yrsi olanlar da vardyr Ba?yn yarysynda zonklamalar, bulanty ve bazen kusma görülür Gözünün önünde siyah benekler, bulanyk lekeler, uçu?ur Bazy kimseler, konu?makta da zorluk çekerler A?ry geldi?i zaman, karanlyk bir odada syrt üstü yatmak oldukça etkilidir Ayryca, hazymsyzly?y önlemek, haftada iki kere ylyk banyo yapmak, sebze yemek ve kahve, çay, sigara, içki, gibi zararly ?eyleri terk etmek gerekir


Miyopluk : 5 metreden daha uza?y yeteri kadar görememeye miyopluk denir Nedeni, göz kaslarynyn yorulmu? ve kuvvetlerini kaybetmi? olmasydyr Yrsi olanlary da vardyr[N]

Nasyr : Daha ziyade el ve aya?yn sürekli olarak sürtünmelere u?rayan noktalarynda üst derinin kalynla?masy ve sertle?mesi ile meydana gelen ve basylynca a?ry veren sertle?mi? deri tümse?ine nasyr denir Nedeni, nasyrla?an bölgeye yapylan basynç ve sürtmedir Ayakta görülen nasyrlara ço?unlukla syky ayakkabylar neden olur


Nefes darly?y : Typ dilinde dispne denilen nefes darly?y önemli bir hastaly?yn belirtisi olabilir Spor yaptyktan, ko?tuktan veya yorucu bir i? yaptyktan sonra nefes darly?y normal sayylabilir Ancak ortada neden yokken nefes darly?yndan ?ikayet etmek mutlaka üzerinde durulmasy gereken bir konudur Çünkü kansyzlyk, kalp hastalyklary, mide hastalyklary, bron?it, tiroid bezinin büyümesi, akci?er hastalyklary, zatürree, astym, zehirlenme, ?i?manlyk, nefes darly?yna neden olabilir Nefes darly?yndan ?ikayet edenlerin sigarayy kesinlikle byrakmalary, a?yr yemekleri de terk etmeleri gerekir


Nefes kokusu : Typ dilinde halitosis denilen nefes kokusunun nedenleri çe?itlidir Genellikle a?a?ydaki nedenlerden kaynaklanyr:

- Hazymsyzlyk, ge?irme, kokulu yiyecekler, alkol ve bazy ilaçlar

- Burun veya sinüz hastalykary

- Çürük di?ler, a?yz yaralary veya bademcik iltihaby

- Kusma veya uzun süreli perhizler

Di?er taraftan ?eker hastaly?y, kansyzlyk ve ate?li hastalyklar syrasynda da nefes kokusu hissedilir

Her?eyden önce, a?yz temizli?ine çok dikkat etmek gerekir Çürük di?ler tedavi ettirilmeli, yenilen ve içilen ?eylerin kokusuz olmasyna dikkat edilmelidir Hergün temiz havada yürümek de faydalydyr Kysa sürede geçmeyen nefes kokularynda bir doktora ba?vurmak gerekir


Nefrit : Böbreklerin çaly?masynda görülen bir bozukluktan kaynaklanyr Bu durumda idrara protein kary?yr Typ dilinde bright hastaly?y da denir 3 çe?idi vardyr

- Akut Nefrit

- Müzmin Nefrit

- Subakut Nefrit

Nefritin bütün çe?itlerinde yatak istirahaty ?arttyr Ü?ütmemeye dikkat etmek ve bele ku?ak sarmak da gerekir Ayryca çykan idrar miktaryndan çok su içilir


Nevralji : Sinir a?rysyna typ dilinde nevralji denir Bilhassa, yüzde ve ba?ta hissedilir Ama vücudun di?er taraflarynda da bulunabilir Nedeni so?uk algynly?y, ?eker hastaly?y, damar sertli?i, veya a?ry yapan sinir yakynynda meydana gelen herhangi bir hastalyktyr


Nevrasteni : Zihin ve vücudun a?yry derecede yorgun dü?mesi sonucu ortaya çykan bir hastalyktyr Üzüntü, sykynty, endi?e, yeteri kadar dinlenmeye vakit ayyrmadan uzun süre çaly?mak, bazy mikrobik hastalyklar ve sinirleri uyarycy ilaçlary uzun süre kullanmak nevrasteni için gerekli olan zemini hazyrlar Ki?i gerçekte hasta olmady?y halde bazy organlarynyn hastaly?yndan yakynyr Çabuk yorulur, çabuk sinirlenir, huzursuzdur, ba? a?rylary vardyr Bazen de gözlerinin iyi görmedi?ini söyler Dikkatini toplayamaz, uykulary da normal de?ildir Cinsel ili?kide ba?aryly olamady?yny, hazymsyzlyk çekti?ini, vücudunun her yerinin a?rydy?yny söyler Tedavi amacyyla, ylyk du? almak, istirahat etmek, vakit buldukça açyk havada dola?mak, günlük sykyntylardan uzakla?maya çaly?mak, hazmy güç ?eyler yememek, kahve ve sigarayy terketmek gerekir


Nezle : Burun içindeki ince zaryn, üst solunum yollarynyn virütik iltihaplanmasydyr Nezle bula?ycydyr Hastada burun akyntysy, hap?yrma, bo?az a?rysy, ba? a?rysy, öksürük bazen de ate? görülür 1-15 gün devam eder Yyi tedavi edilmezse müzminle?ir Tedavinin ilk ?arty istirahat etmek ve kalabalyk yerlerden uzak kalmaktyr


Nikris hastaly?y : Halk arasynda gut veya damla hastaly?y typ dilinde ise podagra denir Özellikle fazla içki içen ve fazla kyrmyzy et yiyenlerde görülür Daha fazla erkeklerde rastlanyr El, ayak ba?parma?y, diz ve dirseklerde ?i?kinlik meydana gelir A?ry da vardyr Buralary dokunulmayacak kadar hassasla?my?tyr Ate? 39,4 dereceye kadar yükselir Tedavinin ba?aryly olmasy için mutlaka yatak istirahati gerekir Gyda rejimi uygulanyr Acyly, tuzlu, sirkeli ve ?ekerli yiyecekler terkedilir Alkol ve sigara byrakylyr Dana, koyun ve kuzu eti yenmez Di?er etler, ya?, ni?astaly yiyecekler mümkün oldu?u kadar azaltylyr ?eker yerine bal kullanyllyr Az patates, ya?syz beyaz peynir, ya?syz süt, yo?urt, enginar, havuç, kereviz, kiraz, lahana, fasulye, zeytin, maydanoz, armut, çilek, erik, kara turp, üzüm, domates, ve pyrasa yenilebilir Ayryca mümkün oldu?u kadar çok limon suyu içilir




?y kysmynda hissedilen çok ?iddetli a?ryya lumbago denir Belirtileri çe?itlidir Mesela, hasta otururken, bir yerden kalkarken, e?ilerek bir i? yaparken syrt bölgesinde ?iddetli a?rylar hisseder A?ry belirtili bir noktadan ba?layyp, kasyklara ve kalçaya do?ru yayylyr Hastaly?yn belirli bir nedeni olmamakla beraber, ba?laryn ve kaslaryn fazla gerilmesi, disk kaymasy veya bel kemi?i ile kalça kemi?i arasyndaki eklemlerin fazla zorlanmasy nedenler arasynda sayylabilir Tedavinin ilk ?arty istirahat etmektir Ayryca syrta sycak su torbasy koymak ve masaj yapmak da çok faydalydyr





[M]

Mide tembelli?i: Midenin besinleri gere?i gibi ve normal sürede hazmedememesine mide tembelli?i bir ba?ka ifadeyle mide zafiyeti denir Nedeni, midede asit fazlaly?y, mide kaslarynyn zayyflamy? olmasy veya midenin hazym için gerekli olan salgyyy yapamamasydyr


Mide ülseri: Midenin iç yüzündeki belirli bir kysmyn a?ynmasy sonucu meydana gelen yaraya mide ülseri denir

Sinir bozuklu?u, midede asit fazlaly?y, zamanynda ve iyi tedavi edilmeyen gastrit, mide zafiyeti, karaci?er yetersizli?i veya safra azly?y, kalp hastalyklary, sindirilmesi güç yiyeceklerin a?yry derecede kullanylmasy, haddinden fazla sigara, çay, kahve veya asit yapycy me?rubat içmek, alkol kullanmak veya bazy ilaçlaryn uzun süre kullanylmasy mide ülserini do?uran nedenler arasyndadyr

Hastaly?yn ba?langycynda mide ek?imesi ve a?yrlyk hissi vardyr Hastanyn a?zyna, syk syk ek?i su gelir Tat alma duygusu hafiflemi?tir, dil paslydyr, hastanyn rengi solmu?tur Karnyn üst kysmyna bastyrylynca, acyma hissedilir Bu belirtiler ortaya çyktyktan sonra; en kysa zamanda tedaviye geçilmezse; yemeklerden 2-3 saat sonra syrta do?ru yayylan ?iddetli mide a?rylary ba? gösterir Ba? dönmesi ve terleme de görülür Bu devrede, kusma ile bir miktar kan da görülebilir Bazy kimselerin büyük abdestleri katran gibi olur Bu i?aretler, ülserin ilerlemi? oldu?unu gösterir

Mide ülseri, bilhassa ilk bahar ve son bahar aylarynda, çok rahatsyz edici bir hal alyr A?ry ve kanamalar artar

Mide ülseri, ba?langycynda te?his edilip de tedaviye ba?lanylacak olursa, tela?lanmaya ve korkmaya gerek yoktur Bu durumda yapylacak ilk i?, üzüntüye kapylmamak, aksine bütün üzüntülerden syyrylmaya gayret sarf etmektir Sonra tedaviye yardymcy olmak amacyyla a?a?ydaki hususlara kesinlikle uymak gerekir

- Tedavi süresince istirahat edin

- Yemeklerinizi, her gün belirli saatlerde yiyin

- Ba?yrsaklarynyzyn düzenli bir ?ekilde çaly?masyny sa?layyn

- Sigara, çay, kahve ve alkolü byrakyn

- Di? sa?ly?yna önem verin

- Süt ve sütlü yiyecekler, yumurta, kyzarmy? ekmek, tereya?y, pelte ve ha?lanmy? balyk, sebze püreleri ve patates yeme?ini sofranyzdan eksik etmeyin


Mide yanmasy: Gö?üs kemi?inin arka tarafynda hissedilen yanma ile kendini gösterir Nedeni midede fazla miktarda asit bulunmasydyr


Migren: Halk arasynda yarym ba? a?rysy diye bilinen ve so?uk bir terleme ile birlikte gelip, ba?yn ve yüzün yarysyny kaplayan özel bir ba? a?rysydyr A?rylar bazen dayanylmayacak kadar ?iddetli olur Birkaç dakika sürebilece?i gibi saatlerce hatta günlerce devam eder Migren, herhangi bir hastaly?yn belirtisi olabildi?i gibi, belirli bir neden olmadan da görülebilir Yrsi olanlar da vardyr Ba?yn yarysynda zonklamalar, bulanty ve bazen kusma görülür Gözünün önünde siyah benekler, bulanyk lekeler, uçu?ur Bazy kimseler, konu?makta da zorluk çekerler A?ry geldi?i zaman, karanlyk bir odada syrt üstü yatmak oldukça etkilidir Ayryca, hazymsyzly?y önlemek, haftada iki kere ylyk banyo yapmak, sebze yemek ve kahve, çay, sigara, içki, gibi zararly ?eyleri terk etmek gerekir


Miyopluk : 5 metreden daha uza?y yeteri kadar görememeye miyopluk denir Nedeni, göz kaslarynyn yorulmu? ve kuvvetlerini kaybetmi? olmasydyr Yrsi olanlary da vardyr[N]

Nasyr : Daha ziyade el ve aya?yn sürekli olarak sürtünmelere u?rayan noktalarynda üst derinin kalynla?masy ve sertle?mesi ile meydana gelen ve basylynca a?ry veren sertle?mi? deri tümse?ine nasyr denir Nedeni, nasyrla?an bölgeye yapylan basynç ve sürtmedir Ayakta görülen nasyrlara ço?unlukla syky ayakkabylar neden olur


Nefes darly?y : Typ dilinde dispne denilen nefes darly?y önemli bir hastaly?yn belirtisi olabilir Spor yaptyktan, ko?tuktan veya yorucu bir i? yaptyktan sonra nefes darly?y normal sayylabilir Ancak ortada neden yokken nefes darly?yndan ?ikayet etmek mutlaka üzerinde durulmasy gereken bir konudur Çünkü kansyzlyk, kalp hastalyklary, mide hastalyklary, bron?it, tiroid bezinin büyümesi, akci?er hastalyklary, zatürree, astym, zehirlenme, ?i?manlyk, nefes darly?yna neden olabilir Nefes darly?yndan ?ikayet edenlerin sigarayy kesinlikle byrakmalary, a?yr yemekleri de terk etmeleri gerekir


Nefes kokusu : Typ dilinde halitosis denilen nefes kokusunun nedenleri çe?itlidir Genellikle a?a?ydaki nedenlerden kaynaklanyr:

- Hazymsyzlyk, ge?irme, kokulu yiyecekler, alkol ve bazy ilaçlar

- Burun veya sinüz hastalykary

- Çürük di?ler, a?yz yaralary veya bademcik iltihaby

- Kusma veya uzun süreli perhizler

Di?er taraftan ?eker hastaly?y, kansyzlyk ve ate?li hastalyklar syrasynda da nefes kokusu hissedilir

Her?eyden önce, a?yz temizli?ine çok dikkat etmek gerekir Çürük di?ler tedavi ettirilmeli, yenilen ve içilen ?eylerin kokusuz olmasyna dikkat edilmelidir Hergün temiz havada yürümek de faydalydyr Kysa sürede geçmeyen nefes kokularynda bir doktora ba?vurmak gerekir


Nefrit : Böbreklerin çaly?masynda görülen bir bozukluktan kaynaklanyr Bu durumda idrara protein kary?yr Typ dilinde bright hastaly?y da denir 3 çe?idi vardyr

- Akut Nefrit

- Müzmin Nefrit

- Subakut Nefrit

Nefritin bütün çe?itlerinde yatak istirahaty ?arttyr Ü?ütmemeye dikkat etmek ve bele ku?ak sarmak da gerekir Ayryca çykan idrar miktaryndan çok su içilir


Nevralji : Sinir a?rysyna typ dilinde nevralji denir Bilhassa, yüzde ve ba?ta hissedilir Ama vücudun di?er taraflarynda da bulunabilir Nedeni so?uk algynly?y, ?eker hastaly?y, damar sertli?i, veya a?ry yapan sinir yakynynda meydana gelen herhangi bir hastalyktyr


Nevrasteni : Zihin ve vücudun a?yry derecede yorgun dü?mesi sonucu ortaya çykan bir hastalyktyr Üzüntü, sykynty, endi?e, yeteri kadar dinlenmeye vakit ayyrmadan uzun süre çaly?mak, bazy mikrobik hastalyklar ve sinirleri uyarycy ilaçlary uzun süre kullanmak nevrasteni için gerekli olan zemini hazyrlar Ki?i gerçekte hasta olmady?y halde bazy organlarynyn hastaly?yndan yakynyr Çabuk yorulur, çabuk sinirlenir, huzursuzdur, ba? a?rylary vardyr Bazen de gözlerinin iyi görmedi?ini söyler Dikkatini toplayamaz, uykulary da normal de?ildir Cinsel ili?kide ba?aryly olamady?yny, hazymsyzlyk çekti?ini, vücudunun her yerinin a?rydy?yny söyler Tedavi amacyyla, ylyk du? almak, istirahat etmek, vakit buldukça açyk havada dola?mak, günlük sykyntylardan uzakla?maya çaly?mak, hazmy güç ?eyler yememek, kahve ve sigarayy terketmek gerekir


Nezle : Burun içindeki ince zaryn, üst solunum yollarynyn virütik iltihaplanmasydyr Nezle bula?ycydyr Hastada burun akyntysy, hap?yrma, bo?az a?rysy, ba? a?rysy, öksürük bazen de ate? görülür 1-15 gün devam eder Yyi tedavi edilmezse müzminle?ir Tedavinin ilk ?arty istirahat etmek ve kalabalyk yerlerden uzak kalmaktyr


Nikris hastaly?y : Halk arasynda gut veya damla hastaly?y typ dilinde ise podagra denir Özellikle fazla içki içen ve fazla kyrmyzy et yiyenlerde görülür Daha fazla erkeklerde rastlanyr El, ayak ba?parma?y, diz ve dirseklerde ?i?kinlik meydana gelir A?ry da vardyr Buralary dokunulmayacak kadar hassasla?my?tyr Ate? 39,4 dereceye kadar yükselir Tedavinin ba?aryly olmasy için mutlaka yatak istirahati gerekir Gyda rejimi uygulanyr Acyly, tuzlu, sirkeli ve ?ekerli yiyecekler terkedilir Alkol ve sigara byrakylyr Dana, koyun ve kuzu eti yenmez Di?er etler, ya?, ni?astaly yiyecekler mümkün oldu?u kadar azaltylyr ?eker yerine bal kullanyllyr Az patates, ya?syz beyaz peynir, ya?syz süt, yo?urt, enginar, havuç, kereviz, kiraz, lahana, fasulye, zeytin, maydanoz, armut, çilek, erik, kara turp, üzüm, domates, ve pyrasa yenilebilir Ayryca mümkün oldu?u kadar çok limon suyu içilir



[O-Ö]

Onikiparmak ba?yrsa?y ülseri : Ynceba?yrsa?yn 25 santimetre kadar olan ilk bölümüne onikiparmak ba?yrsa?y denir C harfi görünümündedir Onikiparmak ba?yrsa?ynda meydana gelen ülsere typ dilinde duodenum ülseri denir Tedavi eidlmeyen gastrit, fazla asit, sinir bozuklu?u, düzensiz hayat, gürültü, fazla miktarda sigara, çay, kahve ve alkol kullanmak, safra kesesi veya karaci?er yetersizli?i, kalp hastalyklary, hormon dengesizli?i, dengeli bir ?ekilde beslenememe, çok sycak veya çok so?uk yiyecekler, haddinden fazla et, hamur i?leri veya baharatly yiyecekler ve bazy ilaçlar; onikiparmak ba?yrsa?ynda ülserin meydana gelmesine yardymcy olur Hasta, mide ek?imesi ve a?zyna ek?i su gelmesinden ?ikayet eder Ayryca dili pasly, rengi solgundur, ba? dönmesi ve fazla terleme de görülür Midesinin üstüne basylynca, a?ry hisseder Yemeklerden sonra da gö?se do?ru yayylan bir a?ry belirir Bu belirtiler, ilk bahar ve sonbahar aylarynda daha da artar Tedavi için yapylacak ilk i?, hastaly?y do?uran nedenleri ortadan kaldyrmak, yemekleri az, fakat syk syk yemek, istirahat etmek ve üzüntüden uzak ya?amaya gayret etmektir


Ödem : Vücudun anormal derecede su toplamasyna halk arasynda istiska; typ dilinde ise ödem denir Veya hidrofizi denir Yüzde, ellerde, ayaklarda veya karynda a?rysyz ?i?likler görülür Bu ?i?kinliklerin kayna?y kalp, karaci?er veya böbrek hastalyklarydyr


Öksürük : Ço?unlukla, gö?üs, bo?az veya karyn bo?lu?unda meydana gelen bir rahatsyzly?yn belirtisi olarak ortaya çykan öksürüktür 3 grupta toplanyr

- Kuru öksürük

Nezle, bo?az iltihaby, bademcik iltihaby, fazla sigara içmek, sindirim bozukluklary, gastrit, ishal, kabyzlyk, ba?yrsak solucanlary, kalp hastalyklary ve ses tellerinin hastalanmasyndan kaynaklanan öksürükler balgamsyzdyr, yani kuru öksürüktür

- Nöbet ?eklinde gelen öksürük Bu çe?it öksürük, bo?maca veya ci?er ?i?mesi; gyrtlak veya hava borusunun tahri? olmasy, veya astymdan kaynaklanyr Bu çe?it öksürükte pek az balgam görülür

- Balgamly öksürük

Bu çe?it öksürük, syk syk tekrarlar Hastada hyrylty vardyr Balgam çykaryr ve nefesini dy?ary vermekte zorluk çeker Balgamly öksürük; Bron?it, astym, sinüs iltihaby, müzmin sinüzit, kalp hastalyklary veya tüberküloz'un bir i?areti olabilir

Öksürük, nasyl olursa olsun, ihmal edilmemesi ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir hastalyktyr



[P]

Pamukçuk : Çocuklarda görülen ve beslenme yetersizli?inden kaynaklanan bir hastalyktyr Typ dilinde candia albicans denir


Paratifo : Tifoya benzeyen, mikrobik ve bula?ycy bir hastalyktyr Paratifo mikroplary paratifolu hastanyn idrar, büyük abdest veya kanynda bulunur La?ym sularynyn kary?ty?y içme sulary ve bu sularla yeti?tirilen yiyeceklerle bula?yr Hastaly?yn yaygynla?masynda kara sinekler de önemli rol oynar


Pasly dil : Ço?unlukla mide hastalyklary veya bazy ate?li hastalyklarda dilin paslandy?y görülür Uzun süreli dil paslarynda doktora ba?vurmak gerekir


Peltelik : Dil peltekli?inin nedenleri çe?itlidir: Müzmin nezle, bademciklerin hastalanmasyndan dolayy burundan konu?ma, kysmi sa?yrlyk, yaryk damak bu duruma neden olabilir


Prostat büyümesi : Prostat bezi, idrar torbasynyn boynu ile idrar yolu ba?langycyny çevreleyen ceviz büyüklü?ünde bir guddedir Yalnyz erkeklerde bulunur Prostat bezi, 50 ya?yny geçen erkeklerde büyümeye ba?layyp, rahatsyzlyk verebilir Hastaly?yn belirtileri gecenin son kysmynda idrara kalkmak, gündüzleri syk syk idrar yapmak, idrar yapmakta zorluk, idraryn yava? yava? akmasy, idraryn ba?ynda veya sonunda bir damla kan ?eklinde görülür Kesin tedavi ameliyatla gerçekle?ir


Prostat iltihaby : Vücudun herhangi bir yerindeki iltihabyn, kan dola?ymy aracyly?y ile prostat bezine gelip yerle?mesi sonucu ortaya çykar Hastada titreme, halsizlik, ate?, syrt ve bacak a?rylary görülür Hasta, Ydraryny ve büyük abdestini yapmakta güçlük çeker Tedavi syrasynda en az 10 gün yatak istirahati ?arttyr


Prostat kanseri : Prostat bezinin geni?leyip, büyümesi sonucu ortaya çykan bir hastalyktyr Hastanyn karyn bölgesinin alt kysymlarynda ve bacak aralarynda a?ry vardyr Bazen syrtta ve kollarda da a?ry hissedilir Doktor tedavisi gerekir





[R]

Rahim egzamasy : Rahimden gelen cerahatli akyntynyn neden oldu?u bir çe?it egzamadyr Rahimde veya vajina çevresinde kyzarma ve ?i?likler görülür Bu ?i?likler bir süre sonra su toplayyp, kabuklanyr Ka?ynty, zonklama ve yanma hissedilir


Rahim iltihaby : Rahimim iç yüzünün iltihaplanmasyna typ dilinde endometri denir Nedeni, belso?uklu?u, do?umdan ve çocuk dü?ürdükten sonra rahimde parça kalmasy veya rahim dü?üklü?üdür Hastanyn karyn bölgesi hassastyr, vajinadan cerahatli ve sümü?e benzer akynty gelir Ayba?y kanamalary fazla olur Bacaklarda ve le?en kemi?i bölgesinde a?ry vardyr Bu a?rylar dinlenmekle geçer Doktora ba?vurmak gerekir


Rahim kanamasy : Bu hastalyk, ayba?y hali dy?ynda görülen a?yry kanamalarla kendini gösterir Ayba?y hali syrasynda da sancy olmaz


Rahim kanseri : Ço?unlukla rahim boynunda ve vajinanyn ba?langyç kysmynda meydana gelen bir hastalyktyr Çok dü?ük yapan veya çok do?uran kadynlarda daha fazla görülür Typ dilinde uterus kanseri denir Vajinadan kan veya fena kokulu akynty gelir Böyle durumlarda, vakit kaybetmeden doktora ba?vurmak gerekir


Rahimde polip : Rahimde meydana gelen ve nohut büyüklü?ünde olan renkli yumrulara rahim polip'i denir Nedeni, rahimin iç yüzünü örten zaryn iltihaplanmy? olmasydyr Ayba?y halinde a?yry kanama, rahim akyntysy ve arasyra gelen karyn a?rylary ile kendini gösterir Kesin tedavisi ameliyattyr


Rahim sarkmasy : Bazy kadynlaryn vajina veya rahimleri bacaklarynyn arasyna do?ru sarkar Bu durum, ya?ly kadynlarda görüldü?ü gibi gençlerde de görülebilir Nedenleri, müzmin öksürük, ykynma, a?yr ?eyler kaldyrma, a?yry yorgunluk, rahim ur veya polipleri, do?um syrasynda destekleyici kas ve ba?laryn zayyflamy? olmasy veya aileden gelen e?ilimdir


Rahim urlary : Ço?unlukla do?um yapmamy? kadynlarda görülür Bazy urlar zararsyzdyr Ancak ayba?y günlerinde gecikme, kilo kayby, kansyzlyk ve adet görmenin ikinci ve üçüncü günlerinde haddinden fazla kanama varsa, geç kalmadan bir doktora ba?vurmak gerekir Ayryca hastada idrar yapma ihtiyacy fazlala?yr, le?en kemi?i bölgesinde a?ry vardyr


Ra?itizm : Çocuklarda görülen bir çe?it kemik hastaly?ydyr Nedeni, yeteri kadar D vitamini almamaktyr Ço?unlukla yeteri kadar güne? görmeyen, syhhi olmayan, rutubetli, karanlyk ve basyk tavanly evlerde ya?ayan, yeteri kadar süt içmeyen ve haddinden fazla miktarda unlu gydalarla beslenen çocuklarda görülür Hastalyk genellikle 2 ya?ynda ortaya çykar Çocukta huysuzluk ve devamly terleme görülür, i?tahy azdyr Bazylary kabyzlyk çeker, bazylary da ishal olurlar Adaleleri gev?ektir Derileri soluk ve kansyzdyr Di?leri geç çykar ve erken çürür Ayakta durmayy ve yürümeyi geç ö?renir Bacak kemikleri çarpyktyr Düztabanlyk görülür Deniz, kum veya güne? banyolary, ky? aylarynda da, haftada 3 kere ylyk banyo yaptyrmak yaralydyr


Romatizma : Umumiyetle eklem, kas ve sinir sistemini etkileyen hastalyklara romatizma denir Romatizma a?rylary, vücudun her tarafynda görülebilir Halk arasynda, romatizma a?rylaryna yel denir ?i?manlyk, hormon dengesizli?i, karaci?er yetersizli?i, beslenme dengesizli?i, mide ve ba?yrsak bozukluklary, çürük di?ler, sinüzit, bademcik iltihaplary ve ya?lylyk romatizmayy hazyrlayan nedenlerin ba?ynda gelir Ayryca, so?uk ve rutubet de çok önemli rol oynar Romatizmaly yerlerde a?ry, yanma veya ü?ütme ve ?i?likler görülür A?ry bazen dayanylmaz dereceye varyr Hareket etmekte de güçlük çekilir Tedavi edilmezse, kalp kapa?y hastaly?y veya bir ba?ka hastaly?a neden olur

3 çe?it romatizma vardyr:

- Akut eklem romatizmasy

- Romatoid artrit

- Dejeneratif romatizma

__________________