En Karma?yk Kamera (Göz)

EN KARMA?IK KAMERA; GÖZ: Bu resim, yabancy bir gezegenin yüzeyini andyrsa da, aslynda gözümüzde bulunan merce?in, gözün iç kysmyndan görünen halidir Resmin sol alt kö?esindeki kabarty, göz merce?idir Ona tüm çevresinden ba?ly olan (Z harfiyle gösterilen) iplikler ise, siliyer kaslar denen (C harfi) ve göz merce?inin, de?i?ik uzaklyklardaki nesneleri net görebilmek amacyyla kalynly?yny ayarlayan kaslary merce?e ba?layan ince iplikçiklerdir Normal bir gözde bu iplikçikler, sürekli gergin bir halde, merce?i belli bir kuvvetle dört bir yandan çekerler

KATARAKT NEDYR ?


Katarakt, saydam olan göz merce?inin saydamly?yny kaybederek görmenin azalmasydyr Gözün renkli tabakasy irisin arkasynda yer alan ve saydam bir yapy olan göz merce?inin, görme i?levinde önemli bir rolü vardyr Göz merce?inin saydamly?ynyn azalmasy, yani katarakt söz konusu oldu?unda görme netli?i azalacak, hasta bulanyk görecektir Kataraktly gözlerde görme bulanykly?y, kataraktyn derecesine göre, az bulanyk görmeden ba?layarak sadece y?yk görecek dereceye kadar çok de?i?ik seviyelerde olacaktyr

KATARAKT YKY GÖZDE BYRLYKTE MY ORTAYA ÇIKAR ?

Katarakt, ço?unlukla iki gözü de etkileyen bir rahatsyzlyktyr Bazen her iki gözde birlikte ba?lar ve birlikte ilerleyerek her iki gözün de e?it derecede etkilenmesine sebep olur Bazen de katarakt tek gözde ba?lar Ancak di?er göz tam görüyorsa hasta, katarakt ilerleyene kadar o gözün az gördü?ünü farketmeyebilir; ya da hasta görmesinde bir de?i?iklik oldu?unu farkedince, bunun gözlük numarasynyn de?i?mesine ba?ly oldu?unu zannederek doktoruna ba?vuracak ve muayenede katarakt oldu?u ortaya çykacaktyr

KATARAKTIN BELYRTYLERY NELERDYR ?


Katarakt, göz merce?inin de?i?ik bölgelerinden ba?lar ve buna göre de hasta farkly görme ?ikayetleriyle doktora ba?vurur Hastalaryn tümünde ortak ?ikayet, görmenin azalmasy ve bulanyk görmedir Fakat, hastalaryn bazysy y?ykta de?il, lo? ortamlarda daha iyi gördüklerini belirtirler Bazysy da görmesinin sürekli bulanyk olmasyndan ve giderek daha kötüle?ti?inden, bazysy da iyi okuyamady?yndan ?ikayet eder Bazy katarakt türlerinde görülen tipik bir görme ?ikayeti de gözün miyop hale gelmesidir Bu hastalar, eskiye göre yakyny daha iyi gördüklerini, hatta kitap-gazete okurken yakyn gözlüklerine gerek duymadan çyplak gözle daha iyi gördüklerini ifade ederler Uzak için hipermetrop gözlük kullanan hastalarda bu gözlü?e ihtiyaç duyulmady?y görülür Bu hastalar muayene edildiklerinde gözlükleri hipermetrop ise gözlük numarasynda dü?me, miyop ise numarada yükselme oldu?u izlenir Önceleri, gözlük yardymy olmaksyzyn yakyny daha iyi gördü?ünü farkeden hasta, bu durumdan memnun olur Fakat zamanla görmesinin bulanykla?ty?yny ve uzak mesafeyi daha kötü görmeye ba?lady?yny anlayynca, doktora ba?vurmak zorunda kalyr

KATARAKT HANGY YA?LARDA GÖRÜLÜR ?


Katarakt genellikle bir ya?lylyk hastaly?y olarak bilinir Bu do?rudur, kataraktly hastalaryn %90'yndan fazlasy 60 ya?yn üzerindeki ki?ilerden olu?ur Fakat, kataraktyn sadece ya?lylarda görüldü?ü sanylmamalydyr Katarakt, daha küçük oranlarda olmak üzere her ya? grubunda görülebilir Örne?in yeni do?an bebeklerde do?u?tan katarakt ady verilen bir katarakt türü görülebildi?i gibi çocuklarda, gençlerde ve orta ya?lylarda katarakta rastlanabilir Dolayysyyla, hangi ya? grubunda olursa olsun görme bulanykly?y veya azalmasy olan bir hastada, akla gelebilecek hastalyklardan biri kataraktdyr

KATARAKTA YOLAÇAN NEDENLER NELERDYR ?


Katarakta yol açan nedenler çok çe?itlidir Kataraktlaryn %90 gibi büyük ço?unlu?u ya?lylyk katarakty ady verilen ve 60 ya? üzerinde ya?lyly?a ba?ly olarak olu?an kataraktlardyr Ya?lylyk kataraktynda, kataraktyn nedenini aramaya gerek yoktur Ancak 50 ya?yn altyndaki ki?ilerde görülen kataraktlarda, altta yatan bir sebep mevcuttur Bu tür kataraktlar soyaçekimle ilgili olabilece?i gibi bazy metabolik bozukluklar, travmatik nedenler (göze gelen çe?itli fiziksel darbeler) veya kullanylan ilaçlarla (örne?in kortizonlu ilaçlar) da ba?lantyly olabilir

BEBEKLERDE GÖRÜLEN KATARAKTIN ÖZELLYKLERY NELERDYR ?


Yeni do?an bebeklerde, do?u?tan katarakt ady verilen bir katarakt türü görülebilir Do?u?tan katarakt, bir veya her iki gözde de görülebilir Do?u?tan katarakt da genetik olabilece?i gibi hamilelik esnasynda annenin geçirdi?i bazy hastalyklar, kullandy?y bazy ilaçlar, röntgen y?ynlaryna maruz kalma gibi de?i?ik sebeplere ba?lydyr Ayryca, do?u?ta ba?langyç halinde olup çocuk ya?ta ilerleyen katarakt çe?itleri de vardyr Do?u?tan kataraktlaryn tedavisi, ya?lylyk kataraktyna göre farklylyk gösterir Çünkü do?u?tan kataraktly bebeklerin hemen hepsinde, zamanynda ameliyat edilseler dahi görme tembelli?i kalyr Ayryca ilk 2 ya? içinde bebeklerde katarakt alyndyktan sonra göziçi merce?i yerle?tirmenin çe?itli problemlere yolaçabilece?i bilindi?inden 2 ya?a kadar olan bebeklerde sadece katarakt alynmakta göziçi merce?i yerle?tirilmemektedir Fakat bu bebeklerde görme tembelli?inin olu?mamasy için gözlük veya kontakt lens kullanmasy sa?lanmalydyr 2 ya?yndan sonraki kataraktlarda ise göziçi merce?i kullanylabilir Yine de bu konuda göz hekimleri arasynda de?i?ik dü?ünceler ve tarty?malar halen mevcuttur Ancak, uygulama ne olursa olsun, do?u?tan kataraktly bebeklerin görme dereceleri %100'e çykmamakta görmelerinde hafif, orta veya a?yr derecede bir zayyflyk kalmaktadyr

KATARAKTIN TEDAVYSY NASIL YAPILIR ?


Katarakt'yn bugün için tek tedavi ?ekli cerrahidir (ameliyattyr) Çocuk veya ya?ly kataraktlarynyn ameliyatlarynda teknik olarak bazy faklylyklar olmakla birlikte katarakt ameliyatynda yapylan i?lem, kataraktyn alynyp yerine bir göziçi merce?i yerle?tirilmesinden ibarettir

KATARAKT AMELYYATI


Katarakt ameliyaty çocuklarda genel anestezi ile eri?kinlerde ise lokal anestezi ile yapylmaktadyr Lokal aneztezi enjeksiyonla (i?neyle) veya enjeksiyonsuz (i?nesiz); damla ile yapylabilir Günümüzde katarakt ameliyaty, halk arasynda ''laserle katarakt ameliyaty'' olarak bilinen tybbi ady ''FAKOEMÜLSYFYKASYON'' veya kysaca ''FAKO'' olarak isimlendirilen bir teknikle yapylmaktadyr Bu teknik, halk arasynda ''diki?siz katarakt ameliyaty'' olarak isimlendirilmektedir Gerçektende bu teknikte diki? gerekmemektedir Diki?li ameliyat olarak bilinen eski teknikte ise ameliyat yeri diki? ile kapatylmakta idi FAKO ameliyaty, laserle katarakt ameliyaty olarak bilinmektedir Fakat burada kullanylan enerji, gerçekten laser enerjisi olmayyp ultrason (ses titre?imleri) enerjisidir Fako tekni?inde katarakt, ultrason enerjisiyle küçük parçalara ayrylyp emilerek tümüyle temizlenmekte, ancak kataraktyn kapsülü yerinde byrakylmaktadyr Yerinde byrakylan kapsülün içine de, göziçi merce?i yerle?tirilmektedir Göziçi mercekleri sert, katlanabilir olmak üzere iki çe?ittir Katlanabilir göziçi mercekleri, daha küçük bir kesi yerinden göziçine takylabildi?i için birtakym üstünlükleri vardyr Göziçi mercekleri polimetilmetakrilat, akrilik, silikon gibi de?i?ik materyallerden üretilmektedir Bu materyallerin çe?itli avantaj ve dezavantajlary mevcuttur Cerrah, bunlary ameliyat olacak gözün özelliklerini gözönünde tutarak hangi tür göziçi merce?i kullanaca?yny önceden planlar veya ameliyat esnasynda da duruma göre plan de?i?ikli?i yapabilir

GLOKOM (GÖZ TANSYYONU YÜKSEKLY?Y) NEDYR?


Glokom, göziçi basyncynyn yükselmesi nedeniyle görme sinirinin giderek zayyflamasyna ve böylece görme kaybyna yolaçan ciddi bir hastalyktyr Birçok glokom çe?idi vardyr Fakat en syk görülen glokom tipi açyk açyly glokomdur


GLOKOM NASIL TE?HYS EDYLYR ?


Özellikle, kronik açyk açyly glokom ady verilen en syk görülen glokom çe?idinde, e?er göziçi basyncy çok yüksek seviyelerde de?ilse hastalyk hiçbir belirgin belirti vermeden sinsi olarak seyreder Bu nedenle hastaly?yn te?his edilmesi, ilerlemi? dönemlerinde yapylyr


Glokom, ço?unlukla ba?ka bir nedenle, syklykla da syradan bir gözlük muayenesi veya basit nedenlerle doktora ba?vuran hastalarda yapylan muayene syrasynda tesadüfen te?his edilir Bu nedenle göz muayenesi syrasynda göz tansiyonunun ölçülmesi ihmal edilmemelidir


Ayryca, bir kysym hastada akut glokom krizi denilen ve göziçi basyncynyn ani olarak çok yüksek düzeylere yükselmesiyle ortaya çykan, ?iddetli göz a?rysy, ba?a?rysy, gözün kypkyrmyzy olmasy, bulanty, kusma gibi gürültülü bir tabloyla kendini gösterir Bu durumda te?his çok kolaydyr ve acil tedavi gerekir


Glokom te?hisinde göz doktorlarynyn klasik olarak birlikte aradyklary üç bulgu gereklidir Bunlardan birincisi, göziçi basyncynyn yüksek olmasydyr Normalde göziçi basyncy 10-20 mm civa basyncy düzeyindedir Göz içi basyncynyn 20 mm civa basyncynyn üzerinde bulunmasy ço?unlukla glokom lehindedir, ancak sadece göziçi basyncynyn yüksek bulunmasy,glokom te?hisi için yeterli de?ildir Çünkü göziçi basyncy 20 mm civanyn üzerinde oldu?u halde normal olan gözler oldu?u gibi, göziçi basyncy 20 mm civanyn altynda olmasyna ra?men glokomlu olan gözler de mevcuttur Glokom te?hisi için ikinci olarak aranylan bulgu, gözdibi muayenesinde görülen göz siniri tahribatydyr Üçüncü bulgu da, görme alany muayenesinde, görme sinirindeki tahribaty gösteren görme alany bozulmalarydyr Glokomlu hastalar, göziçi basyncy düzeyi, görme sinirinin ve görme alanynyn durumu birlikte de?erlendirilerek izlenirler ve yine bu bulgulara bakylarak ilaç tedavisine veya ameliyata karar verilir

GLOKOM ERKEN TE?HYS EDYLMEDY?YNDE GÖRME KAYBINA YOLAÇAN CYDDY BYR HASTALIKTIR


Glokom, sinsi bir hastalyktyr Ço?unlukla ileri dönemlere kadar hiçbir belirti vermez ve doktor muayenesi olmadykça ortaya çykarylmasy güç bir hastalyktyr Glokom yava? seyreden, fakat sürekli ilerleyen ve giderek göz siniri tahribatyna yani görme kaybyna yolaçan karakteristik bir belirtisi bir belirtisi olmayan kronik bir göz hastaly?ydyr Tedavi edilmedi?inde kesinlikle görmenin tümüyle kaybyna neden olan bir hastalyk oldu?undan, te?his edildi?inde hastaly?yn niteli?i ve ciddiyeti, doktor tarafyndan hastaya ve hasta yakynlaryna tüm açykly?yyla anlatylmalydyr Çünkü hasta, hastaly?yn ciddiyetinin tam bilincinde olmady?ynda ço?unlukla tedaviyi sürdürmemekte, bu da görme kaybyyla sonuçlanmaktadyr

GLOKOMUN DE?Y?YK TYPLERY VAR MIDIR ?


Glokom ba?lyca açyk açyly ve kapaly açyly glokom olmak üzere iki tipte görülebilir


AÇIK açyly glokom: Glokomlaryn %85-90'y bu tiptedir Açyk açyly glokomlu hastalarda hastalyk belirgin bir belirti vermeden sinsi seyrini sürdürür ve hasta, hastaly?ynyn farkynda olmaz Ancak son döneme yakla?tykça görmesinin bozuldu?unu ve azaldy?yny farkeder ve doktora ba?vurur Fakat bu durumdaki bir hastada, göz siniri büyük oranda tahrip olmu? ve görme alany çok daralmy?tyr Yapylacak tedavi ancak mevcut görmeyi korumaya yardymcy olur Kaybolan görme geri çevrilmez Glokom görülme sykly?y özellikle 40 ya?yndan sonra arty? gösterir Tüm glokomlaryn %90'y 40 ya?yn üzerinde ki?ilerde görülmektedir Bu nedenle, 40 ya? üzerindeki ki?ilerde göz muayenesi syrasynda, göziçi basyncynyn ölçülmesi göz doktorlary için bir kural haline gelmi?tir Özellikle ailesinde glokomlu olanlar, kendilerinde glokom olma olasyly?ynyn daha yüksek oldu?unu bilerek 40 ya?yndan sonra hiç olmazsa yylda bir kez göz muayenesi olup göz tansiyonlaryny ölçtürmelidirler

KAPALI açyly glokom: Glokomlu hastalaryn %5-10 kadaryny olu?turur Bu tip glokom yukaryda anlatylan ve ço?unlu?u olu?turan sessiz gidi?li, belirti vermeyen, sinsi glokom tipinin tam tersine çok gürültülü bir tabloyla ortaya çykar Açy kapanmasy glokomu veya akut glokom krizi olarak isimlendirilen bu tabloda, birden gözde ?iddetli a?ry, kyzaryklyk, görmenin bulanykla?masy ve azalmasy, y?y?a hassasiyet, bulanty, kusma belirtileri ortaya çykar Bu tabloyla doktora ba?vuran hastanyn göz tansiyonu genellikle 40-50 mm veya daha yüksek civa basyncy gibi çok yüksek düzeylerde bulunur Bu yüksek göz tansiyonunun acilen ilaç tedavisiyle dü?ürülüp hastanyn ameliyata alynmasy ve probleminin halledilmesi gerekir Aksi halde, hasta doktora ba?vurmakta gecikirse bu yüksek göz tansiyonu ile birkaç gün içinde tam görme kayby olu?ur Bu belirtilerin görüldü?ü hastanyn a?ry kesicilerle a?ryyy azaltmaya çaly?madan, bir an önce doktora ba?vurmasy gerekir


En çok görülen bu iki glokom tipinden ba?ka bir de sekonder glokom ady verilen bir glokom türü mevcuttur Sekonder glokomda, gözde göziçi basyncynyn yükselmesine neden olan bir hastalyk vardyr Bu, de?i?ik nedenlerle olu?an göziçi kanamalary, göziçi iltahaplary, ?eker hastaly?y, göze gelen darbeler (travma), ileri dönemdeki katarakt gibi çok de?i?ik sebeplerle olabilir

GLOKOM TEDAVY EDYLEBYLEN BYR HASTALIK MIDIR?


Glokom te?his edildikten sonra tedavisi mümkün olan bir hastalyktyr Ancak, zamanynda te?his edilmeyip hastalyk göz sinirinde tahribat yapar ve görme derecesini dü?ürdükten sonra te?his edilirse, yapylan tedavi ancak mevcut görmeyi korumaya yardymcy olur Kayyplaryn geriye getiremez Bu nedenle hastalar, görme kayyplary olu?madan, göz siniri tahrip olmadan erken dönemde yakalanyrsa görme kaybyna engel olunarak kolayca tedavi edilir

GLOKOMUN TEDAVYSYNDE BA?LICA ÜÇ YOL MEVCUTTUR


1) Ylaç tedavisi

2) Laser uygulamasy

3) Cerrahi tedavi (Ameliyat)


Ylaç tedavisi: Glokomun ilaçla tedavisinde kullanylan birçok damla mevcuttur Bu damlalar de?i?ik mekanizasyonlarla göziçi basyncyny dü?ürürler Göziçi basyncy dü?ürülmeye çaly?ylyr Ba?aryly olunamazsa, ikinci damla eklenir Yine göz tansiyonu dü?mezse tedaviyi yapan doktorun anlayy?yna göre üçüncü damla eklenir (bu tarty?malydyr) veya di?er tedavi yöntemlerine ba?vurulur


Damla tedavisine ba?lamadan önce hastada kalb-akci?er rahatsyzly?y olup olmady?y ara?tyrylmalydyr Çünkü glokom tedavisinde kullanylan damlalaryn bazylary, solunum zorlu?una ve kalbde ritm bozukluklaryna yolaçabilir Bu nedenle bu tür ilaçlar dikkatle kullanylmalydyr Yine bazy tür glokom damlalary da görme bulanykly?yna, gözde a?ryya, ba?a?rysyna allerjik reaksiyonlara neden olabilirler Bir de göziçi basyncynyn dü?ürülmesinde kullanylan ve a?yzdan alynan bazy ilaçlar (tabletler) mevcuttur Fakat bu ilaçlar, göziçi basyncyny kysa sürede dü?ürmek için birkaç gün süreyle kullanylan ilaçlardyr Uzun süreli kullanylmalary durumunda kan elektrolit dengenin bozulmasy (özellikle potasyum kayby), ellerde, ayaklarda uyu?malar ve uzun vadede böbrek ta?lary olu?masy gibi yan etkiler ortaya çykar Glokomlu bir hastada göziçi basyncy damla tedavisi ile normal düzeyde seyrediyorsa ve sürekli bu düzey korunuyorsa, hasta bu damlalary sürekli ve düzenli olarak hayat boyu kullanmak zorundadyr

LASER tedavisi: Glokom tedavisinde, ilaç tedavisine yeterli cevap alynamayan hastalarda laser, ameliyattan önce uygulanabilen bir tedavi seçene?idir Laser tedavisi çok yüksek olmayan göziçi basynçlaryny normal düzeye indirebilir Etki süresi genellikle 2-3 yyl kadardyr Sonra göziçi basyncy tekrar yükselebilir Uygun hastalarda laser, etkili bir tedavi alternatifi olabilir

CERRAHY tedavi (Ameliyat): E?er, glokomlu bir hastada göziçi basyncy kullanylan bütün ilaçlara ra?men normal düzeye indirilemiyorsa, göz siniri tahribaty giderek ilerliyor ve görme alany giderek kötüle?iyorsa ameliyat gerekli olur Ameliyat gerekli oldu?u halde ertelenirse hasta görmesini günden güne kaybeder Glokom ameliyaty lokal anestezi ile yapylyr Ameliyatta yapylan i?lem, gözdy?yna çykmakta zorlanan ve böylece göziçi basyncynyn artmasyna neden olan göziçi syvysynyn çyky?yny kolayla?tyrmaktyr Bunun için de?i?ik teknikler mevcuttur Glokom ameliyatlary, e?er hasta bebek veya çocuk ise genel anestezi ile, eri?kin hastalarda ise lokal anestezi ile yapylyr Ameliyattan sonra hastanyn yatmasy gerekli de?ildir Bazen ameliyattan sonra, göziçi basyncy tekrar yükselebilir O zaman ikinci kez glokom ameliyaty yapmak gerekebilir Bazy inatçy glokom türlerinde standart ameliyat teknikleriyle sonuç almak mümkün de?ildir Bu durumda da göze bazy tüpler (valfler) yerle?tirerek, yüksek göziçi basyncy dü?ürülmeye çaly?ylyr