Sycaklyklaryn Zararlary

Sa?lyk Bakanly?y Dy?kapy Yyldyrym Beyazyt E?itim ve Ara?tyrma Hastanesi Kardiyoloji Klinik ?efi Doç Dr Ramazan Akdemir, sycaklyklaryn mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi nedeniyle kalp krizi geçirenlerin sayysynda arty? oldu?unu söyledi


A?yry sycaklarda stres ve sigara kalp krizini tetikliyor


Akdemir, özellikle 40 ya?yn altyndaki hastalaryn syklykla kalp krizi geçirdi?ini söyledi Akdemir, kalp krizlerinin dünyada ölüme en çok neden olan hastalyk oldu?unu belirterek, "Ülkemizde insanlaryn ya? ortalamasy arttykça sosyal stres, sigara kullanymy, kyrmyzy et tüketimi ve dengesiz beslenme sonucu kilo arty?y kalp hastalyklaryny hyzly bir biçimde artyrmy?tyr" diye konu?tu


Akdemir, hava sycaklyklarynyn mevsim ?artlarynyn çok üzerinde seyretti?i bugünlerde özellikle gençleri uyardy Akdemir, "Sycaklyklar nedeniyle çok genç ya?taki insanlarymyzyn kalp krizleri geçirerek hastanelerimizin acil servislerine geldi?ini ya da acilde müdahale edilmedi?inden öldü?ünü görüyoruz" dedi " Temmuz içinde sycaklara ba?ly 20 kalp krizi vakasyna müdahale ettiklerini aktaran Akdemir, "E?er sycaklyklar böyle artmaya devam ederse daha fazla kalp krizi vakasy beklemekteyiz" dedi

GAZYANTEP (YHA) - Gaziantep Yl Sa?lyk Müdürü Dr Yusuf Ziya Yyldyrym, hava sycaklyklarynda görülen arty?laryn sycak çarpmalaryna ve birtakym sa?lyk sorunlaryna neden olabilece?ini bildirdi


Dr Yyldyrym, yapty?y açyklamada, özellikle çocuklar, ya?lylar ve kalp-damar gibi kronik hastalyklary olanlaryn ani sycaklyk arty?laryndan zarar görmemesi için bazy tedbirler almasy gerekti?ini belirtti Sycak havalarda insan sa?ly?yny tehdit eden en önemli sorun olan güne? çarpmasynda insanlaryn syvy kaybynyn artty?yny ve damarlaryn geni?ledi?ini kaydeden Dr Yyldyrym, damar geni?lemesi durumunda da tansiyon dü?üklü?ü ya?andy?yny ifade etti


Dr Yyldyrym, ?unlary söyledi:"Güne? çarpmasy daha çok ö?le saatlerinde dy?aryda bulunan ve uzun süre güne?e maruz kalanlarda görülür Güne? çarpmasy belirtilerinde bol terleme ve vücut a?rylary vardyr, nabyz hyzlanmy?tyr Susuzluk hissi ve bilinç bulanykly?y da di?er belirtiler arasynda yer alyr Ba? a?rysy, huzursuzluk ve bitkinlik vardyr A?yry yorgunluk, hyzly nabyz atymy ve beraberinde hyzly soluk alyp verme ve kas kramplary birbirini takip eden olaylardyr Vücut hyzla ysynyr, yüze hyzly bir kan akymy olur ve yüz kypkyrmyzy görünür Düzensiz ate? ve yava? yava? bilinç kayby hastalyk tablosunun a?yrla?maya ba?lady?yny gösterir Zamanynda müdahale edilmeyen sycak çarpmalarynda ölüme kadar varabilen sonuçlar do?abilece?i unutulmamalydyr"


Sycak çarpmasy belirtisi gösterenlerin acilen gölge ya da serin bir yere ta?ynmasynyn gerekti?ine dikkati çeken Dr Yyldyrym, ?öyle devam etti:"Bu tür durumlarda hastanyn ate?i ve nabzy kontrol edilir


Sa?lyk ekibi gelene kadar hastanyn bilinci kontrol edilmelidir Bu amaçla ady, ya?y gibi basit sorular sorulabilir Bilinci açyk ise yary oturur pozisyonda bekletilmeli, e?er bilinci kapalyysa ya da daha kötüye gidiyorsa sol tarafy üzerine yatyrylmalydyr Bu nefes alyp vermesini kolayla?tyryr Sa?lyk ekibi gelene kadar syky takip edilmeli ve bu amaçla nefes alyp vermelerine, nabzyna sürekli bakylmalydyr


Hastaya mümkünse so?uk du? aldyrylyr ya da duruma göre kasyklaryna, el ve ayak bileklerine, ba?yna ve boynuna so?uk kompresler uygulanabilir Hastanyn bilinci açyk ise alkolsüz ve so?uk içecekler, tercihen su içirmeye gayret edin Bilinci kapalyysa ya da bulanyksa hastanyza bir ?ey içirmeye çaly?mayyn Bilinci kapaly ya da bulanyk ki?i içirmeye çaly?ty?ynyz suyu akci?erlerine kaçyrabilir, bo?ulmasyna neden olabilirsiniz"


Dr Yyldyrym, alynacak birkaç basit tedbirle güne?li günlerin sa?ly?y olumsuz etkilemesine ve tatsyz sorunlar ya?anmasyna engel olmanyn mümkün oldu?unu dile getirerek, "En önemli tedbirin 1100 ile 1500 saatleri arasynda dy?ary çykylmamasy oldu?u bilinmelidir


Çok sycak havalarda bol syvy alynmasy, alkollü içeceklerden uzak durulmasy, geni? kenarly ?apkalar kullanylmasy, hafif pamuk ya da keten gibi terlemeyi engellemeyen açyk renkli kyyafetlerin giyilmesi, a?yr ve ya?ly yiyeceklerden uzak durulmasy önemli önlemlerdir Yanynyzda mutlaka dolu bir su ?i?esi ta?yyyn, bol miktarda tuzlu ayran tüketin ve alkollü içeceklerden uzak durunuz" diye konu?tu

Trakya Üniversitesi Typ Fakültesi Halk Sa?ly?y Anabilim Daly Ba?kany Prof Dr Faruk Yorulmaz, gerekli önlemler alynmazsa sycak havanyn sa?ly?a ciddi zararlar verebilece?ini, sycak çarpmasynyn ölümcül olabilece?ini bildirdi


Prof Dr Yorulmaz, AA muhabirine yapty?y açyklamada, meteorolojik tahminlere göre çöl sycaklarynyn geldi?ini, bu tür a?yry sycaklaryn vücudun kontrol etme yetene?ini a?an sycaklar oldu?unu söyledi


Vücudun normalde, terleme ile vücut sycakly?yny belli düzeylerde korudu?unu belirten Yorulmaz, ancak a?yry sycak havalarda, özellikle nem orany yüksek oldu?unda terlemenin yetersiz kaldy?yny ve vücut ysysynyn hyzla yükselerek beyin ve di?er hayati organlaryn zarar görebildi?ini vurgulady


Yorulmaz, a?yry sycaklar özellikle bebekler ve küçük çocuklar, hamileler, ya?lylar, ?i?manlar, ?eker, böbrek, kalp ve akci?er hastalary, dola?ym bozuklu?u olanlar, alkol ya da ilaç kullananlar, a?yr i?te çaly?anlar, açyk havada ya da sycak ortamda çaly?anlar ve özellikle idrar söktürücü, tansiyon ilacy, sakinle?tirici ilaç kullananlar için tehlikenin daha yüksek oldu?unu söyledi


Bunaltycy sycaklaryn hipertansiyon, kalp krizi gibi rahatsyzlyklary tetiklemekte ve uzun süre sycak ortamda kalmak ölümcül de olabilen sycak çarpmasyna yol açabildi?ini bildiren Yorulmaz, ?unlary kaydetti:


''Sycak çarpmasynda, vücut çok sycaktyr ancak terleme yoktur, kalp hyzly ve ?iddetli çarpmaktadyr, ?iddetli ba? a?rysy, bulanty, halsizlik vardyr, daha ileri durumda bilinç kayby hatta ölüm ortaya çykabilir


Sycak çarpmasyna u?ramy? hasta hemen serin bir ortama alynmaly ve yakynda varsa sa?lyk kurumuna götürülmeli ya da derhal bir ambulans ça?rylmalydyr Ayryca sycak hava özellikle 60 ya? üstü ve kronik hastaly?y olanlarda öldürücü olabilir


Güne? yanyklary meydana gelmi?se su toplayan yerler patlatylmamaly, nemlendirici losyonlar sürülerek, yslak so?uk havlu uygulayarak a?ry azaltylmaly ve iyile?ene kadar güne?e maruz kalynmamalydyr''


SICAK HAVA VE SA?LI?IN KORUNMASI


Prof Dr Yorulmaz, sycaklaryn sa?ly?a zarar vermesini engellemek için bol su içilmesi gerekti?ini belirtti


Yaz aylarynda terleme ile su kaybynyn yüksek olmasy nedeniyle en büyük sorun vücudun yeterli syvy alamamasy oldu?unu ifade eden Yorulmaz, ''Bu nedenle günde en az 1,5 litre su içilmelidir Mide ba?yrsak kramplaryna yol açabilece?i için, çok so?uk içeceklerden kaçynmak gereklidir Keza syvy kaybyny artyraca?y için alkol, çok ?ekerli, kafeinli içeceklerde kullanymyndan da kaçynylmalydyr'' diye konu?tu


Açyk renk, hafif, ter emici uygun giysi, ?apka ve güne? gözlü?ü kullanmanyn faydaly olaca?yny belirten Yorulmaz, güne?in zararly etkilerine kar?y koruma faktörü en az 15 olan koruyucu kremler kullanarak, güne? yanyklaryndan korunmanyn do?ru olaca?yny söyledi


A?yr, ya?ly, kyzartma, baharatly yemeklerden ve fazla tuz tüketmekten kaçynylmalysy gerekti?ini anlatan Prof Dr Yorulmaz, sebze a?yrlykly, syvy ya? ile hazyrlanmy? yemekler ve meyvelerden olu?an bir diyetin sycak havalarda daha uygun oldu?unu bildirdi


Çok sycak ortamdan, çok serin ortama, ya da çok serin ortamdan sycak ortama aniden çykylmamasy ifade eden Yorulmaz, kapaly ortamlar klima ile serinletilmeli, syk syk havalandyrylmaly, içeri güne? girmesi perdelerle engellenmelisinin faydaly olaca?yny söyledi

Ya?lylaryn, çocuklaryn ve kronik sorunlary olan ki?ilerin sycaktan özellikle korunmalary gerekir Y?te, syca?yn neden oldu?u sorunlar ve tedavileri


Sycak çarpmasy yaz mevsiminde sa?lyk açysyndan en ciddiye almamyz gereken sorunlardan biri olmaktadyr Hele havanyn sycak oldu?u günlerde ya?ady?ynyz kentte syk syk dy?ary çykmanyz gerekiyorsa, otomobilinizle yolculuk yapyyorsanyz, kronik bir sa?lyk sorununuz varsa, ya da ya?ynyz 60’yn üzerinde ise daha fazla risk altynda oldu?unuz unutulmamalydyr


Sycak çarpmasy vücut ysysynyn dü?ürülememesi sonucu ortaya çykan ve kimi zaman ölümcül olabilen bir problemdir Sycak çarpmalary için en önemli faktör ani iklim ve ysy de?i?iklikleridir Seyahatler syrasynda ortaya çykan bu tür iklim de?i?ikliklerine uyum için zaman gerekir Bu nedenle ya?lylar, çocuklar ve ?i?man ki?iler daha fazla risk altyndadyr


Terleme vücut ysysyny ayarlayan bir mekanizmadyr Terlemeyle vücut ysysynyn dü?ürülebilmesi için terin deri üzerinden buharla?abilmesi ve bu yolla ysyyy da götürebilmesi gerekmektedir Ancak burada önemli bir nokta vardyr E?er havada nem yüksek ise terlemeyle ysy kayby da zorla?yr Vücudumuz terle hem su, hem de tuz kaybeder, ortama aly?mak ve vücut ysymyzy ortama göre ayarlamak bir kaç gün alyr Vücudumuz ortam ysysyna aly?masy birkaç basamakly bir süreçtir Ylk basamakta sycak nedeniyle cilt damarlary geni?ler, cilt kyzaryr ve bu yolla ysy azaltylmaya çaly?ylyr Bu dönemde kan ciltte toplanyr tansiyon dü?er ve sycak baygynlyklary görülebilir Çocuklarda vücut ysysyny ayarlamak daha zor oldu?undan syca?a kar?y daha hassastyrlar Ykinci basamakta terleme yoluyla vücut ysy kaybetmeye çaly?yr ki; bu dönemde de su ve tuz kayby olur, e?er yeteri kadar su ve tuz takviyesi yapylmazsa a?yry halsizlik, yorgunluk, kalp spazmlary, ?uur bozukluklary ve bayylma ataklary ba?lar Normalde vücudumuz de?i?en iklime birkaç günde adapte olur, bunu terleyerek metabolizmasyny düzenleyerek, kalp atym hyzyny ayarlayarak ve dola?an kan hacmini ayarlayarak yapar Bu i?lemlerin tümüne aklimatizasyon denir Aklimatizasyonun sa?landy?yny gösteren en önemli ipucu içinde bulunulan ortamda yapylan aktivitelerde terleyebilmektir Terleyememek veya a?yry terlemek uyumsuzlu?u göstermektedir


Syca?a ba?ly geli?en sorunlar


Sycak havada ortaya çykabilecek muhtemel önemli sorunlar ?unlardyr ;


Syca?a ba?ly baygynlyklar : Sycak çarpmalarynyn en syk görülen ve en hafif ?eklidir A?yry sycak ve rutubetli havalarda kalp, akci?er, böbrek rahatsyzly?y olanlarda veya diüretik benzeri ilaç kullananlarda görülür Kysa süre içinde göz kararmalary, ba? dönmesi fanalyk hissi ve so?uk terlemenin ardyndan baygynlyk ve ?uur kayby ortaya çykar Böyle durumlarda; hasta oldu?u yere yatyrylmaly, ayaklary yukary kaldyrylarak beyne kan gitmesi sa?lanmaly, solunum yolu açyk tutulmaly ve hasta uygun bir ortama ta?ynmalydyr


Sycak ödemleri : Syca?a ba?ly olarak vücudun su ve tuz tutmasy neticesinde ortaya çykar ?i?manlarda ve ya?ly insanlarda daha syk görülür En syk bulgu; yaklardaki ?i?liklerdir Aklimatizasyon sa?landy?ynda ?ikayetler ortadan kalkacaktyr


Sycak yorgunlu?u : Sycak çarpmasynyn en syk görülen ?eklidir Syca?a ve rutubete ba?ly olarak a?yry su ve tuz kaybyna ra?men vücut ysysynyn dü?ürülememesi sonucu ortaya çykar Ortam ysysyna ve neme ba?ly olarak saatler içinde ortaya çykar Terleme ve halsizlik, en önemli belirtilerdir Hastanyn uygun ortama alynmasy, su ve tuz kaybynyn kar?ylanmasyyla ?ikayetler hyzla geriler


Sycak çarpmasy : Baygynlyk, sycak çarpmalarynyn ilk basama?ydyr Sycak baygynlyklary, ödemler ve sycak yorgunluklary ancak aklimatizasyonla düzelir


Sycak kramplary : Sycak kramplary özellikle sycak ortamlarda a?yry fiziksel aktiviteyi takiben a?yry tuz kaybyna ba?ly olarak ortaya çykar Sycak yorgunlu?u olan ki?iye su verilip tuz verilmemesi sonucu da geli?ebilir Hasta genellikle bitkin ve a?yry terlidir, yo?un ve a?ryly kas spazmlaryndan ?ikayetcidir, ate?i yoktur Hastaya tuz verilmesi ile hyzla düzelme sa?lanyr




Önemli uyary : Buraya kadar anlatylan sycak çarpmalary evde ve basit önlemlerle kolayca tedavi edilebilir, daha a?yr sycak çarpmalary ise acil durumlardyr ve hyzla tedavi edilmezlerse ölümcül olabilirler


Sycak bitkinli?i : Sycak çarpmalarynyn bir sonraki basama?ydyr Terleme sonucu a?yry su ve tuz kaybyna ba?ly olarak kan dola?ymy bozulmu?tur Hasta a?yry bitkin ve halsiz görünümdedir Sycak yorgunlu?undan farkly olarak ba? dönmesi, ba? a?rysy, bulanty, kusma, kalp ve solunum sayysynda artma, tansiyon dü?üklü?ü vardyr Tedavi için; a?yzdan su ve tuz takviyesi genellikle yeterli olmaz, bu nedenle serumla su ve tuz kaybynyn kar?ylanmasy ve uygun ortamda istirahat, seçilecek en uygun tedavi yoludur Hasta hyzly bir ?ekilde so?utulmaya çaly?ylmaly ve ate?i dü?ürülmelidir Bu amaçla so?uk pansuman veya du? tercih edilmemelidir Dikkat edilmesi gereken nokta so?utma i?lemi syrasynda hastanyn titremesine yol açmamaktyr Bu amaçla en uygun so?utma i?lemi vantilatör ve su spreyi uygulamasydyr Tedavi edilmezse son a?ama olan sycak inmeleri hyzla geli?ir


Sycak inmeleri : Sycak çarpmalarynyn en ileri ve en tehlikeli halidir A?yry terleme ve su tuz kaybyna ra?men vücut ysysy kontrol edilemez, sonunda vücudun ysy merkezi iflas eder Hastanyn ate?i 40 derecenin üstündedir, terleme yoktur, cilt kurudur, kyzaryktyr, bilinç bulanyktyr ve ki?i syklykla halüsinasyonlar (gerçek olmayan görüntüler) görür Ki?ilik de?i?iklikleri, sara ataklary ve nörolojik bozukluklara syk rastlanyr Hasta genellikle hyzly bir ?ekilde komaya girer Hastanyn su ve tuz kaybynyn damar yoluyla verilen serumla hyzly bir ?ekilde kar?ylanmasy, hyzly bir ?ekilde so?utulmasy gerekir Bu durumdaki hastaya a?yzdan su ya da syvy içecekler verilmeye asla çaly?ylmamalydyr Ortamyn sycakly?yna ve rutubete ba?ly olarak bir ki?inin sycak nedeniyle komaya girmesi bazen sadece yarym saat sürer Özellikle kapaly ortamlarda sycak çarpmalary daha hyzly geli?ir


Dikkat edilmesi gereken noktalar ;


Özellikle çocuklar, ya?lylar, gebeler, ?ikayetlerini ifade edemeyen ve bakyma muhtaç insanlary sycaklardan korumak gerekir Bu tür insanlaryn sycak ve rutubetli hamam, sauna gibi ortamlarda, arabada direkt güne? y?y?y altynda yalnyz byrakylmalary sakyncalydyr Kapaly bir arabada güne? altynda geçirilen bir saatin bile bir çocu?un veya bir ya?lynyn sycak çarpmasyndan hayatyny kaybetmesi için yeterli olaca?yny unutmamalyyyz

Uzmanlar sycak çarpmasynyn ölümcül olabilece?ini bildirdi

Trakya Üniversitesi Typ Fakültesi Halk Sa?ly?y Anabilim Daly Ba?kany Prof Dr Faruk Yorulmaz, gerekli önlemler alynmazsa sycak havanyn sa?ly?a ciddi zararlar verebilece?ini, sycak çarpmasynyn ölümcül olabilece?ini bildirdi


Prof Dr Yorulmaz, meteorolojik tahminlere göre çöl sycaklarynyn geldi?ini, bu tür a?yry sycaklaryn vücudun kontrol etme yetene?ini a?an sycaklar oldu?unu söyledi


Vücudun normalde, terleme ile vücut sycakly?yny belli düzeylerde korudu?unu belirten Yorulmaz, ancak a?yry sycak havalarda, özellikle nem orany yüksek oldu?unda terlemenin yetersiz kaldy?yny ve vücut ysysynyn hyzla yükselerek beyin ve di?er hayati organlaryn zarar görebildi?ini vurgulady


Yorulmaz, a?yry sycaklar özellikle bebekler ve küçük çocuklar, hamileler, ya?lylar, ?i?manlar, ?eker, böbrek, kalp ve akci?er hastalary, dola?ym bozuklu?u olanlar, alkol ya da ilaç kullananlar, a?yr i?te çaly?anlar, açyk havada ya da sycak ortamda çaly?anlar ve özellikle idrar söktürücü, tansiyon ilacy, sakinle?tirici ilaç kullananlar için tehlikenin daha yüksek oldu?unu söyledi


Yorulmaz, bunaltycy sycaklaryn hipertansiyon, kalp krizi gibi rahatsyzlyklary tetikledi?ini ve uzun süre sycak ortamda kalmanyn ölümcül de olabilen sycak çarpmasyna yol açabildi?ini bildirdi