Erken Ergenlik

Erken ergenlik e?ittir kysa boy!


Ergenli?e erken giren kyz ve erkek çocuklaryn boylary kysa kalyyor Mutlaka tedavi gerektiren erken ergenlik, hormon ilaçlaryyla durdurulabiliyor Sanyldy?ynyn aksine, hormon ilaçlarynyn bir yan etkisi olmuyor ve ilaçlar kesildi?inde ergenlik devam ediyor


Acybadem Hastanesi Çocuk Endokrinoloji, Büyüme ve Ergenlik Bölüm Ba?kany Prof Dr Atilla Büyükgebiz, çocuklarda ergenli?e ba?ly boy kysaly?yyla ilgili sorulary yanytlady:

* Erken ergenlik büyümeyi nasyl etkiler?

Erken ergenli?e giren hem kyz hem de erkek çocuklar, önce ya?ytlaryndan uzun oluyorlar Ancak daha sonra boylary kysa kalyyor Erken ergenlik mutlaka tedavi edilmelidir Anne-babalar, çocuklary için 'hormon verilmesinin zararly olabilece?ini' dü?ünebilirler ama endi?eleri yersizdir Ergenli?i durduran ilaçlar kesildi?inde ergenlik devam eder Çocuklaryn beden ve ruh sa?ly?y için normal bireyler olarak büyümelerini sa?lamak zorundayyz

* Ergenlik gecikmesi de ayny sorunlara yol açar my?

Erkek çocuklarda 135-1n ya?yna kadar hiçbir cinsel belirtinin ba?lamamasy, yani testislerin büyümemesi, kyzlarda ise 1n ya?yna kadar memelerin büyümemesi; ergenli?in gecikmesidir Bu çocuklarda en büyük sorun, boy kysaly?y tabii ki Nedenine mutlaka bakylmaly, hormonal tetkikler yapylmaly ve genetik yönden de incelenmelidir

* Ergenlik döneminde boy ne kadar uzuyor?

Kyz çocuklary 20-25 cm, erkek çocuklar ise 25-30 cm uzuyor Ergenli?in ortalama 3-n yyl sürdü?ü dü?ünülürse, bu dönem içinde 6- 12 aylyk kysa zaman içinde hyzly boy arty?y olur Ergenlik döneminde, büyüme hormonu ile ergenli?i uyarycy hormonlar, çocu?un büyüyüp yeti?kin olmasyny sa?lyyor


* Boy uzunlu?unun normal olup olmady?y nasyl de?erlendirilir?

Hangi ya?ta olursa olsun, boy uzunlu?unun de?erlendirilmesinde kullanylan ölçü; o andaki boyun hangi büyüme e?ri diliminde oldu?u ve büyüme hyzydyr Annebabalar da çocu?un görünümündeki de?i?ikliklerle büyümeyi takip edebilmeli Her çocu?un kendine göre bir büyüme e?risi var Biz, büyüme sorunu ile gelen çocu?un, önce tybbi geçmi?ini, aile bireylerinin ve çocu?un geçirdi?i hastalyklary, beslenmesini soraryz Sonra kol ve bacak uzunlu?unu ölçüyoruz, vücut a?yrly?y, boy ve ba? çevresini alyyoruz

* Kysa boy te?hisini nasyl koyuyorsunuz?

Çyplak ayakla ölçülen boyun, ya? ve cinsiyete göre normal büyüme e?rilerinin alt synyrlarynda (10 persantil alty) olmasy, kysa boylulu?un göstergesidir Yyllyk boy arty?y da ya?a göre normalden az ise 'büyüme hyzy yetersiz' deriz Yyllyk büyüme hyzy 1-2 ya?lary arasynda 12 cm, daha sonra ise 5-6 cm'dir Aileler bu konuda uyanyk olmak zorunda Yapylan en büyük hata; anne ve babanyn boyunu örnek gösterip, 'zaten sizin boyunuz da kysa, çocu?un boyu da ancak bu kadar olur!' demektir

* Boy uzamyyorsa önce büyüme hormonu eksikli?ine mi baktyrmaly?

Boy arty?yny direkt büyüme hormonu etkiliyor Büyüme hormonunun eksik salgylanmasy; di?er hormonlaryn da eksik salgylanmasy demek olabiliyor Bu durum do?umsal olabiliyor, bazy hastalyklar nedeniyle beyin hasar görebiliyor, y?yn tedavisi veya tümörler neden olabiliyor Ama ço?u zaman nedeni bilinmeyen büyüme hormonu eksikli?ine rastlyyoruz Belli bir ya?a kadar normal büyüyen çocukta, boy arty?ynda duraklama veya yava?lama olabiliyor Çocuk ya?ytlaryndan geri kalmaya ba?lady?ynda büyüme hormonu eksikli?i dü?ünüyoruz Bu çocuklar, hafif kiloludur, yüzleri ya?laryna göre daha çocuksudur ve ergenli?e de geç girerler

* Büyüme hormonu eksikli?i söz konusu ise nasyl bir tedavi uygulanyyor?

Te?his için gerekli uyary testleri, gece testi, kemik ya?ynyn ölçümü gibi önemli tetkikler yapyldyktan sonra eksiklik söz konu ise büyüme hormonu vermeye karar veriyoruz Bu uzun bir tedavi süreci Hastalarymyzyn ço?u bu konuda sabyrly ve dikkatli davranmaya çaly?yyor Tedavi boyunca hasta her ak?am yatmadan önce kendi kendine enjeksiyon yapyyor Bu enjeksiyonlar, çocuklaryn da kendi kendilerine uygulayabilecekleri kadar basit, i?neli ve i?nesiz olmak üzere tercihli olarak kullanylabiliyor Ta ki, boy normal eri?kin boyuna ula?ana kadar Bu tedaviden çok olumlu sonuçlar alyyoruz

* Boy uzamasy ne zaman duruyor?

Östrojen hormonunun büyüme kykyrda?yny kapatma, yani kemikle?tirme etkisi testesterona göre daha fazladyr Seks hormonlary; önce boyun hyzly uzamasyny sa?lyyor, daha sonra da büyüme kykyrdaklarynda kapanmaya yol açarak büyümenin durmasyna neden oluyor Seks hormonlarynyn boy artyrycy etkisini görebilmek için büyüme ve tiroit hormonlarynyn da normal düzeyde salgylanmasyny sa?lyyoruz Ergenli?in son dönemlerinde büyüme kykyrda?ynyn kemik uçlaryyla kayna?ty?yny görüyorsak, daha fazla büyüme olmayacak demektir Yylda 1-2 cm uzama söz konusu ise boy uzamasy duracak demektir

* Büyüme hormonu kullanymynyn riski var my?

Büyüme hormonu kullananlarda nadir de olsa görülen rahatsyzlyklar, kullanmayanlara göre daha fazla de?il Eksikse yerine koyma ?eklinde bir tedavi bu Yani; normal salgylanyrken üzerine daha fazla yükleme yapmyyoruz Herhangi bir yan etkisi yok

* Tedavi devlet tarafyndan kar?ylanyyor mu?

Kar?ylanyyor Bizde tedavi, Avrupa'ya göre daha ucuz