Kirim-Kongo Kanamali Ate?i Nedir? Kene?

Kyrym-Kongo Kanamaly Ate?i Nedir?

Kyrym-Kongo Hemorajik Ate? (KKHA),keneler tarafyndan ta?ynan Nairovirüs isimli bir mikrobiyal etken tarafyndan neden olunan ate?, cilt içi ve di?er alanlarda kanama gibi bulgular ile seyreden hayvan kaynakly bir enfeksiyondur Son yyllarda tedavide görülen geli?melere ra?men, bu enfeksiyonlarda ölüm oranlary hala yüksektir


Keneler Nasyl Tanynyr ve Nerelerde Bulunur?



Keneler otlaklar, çalylyklar ve kyrsal alanlarda ya?ayan küçük oval ?ekillidir 6-8 bacakly, uçamayan, syçrayamayan hayvanlardyr Hayvan ve insanlaryn kanlaryny emerek beslenirler ve bu sayede hastalyklary insanlara bula?tyrabilirler
Ülkemiz kenelerin ya?amalary için co?rafi açydan oldukça uygun bir yapyya sahiptir Türlere göre de?i?mekle beraber kenelerin, küçük kemiricilerden, yaban hayvanlaryndan evcil memeli hayvanlara ve ku?lara (özellikle deveku?lary) kadar geni? bir konakçy spektrumlary mevcuttur




Kimler Risk Altyndadyr?

Hastalyk genellikle meslek hastaly?y ?eklinde kar?ymyza çykar

-Tarym ve hayvancylykla u?ra?anlar
-Veterinerler
-Kasaplar
-Mezbaha çaly?anlary
-Sa?lyk personeli özellikle risk gurubudur
-Kamp ve piknik yapanlar, askerler ve korunmasyz olarak ye?il alanlarda bulunanlar da risk altyndadyr





Henüz ergin olmamy? Hylomma soyuna ait keneler, küçük omurgalylardan kan emerken virüsleri alyr, geli?me evrelerinde muhafaza eder; ergin kene oldu?unda da hayvanlardan ve insanlardan kan emerken bula?tyryr

Kuluçka Süresi Ne Kadardyr?

Kene tarafyndan ysyrylma ile virüsün alynmasyny takiben kuluçka süresi genellikle 1-3 gündür; bu süre en fazla 9 gün olabilmektedir Enfekte kan, ifrazat veya di?er dokulara do?rudan temas sonucu bula?malarda bu süre 5-6 gün, en fazla ise 13 gün olabilmektedir

Belirtileri Nelerdir?
-Ate?
-Kyryklyk
-Ba? a?rysy
-Halsizlik
-Kanama pyhtyla?ma mekanizmalarynyn
bozulmasy sonucu;
-Yüz ve gö?üste kyrmyzy döküntüler
ve gözlerde kyzaryklyk,
-Gövde, kol ve bacaklarda morluklar
-Burun kanamasy, dy?kyda ve idrarda kan görülür
-Ölüm karaci?er, böbrek ve akci?er yetmezlikleri nedeni ile
olmaktadyr


Kyrym-Kongo Kanamaly Ate?inin Tanysy Nasyl Konulur?
Kanda virüse kar?y olu?an antikorlaryn taranmasy tany için en syk kullanylan yöntemdir Bu göstergeler hastaly?yn ba?langycyndan sonra 6 günden itibaren belirlenebilir

Kyrym-Kongo Kanamaly Ate?i Nasyl Kontrol Edilir ve Nasyl Korunulur?

Hastaly?yn bula?masynda keneler önemli bir yer tutmaktadyr Bu nedenle kene mücadelesi önemlidir fakat oldukça da zordur
1 Ynsanlar kenelerden uzak tutulabilir ise bula? önlenebilir Bu nedenle de mümkün oldu?u kadar kenelerin bulundu?u alanlardan kaçynmak gerekir
2 Kenelerin yo?un olabilece?i çaly, çyrpy ve gür ot bulunan alanlardan uzak durulmaly, bu gibi alanlara çyplak ayak yada kysa giysiler ile gidilmemelidir
3 Bu alanlara av yada görev gere?i gidenlerin lastik çizme giymeleri, pantolonlarynyn paçalaryny çorap içine almalary,


4 Görevi nedeni ile risk grubunda yer alan ki?ilerin hayvan ve hasta insanlaryn kan ve vücut syvylaryndan korunmak için mutlaka eldiven, önlük, gözlük, maske vb giymeleri gerekmektedir



5 Gerek insanlary gerekse hayvanlary kenelerden korumak için ha?ere kovucu ilaçlar (repellent) olarak bilinen böcek kaçyranlar dikkatli bir ?ekilde kullanylabilir (Bunlar syvy, losyon, krem, katy ya? veya aerosol ?eklinde hazyrlanan maddeler olup, cilde sürülerek veya elbiselere emdirilerek uygulanabilmektedir)

6 Ha?ere kovucular hayvanlaryn ba? veya bacaklaryna da uygulanabilir; ayryca bu maddelerin emdirildi?i plâstik ?eritler, hayvanlaryn kulaklaryna veya boynuzlaryna takylabilir
7 Kenelerin bulundu?u alanlara gidildi?i zaman vücut belli aralyklarla kene için taranmalydyr




8 Vücuda yapy?my? keneler uygun bir ?ekilde kene ezilmeden, a?yzdan veya ba?yndan tutularak bir cymbyz veya pens yardymyyla sa?a sola oynatarak alynmalydyr Isyrylan yer alkolle temizlenmelidir Mümkünse kenenin tany için alkolde saklanmasy uygun olur




9 Di?er canlylara ve çevreye zarar vermeden, ha?ere ilacy (insektisit) ile uygulamanyn uygun görüldü?ü durumlarda çevre ilaçlanmasy yapylabilinir

Kyrym-Kongo Kanamaly Ate?inin Tedavisi Nedir?
Hastaly?yn kesin bir tedavisi bulunmamaktadyr Hastaya destek tedavisi yapylmalydyr


Kaynak: Dr Alp Akay - DrBa?ak Soyluo?lu