Viral Hepatitler -Viral Hepatit Nedir?

Viral Hepatitler -viral Hepatit nedir?

Viral Hepatitler

Halk arasynda bula?ycy sarylyk veya sarylyk,typ dilinde ise viral hepatit olarak bilinen hastalyk nedir?
Viral hepatitler ve ya bula?ycy sarylyk denilen hastaly?a de?i?ik virüsler yol açmakta olup, bu virüsler ön planda karaci?er hücrelerini enfekte etmeleri sonucunda karaci?er fonksiyonlaryny bozarak sistemik bir hastaly?a yol açarlar Bu virüslerin alynmasy sonucunda hastalyk ço?unlukla sessiz olarak geçirilir Bir bölümünde de ileri derecede halsizlik, i?tahsyzlyk, bulanty ve karnyn sa? üst bölgesinde a?ryyy takiben göz aklarynda sararma, idrar renginde koyula?ma ortaya çykar Genellikle hastalar sarylyk dedi?imiz bu tablo ile doktora ba?vururlar Alynan virüsün tipine ba?ly olarak olgularyn ço?unlu?u yatak istirahati ile kendili?inden, kysa sürede iyile?irler Gerek sessiz olarak gerekse sarylyk tablosu ile seyreden viral hepatitlerin bir bölümü ise kronikle?irler ki bizim korktu?umuz ve hasta içinde tehlikeli olan durum budur


Viral hepatitlere yol açan etkenler nelerdir?
Viral hepatitlere insanlarda hastaly?a yol açan mikroorganizmalardan virüsler yol açmaktadyr Bugün için akut viral hepatitlere yol açan be? önemli virüs vardyr Bunlaryn dy?yndaki bazy virüs ve bakterilerde olu?turduklary hastalyk tablolarynyn bir parçasy olarak karaci?eri de tutarak hepatit tablosuna yol açarlar Fakat bunlar kronikle?meye yol açmady?yndan önemli de?illerdir Hepatite yol açan be? virüs Hepatit A virüsü(HAV), Hepatit B virüsü(HBV), Hepatit C virüsü(HCV), Hepatit D virüsü(HDV) ve Hepatit E virüsüdür(HEV) Bunlaryn içinde de HAV ve HEV bizim ülkemizinde içinde yer aldy?y geli?mekte olan veya geli?memi? ülkelerde bir sa?lyk sorunu olarak kar?ymyza çykmaktadyr Bu iki virüsün yol açty?y hepatitin kronikle?memesi sevindiricidir Çünkü ülkemizde yeti?kin ya? grubunun %90’y A tipi viral hepatiti sessiz veya sarylykly bir ?ekilde geçirmi?tir


Bu virüsler bizlere nasyl bula?maktadyrlar?
Her virüsün bula?ma ?ekli farklydyrHAV ve HEV özellikle hijyen ko?ullaryna yeterince önem verilmeyen, su da?ytym ve kanalizasyon sistemlerinin yetersiz oldu?u toplumlarda dy?ky ile hastalykly bireyler tarafyndan çykartylan virüsle bula?my? sularyn içilmesi ve gydalaryn yenilmesi ile bula?maktadyr Yine ayny ?ekilde dy?ky-a?yz yolu ile aile içinde ki?iden ki?iye bula?ma da önemli bir geçi? yoludur
Hepatit B virüsü ve HCV’ünde ise bula?mada önemli rol oynayan en büyük virüs kayna?y ta?yyycylardyr Bula?ma virüsle bula?yk kan ve di?er vücut syvylarynyn deri ve mukoza yoluyla geçmesi, cinsel yol ve anneden çocu?a do?um syrasynda ve sonrasynda geçmesi ile olmaktadyr Özellikle deri yoluyla virüsün geçi?inde enjektörler, dövme, akupunktur, yeterince temizlenmemi? cerrahi araç ve gereçler önemli rol oynamaktadyr Ev içinde ortak kullanylan di? fyrçalary, oyuncaklar, ka?yk-çatal, tra? byçaklary, havlular da bula?mada önemlidir HDV kendi ba?yna hastalyk olu?turmayyp, sadece HBV olan ki?ilerde hastaly?a yol açmaktadyr


Viral hepatitlerde syklykla kullanylan "Ta?yyycy" kavramy ile ne anlatylmak istenir?
Herhangi bir virüsün kanda bulunmasy durumuna ta?yyycylyk, bu ki?ilere de ta?yyycy denilmektedir Bu ki?iler potansiyel olarak toplum içinde bula?tyrycy konumdadyrlar Genellikle kanynda B tipi hepatit virüsü bulunan ki?ilere ta?yyycy denilmektedir Hepatit B virüsü için virüsün yüzey antijeni dedi?imiz HBsAg’nin herhangi bir ?ekilde kanda 6 aydan fazla bulunmasy halinde ta?yyycylyktan söz edilir Ta?yyycy olanlaryn hepsini hasta olarak kabul etmek yanly?tyr Ta?yyycylaryn büyük bir bölümü sa?lyklydyr Sa?lykly ta?yyycylar ya?amlaryny normal olarak, sa?lykly bir ?ekilde sürdürürler Toplum içindeki ta?yyycylaryn az bir bölümünde ise kronik hepatit, siroz veya karaci?er kanseri bulunmaktadyr Bu açydan bakyldy?ynda kanynda HBsAg saptanan ki?iler yukaryda sayylan hastalyk tablolarynyn hangisi içinde yer aldyklaryny bilmek için mutlaka bir sa?lyk kurulu?una ba?vurmak zorundadyrlar Toplum içinde bula?ma zincirini kyrabilmemiz için öncelikle ta?yyycylaryn ortaya çykartylmasy önemlidir


Ülkemizdeki ta?yyycylaryn sayylary bilinmekte midir?
Bu sayy ve oranlar her hepatit tipi için farklydyr ve yapylan de?i?ik çaly?malar ile ortaya koyulmu? durumdadyr Ülkemizde yeti?kin ya? grubunun %70-90’y A tipi viral hepatiti geçirmi? durumdadyr E tipi hepatit için bu oran %5 civarlaryndadyr
Kronikle?me açysyndan önemli ve asyl ülkemiz için de tehlikeli olan B tipi için bulunan sayy ve oranlar korkunçtur Tüm toplumun bölgeler arasy farklylyklar olmakla birlikte %5-10’u Hepatit B virüsünü ta?ymaktadyrlar Bu oran a?a?y yukary 3-5 milyon ki?iye kar?ylyk gelir ki bu ki?ilerin ço?unun ta?yyycy konumda olduklaryny bilmeyip toplum içinde en yakynlaryndan ba?layarak hastaly?y bula?tyrmalary olayyn ne kadar korkunç boyutlarda oldu?unu göstermektedirYurdumuzda B tipi hepatit virüsü ile kar?yla?ma orany %20-60 civaryndadyr Bunun anlamy kabaca her be? ki?iden biri veya üçü ya?amlarynyn bir döneminde HBV ile kar?yla?maktadyr Bunlaryn ço?unlu?unda koruyucu antikorlar geli?ir ve bu ki?iler ya?amlarynyn daha sonraki yyllarynda bu hastaly?a kar?y korunmu? olurlar
Hepatit C virüsü ta?yyycyly?y ise yurdumuzda %1 civarlaryndadyr


Kronikle?me ne demektir?
B,C ve D tipi hepatitler için kronikle?me tehlikesi sözkonusudur Bunun anlamy bu olgularyn bir bölümü siroza, siroz olanlarynda bir bölümü karaci?er kanserine dönü?ecek demektir B tipinde virüs alyndyktan sonra olgularyn %90-95’i tamamen iyile?irler Geriye kalan %5-10’unda sa?lykly ta?yyycylyktan kronik hepatit dedi?imiz tabloya kadar de?i?en durumlar ortaya çykar Asyl tehlikeli olan durum kronik hepatit geli?mesidir ki bunlaryn bir bölümünde 5-10 yyl içerisinde siroz geli?mektedir Siroz geli?en olgularyn ise az bir kysmynda karaci?er kanseri geli?mektedir Di?er önemli bir noktada virüsün edinilme ya?ydyr Ne kadar erken ya?larda virüs alynyrsa kronikle?me o kadar fazla olmaktadyr Yenido?an bir çocu?a virüsün geçmesi sonucunda hastalyk %90 syklykla kronikle?ecektir Bu yüzden anneler mutlaka do?um öncesi dönemde taramalaryny yaptyrmalydyr Çünkü B tipi viral hepatit a?ylanma ile önlenebilir bir hastalyktyr
C tipinde ise durum daha de?i?ik olup olgularyn %85’inden fazlasy kronikle?mekte ve yakla?yk 20 yyl sonra bunlaryn %20’unda siroz geli?mektedir Siroz geli?en olgularyn %2-5'inde ise karaci?er kanseri geli?ebilmektedir Burada sözedilmesi gereken önemli ve sevindirici noktalardan biri de kronik C hepatiti geli?en hastalar normal ya?amlaryny sürdürürler B tipi hepatitden farkly olarak kronik hepatitten siroza ve sirozdan karaci?er kanserine dönü?üm onar yyllyk aralarla olmaktadyr

Viral hepatitlerin bula?malaryny önlemek için neler yapabiliriz?
A ve E hepatitlerinin bula?masyny engellemek için hijyen ko?ullarynyn, su da?ytym ve kanalizasyon ?ebekelerinin daha mükemmel hale getirilmesi gereklidir Bugün için A hepatiti geçirmeyenlere uygulanmak üzere a?ylar mevcuttur C tipi için henüz a?y bulunmady?yndan yukarda saydy?ymyz bula?mayy kolayla?tyran durumlara dikkat etmemiz gereklidir Ülkemizde asyl sorun B tipi viral hepatittir Sevinilmesi gereken bir durum bu hastaly?yn a?y ile önlenebilir olmasydyr Halen kullanym için piyasada bulunan içerikleri hemen hemen benzer 4-5 farkly a?y mevcuttur A?ylama öncesi ki?inin B tipi virüsle kar?yla?yp kar?yla?mady?y mutlaka saptanmalydyr E?er ta?yyycy konumda ise mutlaka aile taramalary yapylyp öncelikle risk altyndaki e? ve çocuklaryda a?y programlaryna alynmalydyr A?y üç doz veya dört doz halinde uygulanmaktadyr ve koruyuculu?u %90’yn üzerindedir Biz öncelikle ailesinde ta?yyycy bulunanlar ve sa?lyk personeli ba?ta olmak üzere herkesin olanaklary ölçüsünde a?ylanmalary gerekti?ini dü?ünmekteyiz