Çok İyi Başlayan İlişkilerin Bir Süre Sonra Hayal Kırıklıgı İle Bitmesinin Nedenleri

Çok iyi başlayan aşklar var, sevdalar var Ama kısa bir süre sonra bu ilişkilerin pek çoğunun hayal kırıklığı ile sonlandığını görüyorsunuz Neden?



Aşkın “imkansız” olduğunu hepimiz bir şekilde öğreniyoruz Ya şarkılardan ya şiirlerden veya yaşayarak

Eş seçimi yaparken kimi insanlar alt benliklerini (id) ön plana çıkarır ve cinsel çekiciliği çok önemserler Kaslı vücutlar, kıvrımlı kalçalar, dar kalçalar, uzun bacaklar vs

Kimileri üst-benliklerini ön plana çıkarır (süperego) Birlikte olacağı insanın toplumsal konumu, ahlaki tutumu, adil ve kibar mı, sosyal ortamlarda nasıl? gibi özellikleri önemserler

Kimileri de benliklerini önemser, bencil (egoist) davranırlar Birlikte olacakları insan zengin mi? Olanakları olan bir insan mı? Doyuma odaklanmış akıl bu kişilerde ön plana çıkar



F Scott Fitzgerald (Muhteşem Gatsby nin yazarı) bir öyküsünde*** farklı seçim yapan iki çifti karşılaştırmıştır

Birinci çift, sosyal konumları ve sosyal beklentileri birbirine çok uygun olduğu için birbirlerini seçmişlerdir Kadın da adam da spor klüplerine üyedir Şehrin seçkin çevrelerine birlikte girip çıkarlar

İkinci çiftteki adam ise entelektüel biri ve müzisyen olmasına rağmen işlerini yaptıracağı ve kültürel paylaşımın az olduğu bir kadını tercih etmiştir Eve gelenler adamın karısını “temizlikçi kadın” zannederler

Fitzgerald bu ilişkileri ilginç bir şekilde irdeler Birinci çiftin ilişkisi giderek anlaşmazlıklar ve tartışmalarla bozulurken, ikinci çiftin ilişkisi uyum içinde devam eder



Birinci ilişkideki erkeğin yaşadıkları ile Fitzgerald ın hayatı arasında ilginç benzerlikler bulabilirsiniz Fitzgerald da bir sakatlık yüzünden askere alınmamıştır Sevgilisi (daha sonra karısı olacak Zelda) ile insanların ilgi odağı haline gelmişlerdir (popüler bir çift) Daha sonra ise ilişkilerinde tartışmalar olmaya başlamıştır

Fitzgerald ın karısı Zelda psikiyatri hastanesine yatacaktır

Zelda Trajik bir yangında hayatını kaybeder Fitzgerald karısı ölünceye kadar ondan ilgisini geri çekmeyecektir Bu kayıp kuşağın seçkin temsilcisi, karısı psikiyatri servisinde yatarken, kendisi de Holywood’da eski başarılarını tekrarlayamayan alkolik bir senaryo yazarı olur

Fitzgerald ın ve Zelda nın tek çocukları, kızları, anne ve babasının ayrı olan mezarlarını uzun bir süre sonra bir araya getirir



Aşkı ve sevdayı id , ego, süper-ego düzeyinde ele alabiliriz Ama bu bize yalnızca iki boyutlu bir bilgi verir Kavrayışımızın içine üçüncü bir boyutu katmak zorundayız

Bu üçüncü boyut da “zamandır”

Çiftlerden biri obsesif olduğu için vicdan ve adalet kavramlarını ön plana çıkarabilir İlişki içinde ne kadar haklı olduğunu sevgilisinin “haksız” olduğunu arkadaşlarına anlatmaya çalışabilir

Çiftlerden biri şizoid özellikli bir narsisizmi olduğu ve birazda antisosyal özelliği olduğu için daha rasyonel, çevreyi önemsemeyen bencil ve ben-merkezci bir ilişki kurmaya çalışabilir

Çiftlerden biri histerik yapıya sahip olduğu için bedensel güzellik, ayartıcılık, yakın olma isteği ile bunları dengeleyen dokunulmazlık, asalet, uzaklık gibi özelliklere sahip olabilir Sevgilisinde kıskançlık duyguları uyandırır



Bu formülleri çok çeşitlendirebiliriz

Ama şimdi ve burada kuracağımız bütün formüllerde bir eksiklik olacaktır

Çünkü işin içine zaman boyutunu katmıyoruz

Kişiyi uzun süre gözlemleyerek, anlamaya çalışarak, geçmiş hayatını ve geçmişteki ilişkilerini öğrenerek en önemli bilgiye ulaşırız

İlişki için zaman önemlidir İlişki anlık yalnızca şu anda olan bir şey değildir İlişki zaman içinde demlenir, şekil alır ve belli bir olgunluğa ulaşır

Bütün ilişkilerin en çekirdeğinde ise anne ile kurduğumuz ilişki vardır



Eğer annenizle veya anne yedeğinizle ilk bağlanmanızda bir sorun varsa, aşık olduğunuzda bu sorunla mutlaka yüzleşeceksiniz

Bağlanma diyoruz Bu bağlanma meselesi çok önemli İlişkiyi terk etme veya ilişkiyi devam ettirme içinizdeki bu çekirdek yapı tarafından belirlenecek

Belki birazda abartırsak bütün psikiyatrik ve psikolojik sorunlar bağlanma sorununa indirgenebilir

Ben bağlanma zayıflığının insanın kötü bir kaderi olduğunu düşünmüyorum

Bu sonradan değiştirilebilir Kişi yoğun bir duygusal ve entelektüel performans gösterebilirse bağlanma gibi önemli bir sorunun aşılabileceğini, düzeltilebileceğini düşünüyorum



Aslında bağlanma dediğimiz sorunun adını ayrışma sorunu olarak söyleseydik belki daha doğru olurdu

Biz doğduğumuzda annemizle bir bütünüz

Daha sonra ondan ayrışırken ve aynı zamanda ona bağlı kalmaya devam ederken işte bu süreçte sorunlar çıkmaya başlıyor

Aynı anda bizi var eden, var oluşumuzun temeli olan bir kişiye (annemize) hem bağımlı olmamız, hem de aynı zamanda ondan bağımsız olma arzumuz, daha baştan insan için karmaşık bir ruhsal yapının oluşacağını gösterir İki zıt özellik aynı anda vardır

Bağlanma ve annemiz meselesini konuşmaya başladıkça ilişkiler sorununu doğumumuzdan itibaren anlamaya çalışıyoruz demektir

Doğumumuzdan sonraki karşılaştığımız bizim için önemli insanların hepsini birer “nesne” olarak adlandıralım

Şimdi artık insanı, yani kendimizi nesnelerimiz ve biz olarak anlamaya çalışalım

Çevremizde bizim için çok sayıda önemli nesnemiz vardır

Annemiz babamız kardeşlerimiz, babaannemiz, teyzemiz, halamız, dayımız, sütannemiz, hayatımızın içinde olan bir komşu vs

Bu kişiler ilk ilişkimize (annemiz ve babamızla olan ilişkimize) eklemlenirler

Kişiliğimiz bir soğan gibi kat kat veya bir ağacın dalları gibi açıla açıla bütün bu ilişkilerin zenginliği içinde oluşmaya başlar

Her ilişki bizi bir başka ilişkiye sunar

Annemiz babamıza babamız amcamıza vs vs

Çoğumuzun bildiği gibi “büyük patlama” teorisi ile durağan (statik) evren teorisinden aslında hareket eden ve gittikçe genişleyen bir evren teorisine geçildi

Bizim varlığımızda evrenin varlığının bir kopyası gibi düşünülebilir

Her ilişki bizi patlama odağından (annemizden) uzaklaştırır

Zamanın her ilerleyişinden ondan daha çok uzaklaşırız

Annemizden veya anne sembolünden ne kadar uzak olursak da (zaman içinde yol alma anlamında-yaşlanma yani) onu o kadar çok özleriz

Biz ilişkilerimizi birbirine benzer bir şekilde yaşadığımızı sanırken, aslında yaşadığımız şeyin bir daire (çember) olmadığını anlarız

Çünkü daire veya çember hep kendini tekrarlar

Ama hayatımız daha çok bir helezon (spiral) a benzer Giderek her şeyden uzaklaşan, renklenen çeşitlenen, ama dağılmaya doğru giden bir süreç



İlişkilerin kuruluşunda ön kabuller vardır

Yakınlarınız sizin ihtiyacınız olan , istediğiniz pek çok şeyi verebilirler Yakınlarınız sizi besler, korur, alış verişinizi yapar vs Ama yakınlarınızla cinsel ilişkiye giremezsiniz

Hemcinslerinizle arkadaşlık etmek size keyif verir Ama aynı cinsten olanlarla cinsel ilişkiye giremezsiniz

Kural koyucu nesnenin kurallarına uymak zorundasınız

Kısa yoldan doyuma ulaşmak için hırsızlık yapamazsınız

Rekabet için veya kendi var oluşunuza ilişkin bir tehdit hissettiğinizde hemen adam öldürmemeniz gerekir vs

Doyum kaynakları ile ilgili bu var oluş şekli bizi hemen kavrayamayacağımız ancak analiz ederek ve kafa patlatarak anlayabileceğimiz bir sürü karmaşık ruhsal kompozisyonun içine götürür

Bu ilişkiler bir sinir hücresi ağı gibi (nöron) bir birine bağlıdır

Bir hücre uyarılırsa bu uyarı bütün hücrelere yayılabilir



Kişi kendisine yıkıcı veya olumlu yaşantılarını çağrıştırdıkça ilişki içinde kavgacı veya sevecen bir pozisyon alacaktır

Örneğin sevgilinizi başkalarına sizi şikâyet ederken gördüğünüzde içinizde abartılı bir öfke uyanabilir

Daha sonra analiz yapıldığında aslında bir zamanlar annenizin de sizi böyle şikayet ettiğini hatırlayacaksınız

Hatta şikayet ettiği kişi babanızdır

Babanız sizi bu olaydan dolayı cezalandırmıştır

Üzerinde yoğunlaştıkça sizin bu olayı bir ihanet gibi yaşadığınız ortaya çıkar

Analiz sırasında babanızdan korkunuzu hatırlarsınız

Annenize olan öfkenizi hatırlarsınız

Şimdi de sevgiliniz bu şekilde sizi dış dünyadaki babanıza benzeyen insanlara şikayet etmektedir Daha önce yaşadığınız bu dehşetli duygusal deneyimden dolayı bu şikayeti basit ve sıradan bir olay gibi algılayamazsınız artık

Ama ilişkiniz yeni başlamıştır

Sevgilinizin henüz sizde kredisi vardır O yüzden bir şey söylemezsiniz

Ama bir dizi buna benzer kompozisyonlar ortaya çıktıkça, halk arasında “birikim” denilen durum oluşur

İlişkide patlamalı (impulsif) deşarjlar olmaya başlar