İsaac Newtoon'un Garip Huyları

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-13-2012

1683 yılında üç bilimadamı Londra’da birlikte yemeğe oturmuşlardı

Birinci kişi Robert Hooke idi

Günümüzde onu hücreyi tanımlayan kişi olmasıyla hatırlarız

İkincisi Sir Christopher Wren olup hem astronom hem de mimardı

Üçüncü kişi ise bilimsel kariyeri yönünden hayli üretken olan Edmond Halley idi

Halley’in bilim dünyasına kazandırdıklarının listesi hayli uzundur

Aynı zamanda çalıştığı işler de ilginçti

Gemi kaptanı,kartograf,geometri profesörü,darphane kontrolörlüğü bunlardan birkaçıydı

Derin deniz dalgıç hücresinin mucidi oldu

Manyetizma,gelgitler,gezegenle rin hareketleri,afyonun etkileri gibi konularda yazılar yazdı

Yerkürenin yaşını ve Güneş’e olan uzaklığını hesaplama yöntemini önerdi

Ama bugün için onu kendi adını taşıyan kuyrukluyıldız ile hatırlarız

Aslında sözkonusu gökcismini kendisi keşfetmiş değildir

1682 yılında bir kuyrukluyıldız görmüştü

Bunun 1456,1531 ve 1607 yıllarında başkaları tarafından da görülmüş olanla aynı olduğunu anladı

Zaten ölümünden 16 yıl sonrasına kadar da bu kuyrukluyıldızın adı daha konulmamıştı

İşte bu üç kişi yemekteki sohbetlerine devam ederken konu ilginç bir noktaya geldi

Gökcisimlerinin hareketlerinden bahsetmeye başladılar

O günlerde gezegenlerin elips biçiminde yörüngeleri olduğu biliniyordu

Ama nedenini henüz kimse anlamış değildi

Wren,bu konuya çözüm getirecek kişiye ödül vereceğini söyledi

Halley o sıralarda matematik profesörü olan İsaac Newton’a danışmaya karar verdi

Nitekim 1684 yılının ağustos ayında onun evine gitti

Tabii ki söz dönüp dolaşıp astronomiye geldi

Güneş ile herhangi bir gezegen arasındaki ilişki ele alındı

Güneş’in çekim kuvveti,gezegene olan uzaklığının karesi ile ters orantılıydı

Halley, bu durumda gezegenin nasıl bir yörünge izleyeceğini sordu

Newton hemen cevabını verdi:Yörünge elips şeklinde olurdu

Halley,Newton’un bu derhal ve kendinden emin cevabı karşısında şaşırmıştı

Ona nasıl bildiğini sordu

Newton sakin bir şekilde:
-‘Nasıl olsun

Hesaplamıştım’
Dedi

Tabii ki Halley ,ondan yaptığı hesabın dökümanını istedi

Newton bütün kağıtlarını karıştırdı

Ama bulamadı

Halley’in şaşkınlıktan gözleri faltaşı gibi açılmıştı

O günlerde herkesin nedenini merak ettiği bir olayı çözmüş olan kişi notlarını kaybetmişti

Halley bir hayli ısrar ederek Newton’un hesapları yeniden yapmasını istedi

O da kabul etti

Hatta çok daha büyük bir iş yaptı

İki sene boyunca yoğun bir çaba harcayarak en önemli eserini ortaya çıkardı:
Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri

Newton gerçekten tuhaf bir kişi idi

Yalnız yaşıyordu

Neşeli olduğunu,güldüğünü gören yoktu

Herkese şüpheyle bakıyordu

Dalgınlığı dillere destan olacak şekildeydi

Bazı sabahlar uyanınca eğer aklına bir fikir gelmişse saatlerce yataktan çıkmazdı

Üniversitede kendi laboratuvarında acaip deneyler yapıyordu

Bir keresinde sadece merak ettiği için bir çuvaldızı gözyuvasına sokmuştu

Niyeti gözle kemik arasında kalan bölgeye,yani gözün arkasına dek ulaşmaktı

Mucize eseri bir şey olmadı

Ancak gözüne eziyet etmeye kararlı gibiydi

Nitekim bir gün,görüşünü nasıl etkileyeceğini anlamak için dayanabildiğince Güneş’e baktı

Tabii ki sonra karanlık bir odada günlerce kalmak zorunda kaldı

Ama bunların yanısıra üstün bir aklı vardı

Daha öğrenci iken,o günlerin matematiğini kısıtlayıcı olarak niteliyordu

Tamamen yeni bir biçim olan diferansiyel ve integral hesaplarını buldu

Garip huyları gençliğinde de olduğu için bu hesaplarından 27 yıl kimseye bahsetmedi

Aynı şekilde optik alanında ışığı incelemiş,spektroskopi biliminin temellerini atmıştı

Ancak bulduğu sonuçları 30 yıl açıklamadı

Nedeni,bazı kişilere olan küskünlüğü idi

Özel ilgisinin sadece bir kısmı gerçek bilimle ilgili olmuştu

Hayatı boyunca çalışmaya harcadığı zamanın yarısı simya ve dinsel uğraşlardı

Üstelik bu konuları içtenlikle ele almıştı

Ariusçuluk denilen son derece sapkın bir mezhebin gizli üyesi idi

İsa’nın ne zaman geri geleceğini,kıyametin ne zaman kopacağını inceledi

Bu konularla ilgili matematiksel ipuçları yakalamaya çalışıyordu

Hz

Süleyman’ın Kudüs’teki kayıp tapınağının zemin planını yıllarca inceledi

Orijinal metinleri daha iyi tarayabilmek için kendi kendisine İbranice öğrenmişti

Aynı coşkulu çalışmasını simyada da sürdürdü

1936 yılında ünlü ekonomist J

M

aaanes, Newton’a ait not dolu bir sandığın sahibi oldu

Açık arttırma ile satın aldığı bu sandığı merakla açtı

Ancak notlarda optik ve gezegen hareketlerine ilişkin bilgiler yoktu

Adi :-):-):-):-)llerin kıymetli :-):-):-):-)llere çevrilmesine yönelik çalışmalar vardı

Üstelik bu yazılar kararlı bir arayış yansıtan uslupla yazılmıştı

Zaten bu durum 1970’li yıllarda kanıtlandı

Newton’un saç teli üzerinde analiz yapıldı

Üzerinde doğal seviyenin 40 misli yoğunlukta civa bulundu

Civa, simyacıların en çok incelediği bir elementtir

07-13-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	İsaac Newtoon'un Garip Huyları 1683 yılında üç bilimadamı Londra’da birlikte yemeğe oturmuşlardı Birinci kişi Robert Hooke idiGünümüzde onu hücreyi tanımlayan kişi olmasıyla hatırlarız İkincisi Sir Christopher Wren olup hem astronom hem de mimardı Üçüncü kişi ise bilimsel kariyeri yönünden hayli üretken olan Edmond Halley idi Halley’in bilim dünyasına kazandırdıklarının listesi hayli uzundur Aynı zamanda çalıştığı işler de ilginçti Gemi kaptanı,kartograf,geometri profesörü,darphane kontrolörlüğü bunlardan birkaçıydı Derin deniz dalgıç hücresinin mucidi oldu Manyetizma,gelgitler,gezegenle rin hareketleri,afyonun etkileri gibi konularda yazılar yazdı Yerkürenin yaşını ve Güneş’e olan uzaklığını hesaplama yöntemini önerdi Ama bugün için onu kendi adını taşıyan kuyrukluyıldız ile hatırlarız Aslında sözkonusu gökcismini kendisi keşfetmiş değildir 1682 yılında bir kuyrukluyıldız görmüştü Bunun 1456,1531 ve 1607 yıllarında başkaları tarafından da görülmüş olanla aynı olduğunu anladı Zaten ölümünden 16 yıl sonrasına kadar da bu kuyrukluyıldızın adı daha konulmamıştı İşte bu üç kişi yemekteki sohbetlerine devam ederken konu ilginç bir noktaya geldi Gökcisimlerinin hareketlerinden bahsetmeye başladılar O günlerde gezegenlerin elips biçiminde yörüngeleri olduğu biliniyordu Ama nedenini henüz kimse anlamış değildi Wren,bu konuya çözüm getirecek kişiye ödül vereceğini söyledi Halley o sıralarda matematik profesörü olan İsaac Newton’a danışmaya karar verdi Nitekim 1684 yılının ağustos ayında onun evine gitti Tabii ki söz dönüp dolaşıp astronomiye geldi Güneş ile herhangi bir gezegen arasındaki ilişki ele alındı Güneş’in çekim kuvveti,gezegene olan uzaklığının karesi ile ters orantılıydı Halley, bu durumda gezegenin nasıl bir yörünge izleyeceğini sordu Newton hemen cevabını verdi:Yörünge elips şeklinde olurdu Halley,Newton’un bu derhal ve kendinden emin cevabı karşısında şaşırmıştı Ona nasıl bildiğini sorduNewton sakin bir şekilde: -‘Nasıl olsunHesaplamıştım’ DediTabii ki Halley ,ondan yaptığı hesabın dökümanını istedi Newton bütün kağıtlarını karıştırdıAma bulamadı Halley’in şaşkınlıktan gözleri faltaşı gibi açılmıştı O günlerde herkesin nedenini merak ettiği bir olayı çözmüş olan kişi notlarını kaybetmişti Halley bir hayli ısrar ederek Newton’un hesapları yeniden yapmasını istedi O da kabul ettiHatta çok daha büyük bir iş yaptı İki sene boyunca yoğun bir çaba harcayarak en önemli eserini ortaya çıkardı: Doğa Felsefesinin Matematik İlkeleri Newton gerçekten tuhaf bir kişi idi Yalnız yaşıyorduNeşeli olduğunu,güldüğünü gören yoktuHerkese şüpheyle bakıyordu Dalgınlığı dillere destan olacak şekildeydi Bazı sabahlar uyanınca eğer aklına bir fikir gelmişse saatlerce yataktan çıkmazdı Üniversitede kendi laboratuvarında acaip deneyler yapıyordu Bir keresinde sadece merak ettiği için bir çuvaldızı gözyuvasına sokmuştu Niyeti gözle kemik arasında kalan bölgeye,yani gözün arkasına dek ulaşmaktı Mucize eseri bir şey olmadıAncak gözüne eziyet etmeye kararlı gibiydi Nitekim bir gün,görüşünü nasıl etkileyeceğini anlamak için dayanabildiğince Güneş’e baktı Tabii ki sonra karanlık bir odada günlerce kalmak zorunda kaldı Ama bunların yanısıra üstün bir aklı vardı Daha öğrenci iken,o günlerin matematiğini kısıtlayıcı olarak niteliyordu Tamamen yeni bir biçim olan diferansiyel ve integral hesaplarını buldu Garip huyları gençliğinde de olduğu için bu hesaplarından 27 yıl kimseye bahsetmedi Aynı şekilde optik alanında ışığı incelemiş,spektroskopi biliminin temellerini atmıştı Ancak bulduğu sonuçları 30 yıl açıklamadı Nedeni,bazı kişilere olan küskünlüğü idi Özel ilgisinin sadece bir kısmı gerçek bilimle ilgili olmuştu Hayatı boyunca çalışmaya harcadığı zamanın yarısı simya ve dinsel uğraşlardı Üstelik bu konuları içtenlikle ele almıştı Ariusçuluk denilen son derece sapkın bir mezhebin gizli üyesi idi İsa’nın ne zaman geri geleceğini,kıyametin ne zaman kopacağını inceledi Bu konularla ilgili matematiksel ipuçları yakalamaya çalışıyordu HzSüleyman’ın Kudüs’teki kayıp tapınağının zemin planını yıllarca inceledi Orijinal metinleri daha iyi tarayabilmek için kendi kendisine İbranice öğrenmişti Aynı coşkulu çalışmasını simyada da sürdürdü 1936 yılında ünlü ekonomist JMaaanes, Newton’a ait not dolu bir sandığın sahibi oldu Açık arttırma ile satın aldığı bu sandığı merakla açtı Ancak notlarda optik ve gezegen hareketlerine ilişkin bilgiler yoktu Adi :-):-):-):-)llerin kıymetli :-):-):-):-)llere çevrilmesine yönelik çalışmalar vardı Üstelik bu yazılar kararlı bir arayış yansıtan uslupla yazılmıştı Zaten bu durum 1970’li yıllarda kanıtlandı Newton’un saç teli üzerinde analiz yapıldı Üzerinde doğal seviyenin 40 misli yoğunlukta civa bulundu Civa, simyacıların en çok incelediği bir elementtir