Riyâzü's Sâlihîn'in Namaz Bölümü 102 - 104 Numaralı Hadisi

Riyâzü's Sâlihîn'in Namaz Bölümü 102 - 104 Numaralı Hadisi




102 Zeyd İbni Sâbit radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Ey İnsanlar! Evinizde namaz kılınız Zira farz namaz dışındaki namazların en makbûlü, insanın evinde kıldığı namazdır"


Buhârî, Ezân 81, İ`tisâm 3; Müslim, Müsâfirîn 213 Ayrıca bk İbni Mâce, İkâmet 186, 198


Zeyd İbni Sâbit
Medineli müslümanlardan olan bu aziz sahâbî Hz Peygamber'in vahiy kâtiplerindendir Hz Peygamber, "İçinizde farzları en iyi bilen Zeyd'dir" diye onu övmüştür
Resûl-i Ekrem Efendimiz Medine'ye hicret ettiği zaman, Zeyd on bir yaşında bir yetimdi Çocukken on yedi sûre ezberlemişti Herkes Bedir Gazvesi'ne hazırlanırken o, bende bu savaşa katılacağım, diye Efendimiz'in huzuruna geldi Efendimiz on üç yaşındaki bu çocuğun savaşa katılmasına izin vermedi
Resûlullah Efendimiz Zeyd İbni Sâbit'i zeki bulduğu için ona Süryânîce'yi ve İbrânîce'yi öğrenmesini emretti O da kırk güne varmadan iki dili öğrendi ve Peygamber aleyhisselâm'ın Süryânîce ve İbrânîce yazışmalarını yürüttü
Hz Ebû Bekir ve Hz Ömer devirlerinde de kâtiplik görevini sürdüren Zeyd'in yaptığı en şerefli hizmetlerden biri, kendisinden başka iki seçkin sahâbî ile birlikte Kur'ân-ı Kerîm'i toplayıp bir araya getirmesidir Daha başka önemli hizmetler de yapmış olan Zeyd İbni Sâbit hicrî 45 tarihinde Medine'de vefat etmiştir Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem'den rivayet ettiği hadislerin sayısı doksan ikidir
Allah ondan razı olsun

Bu hadis 104 numaralı hadisle birlikte açıklanacaktır
103 İbni Ömer radıyallahu anhümâ'dan rivayet edildiğine göre Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Namazınızın bir kısmını evlerinizde kılınız da oraları kabirlere çevirmeyiniz"

Buhârî, Salât 52, Teheccüd 37; Müslim, Müsâfirîn 208, 209 Ayrıca bk Ebû Dâvûd, Salât 199, Vitir 11; Tirmizî, Salât 213; Nesâî, Kıyâmü'l-leyl 1



104 numaralı hadisle birlikte açıklanacaktır
104 Câbir radıyallahu anh'den rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
"Biriniz farz namazını mescidde kıldığı zaman, o namazından evine de bir pay ayırsın Zira Allah Teâlâ bu namaz sebebiyle evinde hayır yaratır"
Müslim, Müsâfirîn 210 Ayrıca bk İbni Mâce, İkâmet 186



Açıklamalar
Hadislerin birincisinde, farz namazların camide kılınması gerektiği açıkça belirtilmiştir Namazların bir kısmını evlerde kılmayı tavsiye eden ikinci ve üçüncü hadislerde de, bu mesele dolaylı olarak ifade edilmiştir

Farz namazı niçin camide kılmak gerekir? Çünkü namaz, müslümanlığı en belirgin şekilde ifade eden ibadettir Bir kimsenin namaz kıldığını çok uzaklardan gören bir şahıs, onun müslüman olduğunu anlar Hal böyle olunca, müslümanlar camilere gidip gelirken, oralarda coşkuyla namaz kılarken hem kendilerinin müslüman hem de yaşadıkları bölgenin İslam diyarı olduğunu önce nefislerine ispat etmiş, sonra çevrelerine ilân etmiş, daha da önemlisi, Cenâb-ı Hakk'a kulluklarını en canlı şekilde sunmuş olurlar
Birinci hadiste, "Ey İnsanlar! Evinizde namaz kılınız Zira farz namaz dışındaki namazların en makbûlü, insanın evinde kıldığı namazdır" buyurulmaktadır Sünnet de dediğimiz nâfile namazları evlerde kılmanın çeşitli sebepleri vardır Bunlardan birinin evlerin şerefini artırmak, oraları bereketlendirmek olduğu son iki hadiste açıkça belirtilmektedir Çok önemli bir diğer sebep de, evlerde kılınan namazın, insanın mânevî dünyasını alt üst eden riyâ ve gösteriş belâsından insanı korumasıdır Peygamber Efendimiz'in evinin mescide bitişik olduğu halde sünnet namazları evinde kılması dikkatimizi çekmelidir
Evlerde namaz kılmanın bir diğer hikmeti, 103 numaralı hadiste, evleri mezarlık gibi cansız ve ölü hale getirmemek şeklinde ifade edilmiştir Kabirlere girmiş kimseler, "namaz kıl!", "Kur'an oku!" emirlerinden muaf tutulmuştur Bu sebeple onlar kabristanda ne namaz kılabilirler ne de Kur'an okuyabilirler
Müslümanlar bu durumu dikkate alarak evlerini kabristana benzetmemeli, orayı içinde yatıp uyunan birer otel durumuna getirmemeli, evlerinde ibadet etmeli, namaz kılıp Kur'an okumalıdır Diğer bir söyleyişle ve Efendimiz'in ifadesiyle, içinde Allah'ın adının anıldığı evle, içinde namaz kılınmayan ve böylece odalarında da Allah anılmayan evler de ölüye benzetilmiştir (bk 1437 hadis) Böyle evler birer kabristan, o evlerde yatıp kalkanlar da diri gibi görünen birer ölüdür
Burada konumuzla ilgili bir başka hadîs-i şerifi daha hatırlayalım Resûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyuruyor: "Evlerinizi kabristana çevirmeyiniz Şüphesiz şeytan, içinde Bakara sûresi okunan evden kaçar" (Müslim, Müsâfirîn 212)
Son hadiste, evlerde namaz kılmanın bir başka faziletine işaret edilmekte, insanın evinde kıldığı namaz sebebiyle Allah Teâlâ'nın orada hayır yaratacağı belirtilmektedir Bu hayır, orada kılınan namaz, okunan Kur'an sebebiyle meleklerin bu evi ziyaret etmesi, şeytanların oradan kovulması, Allah Teâlâ'nın orayı bereketli kılması, böylece o saâdet yuvasında oturanların kendilerini huzurlu ve mutlu hissetmeleridir



Kâdî İyâz 103 numaralı hadisteki "Namazınızın bir kısmını evlerinizde kılınız" hadisini farz namaz olarak anlamıştır Ona göre insan bazı farzları evinde kılmalı, ev halkından câmiye gidemeyen kadınlara ve çocuklara imam olmalı, böylece onlara hem namazın bilmedikleri yanlarını öğretmeli hem de cemaatle namaz kılmanın sevabından faydalanmalarını sağlamalıdır (İbni Hacer el-Askalânî, Fethü'l-bârî, I, 630, Salât 52)


Hadislerden Öğrendiklerimiz
1 Farz namazlar câmide, nâfile yani sünnet namazlar evde kılınmalıdır
2 Evde kılınan nâfile namazlara daha çok sevap verilir
3 İçinde namaz kılınmayan ev, mezardan farksızdır Allah Teâlâ içinde namaz kılınan evi bereketlendirir; o evin halkına huzur verir