Halı Dokuyan Kız - Nazan Bekiroğlu

Nazan Bekiroğlu Yazıları - Nazan Bekiroğlu Halı Dokuyan Kız Yazısı - Nazan Bekiroğlu Köşe Yazıları

Oktay Aslanapa'nın hükmünü yürekten paylaşsam da (dünya medeniyetine Türkler'in bir hediyesi olan halı, diyor, Türk Sanatı'nda), halı benim sanatım değildir Bir halı satın almak için serveti gözden çıkarmam meselâ


Söz aramızda makine halısıyla el dokumasını bile ayırt edemem Fakat Erzurum'da nasılsa üniversitenin halı dokuma atölyelerinden geçiyor yolum Tezgâhlarla, kirkitlerle, makaslarla, yünlerle, renklerle, sesle, kokuyla, desenle yüz yüze geliyorum


Desteye beste bağlanmasını seyrederken çözgü iplerinin hazırlanmasına denk geliyorum Elinin kararının şaşmaması için azami dikkat sarf eden kan ter içindeki görevlinin söylediğine bakılırsa, orta boy bir halının çözgüsünü hazırlarken iki direk arasında mekik dokuyan kişi neredeyse Erzurum'dan Ilıca'ya kadar gidip gelmiş oluyor Halı cüsse ve zahmetle başlıyor yani Giderek iğneyle kuyu kazmaya dönüşüyor


Bana refakat eden zarif hoca hanımlar halı hakkında lâtif bilgiler veriyorlar Lâtif, çünkü halının felsefesinin daha doğrusu hikmetinin farkındalar Yaptıkları işi, iş olsun, diye yapmıyorlar Çözgü ipleri iskelettir, diyor biri, halının bütün yükünü o çeker Diğeri tamamlıyor: Atkı ipleri de bağlar Ama çilekeştirler, ikisi de görünmez, arka planda kalmayı hazmederler İçlerinde ukde kalır Halı, düğümünde gösterir kendini


Türk düğümünden İran düğümüne, kirkitin cebrinden tezgâhın dengesine geçerken, vakit! Otobüsümün kalkmasına yarım saat var Bıraksalar akşama kadar bir köşeye sinip oturacağım oysa Tezgâhlar arasında hızla gezinmeye devam ediyoruz Halının asıl evreninin onun zeminini kaplayan desenleri olduğunu ama bordürler olmasa bu evrenin anlamsız kalacağını Çünkü sonsuzdan gelerek bir bordürden halıya giren desenlerin bir müddet göründükten sonra diğer bordürden çıkıp gittiklerini Halının bu hâliyle sonsuzluktan bir kesit sunduğunu Renklerin asıl mahiyetinin birbirleriyle karşılaşınca ortaya çıktığını Hep bu dar zamanda görüyorum Ve büyüleniyorum


Burada her şey emek her şey duygu Her şey sahici ve o sebepten değerli Fakat halının hikmetini fark etmekten daha fazlası bir büyülenmek var sırada Halı dokuyan kızlar Öyle ya, bu halıların bir de dokuyanı var Bir tezgâha yaklaşıyorum Elmasları daha bir parlasın diye düğün töreni geceye bırakılmış kraliyet gelini değilim ben Ama tezgâhın başındaki çocukla göz göze geliyorum Temasın kırılgan anı Karşılıklı gülümsüyoruz Utanmasam ellerinden öpeceğim Ne ben onu tanıyorum ne o beni Bir daha da karşılaşmayacağız Ama gözlerinden okuyorum okuyacağımı:


Kelimelerim yok ama şunlar benim karanlıktan korkularımdır Şunlar elektrikler geldiği halde tutuşturamadığım ampullerim, söndüremediğim mumlarım Şunlar öfkelerim Var ya, şu köşede kalbim var Şunlar anneme kızgınlıklarım, şunlar babama kırgınlıklarım Ben henüz on beş yaşındayım Oysa parmaklarımın ucu nasır tutalı, bileklerimdeki ağrıyı dindirmeyi öğreneli yıllar geçti Bütün arkadaşlarımdan mütevellidim yani Ağlayarak önünde diz çökebildiğim şu halı tezgâhı ve düğüm aralarında bıraktığım boşluklar bilir beni Kimseler görmese, fark etmese bile benim bildiğim ilme hatalarım var Başımı alev ateş sarıp da kirkiti daha sert vurduğumda ya da topal düğümler attığımda bozulan hizalarım, yolunu şaşıran, adımını ters atan atlarım Şunlar çözgü iplerine takılan şeytantırnaklarım Çünkü gönlüm kayınca desenleri de kaydırırım Müsveddesi bende kalmayacak bu halıyı temize çekemem, bir fotokopisini de alamam Ben yanarken havları alazlanan bu düğümlerle kimlerin muhayyilesinde vuku bulacağımdan da habersizim Ama bu halı düğüm düğüm ben'im Ve daha dur, daha şaheserimi vermedim


Gün ortasında bir parça ay ışığı, dokuyanıyla göz göze geldiğim halının bir köşesine düşüyor Bir daha da gitmiyor Kaç düğüm şimdi bizi bağlar birbirimize? Şu çocuğun yaşadıklarıyla benim yaşayacaklarıma şu kördüğümden başka ne şahitlik edebilir? Dokunmasına tanık olduğum, hikmetine erdiğim bir halı için Şimdi bir servet harcayabilir, aynı otobüsü üç kez kaçırabilirim