Öğrenilmiş Çaresizlik

Öğrenilmiş Çaresizlik - Şule Meryem Canpolat



Balkondaki kuşlara ekmek atmalı bugün deMarkete söyleyeyim de yuvarlak ekmek ayırsın bize yineKış çok soğuk geçecek, şimdiden belli olduÖğrenilmiş çaresizliğin üstüne, aç ve çaresiz kuşlar kondu bir deHangimiz daha garibiz, ya da daha sahipsiz? Umuda en çok hangimizin ihtiyacı var, bir de ekmeğe, yaşamak için, hayata tutunmak için


Kar taneleri yüreğimden geçiyor, yerlere düşerkenBu sene yüreğime de bahar gelecek hissediyorumYerler kara alışık bu iklimde ama tek farkla, ben üşüyorumBen de topraktan geldim diyorum kendimi teselli için, soğuklara alışmalıyımSöylenmek için geç kalınmış şarkılar, dallarda aç kuşları bekliyorÖğrenilmiş çaresizlik onları da vuruyorOysa onların rızıksız kaldığı hiç görülmemişKainatı veren her şeyi ince düşünmüşBelki şarkıları mırıldanmanın tam vakti şimdiGeç kalındı sanılan şeylerin, kazaya kaldığına inanılan güzelliklerin yaşanma vakti


Kış mışıl mışıl uykudaBir tek yeni taneler kıpırtısı oluyor kara doyan kentlerinMevsimler kadar değişime muhtaç yüreklerinYüreğime çekiliyorum, değişime bu kadar çok ihtiyacım varkenÖğrenilmiş çaresizliğimi yıkmak için, duvarları zorlarkenBelki de dışarı yeniden çıkabilmek için, içeri girmeliyimÜşüyen yanlarımı ısıtıp, hayatı içerden görmeliyimAnne rahminde beklediğim o günlere gitmeli ve yeniden doğmak için, günlerimi doldurmalıyım


"O zaman da çaresizdim, ama her yanımda melekler vardıO meleklerden bir tanesi de her şeyim, güvenli beşiğim annemdi"


Annem! Bana hiçbir zaman çaresizliği öğretmediHep yeni şeyler öğrenmem için çaba sarf etti Yürürken kaç kere düştüm oysaYeminlerim oldu düşüşlerim daha o yaşlarda bir daha yürümemeyeAma annem, ayaklarının arasına aldı her defasında, yürümekten korkan bedenimiVe korkumu aşıncaya kadar yardım etti ayağa kalkmamaŞimdi yürek düşüşlerime eşlik ediyor çetin kışlarOysa yardım etmek için geldi kar taneleri, yürek temizliğimeSiyahlardan ve savaşlardan yorgun bedenime


Hırslarımı görmem için ağırlık yetişti bu kente, kendimi görmem için çıplaklık geldi ağaçlaraHer şey soyundu maskesinden, kendi kendine geliştirdiği çaresizliğindenİnsan; yaşarken çaresizliği de öğrenir miymiş? Umuda giden bu kadar yol varken, birçoğumuz için hayat; ilk düşüşte yenilmek miymiş kendine, en çok kendine


Trafiğe çıkmanın stres demek olduğunu kim öğretmişti bize, kışların, yazlardan daha zor olduğunu daVe yapmak istediklerimizi yapmakta cesaretsizliği kim telkin etmişti, yapacak bu kadar çok şey varkenEllerimizdeki imkanları, imkansızlığa çevirirken hangi ses derman olur şimdi öğrenilmiş çaresizliğimize? Ve hangi zamanlar geri getirir bize, bugün kazanmamız gerekenleri, kaybettikten sonra?





Kendi ellerimizle büyüttüğümüz çaresizlikler kapatıyor yollarıKarları temizlemek için gelen kepçelerin gücü yetmiyor yollarımızı açmayaÇünkü kimsenin haberi olmuyor duvarlardan, biz bile unutuyoruz, duvarları kendimizin yükselttiğimizden


Bir çocuk, başaramayacağım! DiyorBir anne kendini beceriksiz hissediyor, bir adam kendini yetersiz görüyor ve bir kadın talihsizliğine ağlıyorHepsi de öğrenilmiş çaresizliğin meyveleri gibiSahibine usanç veren girdaplar gibi


Kışın duymaya alışık olduğumuz insan sesleri, görüntüleri azalsa da bırakalım kış konuşsun kendi dilindenİnsanlara değişimlerin temizlikten geçtiğini anlatsın kendinceBazen de çekilip kenara hayatı seyretmenin ne kadar önemli olduğunu haykırsın, unuttuklarımızı gözden geçirmek içinDurup dinlenmek, daha hızlı koşmak içindirKıştaki sessizlik bu hareketin bir habercisi olmalı her şeyiyle


Kuşların açlık korosu çoğaldıVan'da çadırda üşüyenlerin sayısı daGözlerimin önü açıldıKara kış her yönüyle saçıldı yüreğimeKimine göre kar, kimine göre zararŞimdi şükretmeli her insan, düşünmeli elde ne var ne yok diye? Kuşlarda ve çocuklarda olmayan ama bizde olanları hatırlamalıVe paylaşmalı her insan elinde olanları


Balkona kuşlar uğramış bugün deAyak izleri var ince ince karların üzerindeKüçük bir adım atmak kafi geliyormuş aslında kuşlar ve çocuklar içinBir defacık "seni seviyorum" demek yetiyormuş, kadınlar ve adamlar ağlamasın diye


Bu kış da hüzün var yüreğimdeSabahlar hüzünlü gecelerden geçer bilirim de, beni kışla gelen durgunluk değil, ölümüne suskunluk yoruyorOyunun kuralı paylaşmak, ama bu mızıkçılık yürek boğuyor, teneffüse sen kala





Sıcacık bir yayla çorbası gider bu akşam, ekmeğin yanındaOrtaya karışık bir salata, acılar ve mutluluklar kadarBir de kış dolması, doğunun acılı mutfağındanAcıya alışık sıcaklığından


Balkondaki çöpler atılmalı muhakkak, yürekten kinlerBu kış temizliğe doymalı insanlıkHerkes paylaşmaya alışmalı, mutluluğu olduğu kadar zorlukları daBirileri bu suskunluğu bozmalı, sıcak akşam sohbetleri sarmalı yürekleriÇaylar, kahveler beğenilmek için yarışırkenBir de sen! Öğrenilmiş çaresizliklere veda ederken


Şule Meryem Canpolat