|
Prof. Dr. Sinsi
|
Haklar ve Özgürlükler Antolojisi
Kanunların Doğası
Kanun, yapmamız gereken şeyleri emreden, yapmamamız gerekenleri yasaklayan ve doğada bulunan en üst düzeydeki akıl yürütmedir Bu akıl yürütme, insan aklında tam olarak geliştirildiğinde ve doğru bir şekilde kararlaştırıldığında, kanun olur Bu nedenle en bilgili insanlar, doğal işlevi doğru eylemler yapmayı emretmek, yanlış yapmayı yasaklamak olan bir zeka olduğuna inanırlar Bu niteliğinin, dilimizdeki ve Yunanca’daki her insana bahşedilen fikir anlamındaki kavramdan çıkarıldığı zannedilmektedir Ben, ‘tercih etmek’ teriminden isimlendirildiğine inanıyorum Kanun kelimesine adalet mevhumunu isnat ettiklerinden dolayı, her iki mevhum da kanuna ait ise de, bizler de bu kelimeye bu ayrımı veriyoruz Benim genel olarak öyle zannettiğim gibi eğer bu doğru ise kanun doğal bir kuvvet olduğundan, adaletin kökeni hukukta bulunabilir Adalet ve adaletsizliği tespit eden zeki insanın aklı ve muhakeme gücüdür Kanun, ne insanların fikirlerinin bir ürünüdür ne de halkın bir kararıdır, aksine yasak ve emirlerdeki dirayeti ile bütün evrene hükmeden ebedi ve ezeli bir şeydir Kanun, her şeyi cebren ya da yasaklarla tanzim eden Tanrı’nın asıl ve en son iradesidir Bu nedenle, Tanrı’nın insan ırkına bahşettiği kanunlar, hak ettiği biçimde övülmelidir, zira o emir ve yasaklara uygulanan bir bilge kanun koyucunun aklı ve muhakemesidir Değişik şekillerde ve zamanının gerektirdiği ihtiyaçları karşılayan ve ulusların idaresi için formüle edilen bu kurallar kanun unvanını taşırlar Bu ada gerçekten layık olan her kanun gerçek anlamda övülmeye layıktır, zira aşağıdaki varsayımın doğruluğunu ispat eder Kanunların vatandaşların güvenliği, devletlerin korunması ve insanların mutluluğu ve huzuru için icad edildiği ve bu tip kuralları ilk defa uygulamaya koyan kişilerin kendi halkını bu tip kanunların yürürlüğe konulması suretiyle onlara şerefli ve mutlu bir hayat sağlamayı mümkün kıldıklarını söyleyerek ikna ettikleri ve bu tip kurallar oluşturulduktan ve uygulamaya konulduktan sonra insanların onlara “kanunlar” dedikleri kabul edilmektedir Bu bakış açısından olaya bakıldığında, sözlerini ve anlaşmalarını bir kenara iterek, uluslar için kötü ve adil olmayan kuralları formüle edenlerin “kanunlar”dan başka bir şeyi uygulamaya koydukları kolayca anlaşılabilir Bu nedenle “kanun” teriminin doğru bir şekilde tanımlanmasında doğru ve adil olanı seçme ilke ve fikrinin tabii olarak var olması gerektiği aşikardır Ulusların uygulamaya koydukları öldürücü ve ahlak bozucu kanunlar nelerdir? Bunlar, bir soyguncular çetesinin mecliste geçirdiği kurallar yerine kanunlar denilmesini hak etmemektedirler Eğer cahil ve yeteneksiz insanlar ilaçlarla şifa vermek yerine ölümcül zehirleri salık verirlerse buna, muhtemelen, doktorların tedavisi denemez Yıkıcı bir düzenleme olmasına rağmen bir ülke onu kabul etse bile bir ülkedeki bu tip bir kural kanun olarak adlandırılamaz Bu nedenle, kanun, her şeyin en kadimi ve aslı olan doğa ile ve iyiyi savunan ve kötüyü cezalandıran doğanın standartlarıyla uyum içinde olmak koşuluyla, adil olanla adaletsiz olan arasındaki ayrımdır
Marcus Tullius CICERO
MAGNA CHARTA'DAN 20 YÜZYILA DEĞİN ÖZGÜRLÜK MÜCADELELERİ VE YAYINLANAN İNSAN HAKLARI BİLDİRGELERİ - Hammmurabi Kanunları, (İÖ 2500)
- Magna Charta Libertatum, (19 Haziran 1215)
- Augsburg Din Barışı ve Hoşgörü Bildirgesi (25 Eylül 1555)
- Hollanda Bağımsızlık Bildirgesi (26 Temmuz 1581)
- Nantes Fermanı (13 Nisan 1598)
- Mayflower Sözleşmesi, (11 Kasım 1620)
- İngiliz Haklar Bildirgesi, (Petition of Rights), (17 Haziran 1628)
- İngiltere’nin Özgür Halkının İlk Anlaşması, (Birinci Leveller Bildirgesi), (1647)
- İngiltere’nin Özgür Halkının Anlaşması, (Leveller Sonuç Bildirgesi), (1 Mayıs 1649)
- Habeas Corpus Bildirgesi (1679)
- İngiliz İnsan Hakları Bildirgesi (Bill of Rights), (1689)
- Pul Kanunu Kongresi Bildirgesi, (19 Ekim 1765)
- Kolonilerin İlk Kongre Bildirgesi (14 Ekim 1774)
- Virginia İnsan Hakları Bildirgesi (12 Haziran 1776)
- ABD Bağımsızlık Bildirgesi, (14 Temmuz 1776)
- Northwest Kuralları, (13 Temmuz 1787)
- Fransız İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi, (3 Eylül 1791)
- Amerikan Haklar Bildirgesi, (15 Aralık 1791)
- İspanyol Halkının Politik Anayasası, (19 Mart 1812)
- Halkın Sözleşmesi (Çartizm Bildirgesi) (1848)
- Alman Halkının Temel Hakları, Alman İmparatorluğu Anayasası (Bölüm VI), (1849)
- Emek Şovalyelerinin Anayasası, (1878)
- Erfurt Programı (Alman Sosyal Demokrat Partisi Programı),(20 Ekim 1891)
YİRMİNCİ YÜZYILDA İNSAN HAKLARI KONUSUNDA YAYINLANAN BAŞLICA ULUSLARARASI BİLDİRGELER- Cebri Çalıştırma Hakkında 29 Sayılı ILO Sözleşmesi, (28 Haziran 1930)
- Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Amaçları Hakkında Bildirge, (Başlangıç Bölümü), (1944)
- Uluslararası Çalışma Örgütü’nün Amaçları Hakkında Bildirge (Ek Deklarasyon), (1944)
- Birleşmiş Milletler Anlaşması (Başlangıç Bölümü), (26 Haziran 1945)
- Amerikan İnsan Hakları ve Ödevleri Bildirisi, (2 Mayıs 1948)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, Sendika Özgürlüğüne ve Örgütlenme Hakkının Korunmasına İlişkin 87 Sayılı Sözleşme, (9 Temmuz 1948)
- Birleşmiş Milletler, Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi ( 9 Aralık 1948)
- Birleşmiş Milletler, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, (10 Aralık 1948)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, Teşkilatlanma ve Kollektif Müzakere Hakkı Prensiplerinin Uygulanmasına Müteallik 98 Sayılı Sözleşme, (1 Temmuz 1949)
- İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşme ( İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi), (4 Kasım 1950)
- İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol ( İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesinin I Bölümü İçerisinde Yer Almayan Bazı Hak Ve Özgülüklerin Uygulanmasına İlişkin 1 No’lu Protokol) (20 Mart 1952)
- İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol ( İnsan Hakları Divanına İstişari Mütalaa Vermek Yetkisi Tanıyan 2 No’lu Protokol) (6 Mayıs 1963)
- İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol ( Ek 1’nolu Protokolde Yeralan Haklardan Başka, Bazı Hakları Ve Özgürlükleri Güvence Altına Alan 4 No’lu Protokol) (16 Eylül 1963)
- İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol (Ölüm Cezasının Kaldırılmasına İlişkin 6 No’lu Protokol) (1 Mart 1985)
- İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesine Ek Protokol ( Çeşitli Konulara İlişkin 7 No’lu Protokol (1 Kasım 1988)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, Eşit Değerde İş İçin Erkek ve Kadın İşçiler Arasında Ücret Eşitliği Hakkında 100 Sayılı Sözleşme, (29 Haziran 1951)
- Birleşmiş Milletler, Sığınanların Statüsüne İlişkin Sözleşme (28 Temmuz 1951)
- Birleşmiş Milletler, Kadınların Siyasal Haklarına İlişkin Sözleşme (20 Aralık 1952)
- Birleşmiş Milletler,Mahpusların Islahı İçin Asgari Standart Kurallar (30 Ağustos 1955)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, Cebri Çalıştırmanın İlgasına Dair 105 Sayılı Sözleşme (25 Haziran 1957)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, İş ve Meslek Yönünden Ayrım Hakkında 111 Sayılı Sözleşme, (25 Haziran 1958)
- Birleşmiş Milletler, Çocuk Hakları Bildirgesi, (20 Kasım 1959)
- Birleşmiş Milletler, Eğitimde Ayrımcılığa Karşı Uluslararası Sözleşme (14 Aralık 1960)
- Avrupa Sosyal Şartı (=Avrupa Sosyal Haklar Sözleşmesi) (18 Ekim 1961)
- Birleşmiş Milletler, Her Çeşit Irk Ayrımcılığının Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme, (21 Aralık 1965)
- Birleşmiş Milletler, Ekonomik, Toplumsal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi (16 Aralık 1966)
- Birleşmiş Milletler, Kişisel ve Siyasal Haklar İlişkin Uluslararası Sözleşme, (16 Aralık 1966)
- Birleşmiş Milletler, Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesine Seçmeli Protokol (16 Aralık 1966)
- Birleşmiş Milletler, Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesine, Ölüm Cezasının Kaldırılmasını Amaçlayan İkinci Seçmeli Protokol (15 Aralık 1989)
- Birleşmiş Milletler, Toplumsal Gelişme ve Kalkınma Bildirgesi (11 Aralık 1969)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, İşletmelerde İşçi Temsilcilerinin Korunması ve Onlara Sağlanacak Kolaylıklar Hakkında 135 Sayılı ILO Sözleşmesi (2 Haziran 1971)
- Birleşmiş Milletler, İnsan Çevresi Konferansı (Stockholm Deklarasyonu) (1972)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, İstihdama Kabulde Asgari Yaşa İlişkin 138 Sayılı Sözleşme, (6 Haziran 1973
- Birleşmiş Milletler, Olağanüstü ve Silahlı Çatışma Hallerinde Kadınların ve Çocukların Korunmasına Dair Bildiri (14 Aralık 1974)
- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı, Sonuç Bildirgesi (Helsinki Belgesi) (1 Ağustos 1975)
- Birleşmiş Milletler, Özürlü Kişilerin Haklarına Dair Bildiri (9 Aralık 1975)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, Kamu Hizmetlerinde Örgütlenme Hakkının Korunmasına ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin 151 Sayılı Sözleşme, (7 Haziran 1978)
- Birleşmiş Milletler, Kitle İletişim Araçlarının Barışın ve Uluslararası Anlayışın Güçlendirilmesine, İnsan Haklarının Geliştirilmesine ve Irkçılık, Apartheid ve Savaş Kışkırtıcılığı ile Mücadele Edilmesine Katkıda Bulunması ile İlgili Temel Prensipler Bildirgesi (22 Kasım 1978)
- Birleşmiş Milletler Kadınlara Karşı Her Çeşit Ayrımcılığın Önlenmesi Uluslararası Sözleşmesi, (18 Aralık 1979)
- Afrika İnsan ve Halklarının Hakları Şartı,(26 Haziran 1981)
- Birleşmiş Milletler, Din ve İnanca Dayalı Her Türlü Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılığın Kaldırılması Bildirisi (25 Kasım 1981)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, Hizmet İlişkisine İşveren Tarafından Son Verilmesi Hakkında 158 Sayılı Sözleşme (2 Haziran 1982)
- Birleşmiş Milletler, Ölüm Cezası İle Karşılaşanların Haklarının Korunmasını Güvence Altına AlacakTedbirler Bildirgesi (25 Mayıs 1984)
- Birleşmiş Milletler, İşkence ve Diğer Zalimce, İnsanlık Dışı veya Onur Kırıcı Davranış veya Cezalandırmalara Karşı Sözleşme, (10 Aralık 1984)
- Birleşmiş Milletler,Yargı Bağımsızlığına Dair Temel Prensipler(29 Kasım 1985)
- Birleşmiş Milletler, Suçtan ve Yetki İstismarından Mağdur Olanlara Adalet Sağlanmasına Dair Temel Prensipler Bildirisi(29 Kasım 1985)
- İşkencenin ve İnsanlık Dışı ya da Küçültücü Ceza veya Muamelenin Önlenmesine İlişkin Avrupa Sözleşmesi (26 Haziran 1987)
- Birleşmiş Milletler, Herhangi Bir Biçimde Tutuklanan veya Hapsedilen Kişilerin Korunmasına İlişkin Prensipler Bütünü (9 Aralık 1988)
- Birleşmiş Milletler Hukuk Dışı ve Keyfi İnfazların Etkin Biçimde Önlenmesi ve Soruşturulmasına İlişkin Prensipler(24 Mayıs 1989)
- Birleşmiş Milletler, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, (20 Kasım 1989)
- Birleşmiş Milletler, Savcıların Rolüne Dair Yönerge, (7 Eylül 1990)
- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı, Yeni Bir Avrupa İçin Paris Şartı (21 Kasım 1990)
- Birleşmiş Milletler, Mahpuslara Karşı Davranışlara Dair Temel Prensipler (14 Aralık 1990)
- Birleşmiş Milletler, Özgürlüğünden Yoksun Bırakılmış Küçüklerin Korunması İçin Kurallar (14 Aralık 1990)
- Birleşmiş Milletler, Çevre ve Kalkınma Rio Deklarasyonu, (1992)
- Birleşmiş Milletler, Ulusal veya Etnik, Dinsel veya Dilsel Azınlıklara Mensup Olan Kişilerin Haklarına Dair Bildiri (20 Aralık 1993)
- Birleşmiş Milletler, Kadınlara Karşı Şiddetin Tasfiye Edilmesine Dair Bildiri, (20 Aralık 1993)
- Birleşmiş Milletler, Nüfus ve Kalkınma Konferansı Eylem Planı, (5-13 Eylül 1994)
- Avrupa Konseyi, Ulusal Azınlıkların Korunması İçin Çerçeve Sözleşme, (1 Şubat 1995)
- Birleşmiş Milletler, Kopenhag Toplumsal Kalkınma Deklarasyonu, (6-12 Mart 1995)
- Birleşmiş Milletler, Pekin Deklarasyonu, (15 Eylül 1995)
- Birleşmiş Milletler, İnsan Yerleşimleri Konferansı Habitat II, İstanbul Deklarasyonu, (3-14 Haziran 1996)
- Avrupa Konseyi, İnsan Hakları Ve Biyotıp Sözleşmesi (Kasım- 1996)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, Çalışmaya İlişkin Temel Hak ve İlkeler Deklarasyonu,(19 Haziran 1998)
- Uluslararası Çalışma Örgütü, Çok Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin 182 Sayılı Acil Eylem Sözleşmesi, (17 Haziran 1999)
- Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Güvenlik Şartı, (19 Kasım 1999)
İSLAM DÜNYASINDA VE OSMANLI İMPARATORLUĞU DÖNEMİNDE YAYINLANAN BAŞLICA İNSAN HAKLARI BİLDİRGELERİTÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE YAYINLANAN BAŞLICA İNSAN HAKLARI METİNLERİ İNSAN HAKLARI KONUSUNDA FELSEFİ ESERLERDEN VE TARİHE DAMGASINI VURMUŞ ÖNEMLİ KONUŞMA METİNLERİNDEN SEÇMELER- Thomas Aquinas, Kanunların Özü (1251)
- Richard Overton, Tiranlara Karşı Özgürlük, (1600)
- John Milton, Sansür Üzerine, (1644)
- Benedictus de Spinoza, Vatandaşların Özgürlüğü (1670)
- John Locke, Siyasal Toplumun Amaçları, (1690)
- John Locke, İnanç Özgürlüğü ve Hoşgörü Üzerine, (1685)
- John Trenchard ve Thomas Gordon, İfade Özgürlüğü Üzerine, (1720)
- John Trenchard ve Thomas Gordon, Güç ve Özgürlük Üzerine, (1720)
- David Hume, Basın Özgürlüğü Üzerine, (1742)
- Baron de Montesquieu, Kuvvetler Ayrılığı, (1748)
- Jean-Jacques Rousseau, Toplumsal Sözleşme, (1762)
- Voltaire, Hoşgörüsüzlüğün Doğal Kanunlara Uygun Olup Olmadığı Üzerine, (1764)
- William Blackstone, İnsanın Doğal Hakları ve Basın Özgürlüğü Üzerine, (1769)
- Anne Robert Jacques Turgot, Hoşgörü Üzerine Krala Sunulan Önerge, (1775)
- Adam Smith, Serbest Teşebbüsün Avantajları (1776)
- Thomas Jefferson, Siyasi Farklılıkların Hoşgörülmesi, (1789)
- Edmund Burke, Özgürlük Üzerine, (1790)
- Thomas Paine, İnsan Hakları, (1791)
- Mary Wollstonecraft, Kadınların Özgürlüğü (1792)
- Immanuel Kant, Siyasal Haklarda Teori-Pratik İlişkisi Üzerine, (1792)
- Wilhelm von Humboldt, İnsanın Özgürlüğü Üzerine, (1792)
- Joseph Goerres, İfade Özgürlüğü, (1814)
- James Mill, İyi Devlet, (1820)
- Jeremy Bentham, Anayasal Devletin Temel İlkeleri, (1823)
- James Madison, Özgürlük Üzerine, (1830)
- John Rankin, Kölenin Özgürlük Hakkı (1833)
- Friedrich Christoph Dahlmann, Sivil İtaatsizlik Üzerine, (1835)
- Alexis de Tocqueville, Eşitlik İlkesi Üzerine, (1835)
- Richard Cobden,Serbest Ticaret Özgürlüğü Üzerine, (1844)
|
