Afrika Birliği Örgütü

AFRİKA BİRLİĞİ ÖRGÜTÜ


Güney Afrika Cumhuriyeti ile Namibya´nın dışındaki bütün Afrika ülkelerinin üye bulun­dukları uluslararası bölgesel bir örgüt

Afrikalılar arasında dayanışmayı ve birliği güçlendirmek, iş birliğini geliştirmek, ülkele­rin bağımsızlığını, toprak bütünlüğünü ve ege­menliklerini savunmak, sömürgeciliğin her türlüsünü yok etmek, ırkçılığa ve kıyıma karşı mücadele etmek, refah seviyelerini arttırmak ve Birleşmiş Milletler kuruluş yasasına uygun olarak uluslararası işbirliğini geliştirmek ama­cıyla Mayıs 1963´te Adİs Ababa konferansı so­nunda bağımsız otuz Afrika ülkesi tarafından imzalanan Afrika Birliği Örgütü Kuruluş Ya­sası ile kurulduIIDünya Savaşından sonra sö­mürgeciliğin tasfiyesi ile uluslararası politika sahnesine çıkan genç devletlerin karşı karşıya bulundukları benzer problemler ve ortak tari­hî geçmiş, bu devletler arasında iş birliği ve da­yanışmanın geliştirilmesini zorunlu hâle getir­miştir Bu sebeple siyasî ve iktisadî dayanışma­yı artırmak ve uluslararası politika alanında et­kin olmak İçin çok sayıda bölgesel teşkilât ku­rulmuştur ABÖ kurulmadan önce Afrikalılar arasında birliği ye dayanışmayı artırmak ama­cıyla 1958´de Gana-Gine Birliği, 1960´da Ga-na-Gine-Mali Birliği, 1961 ´de Afrika ve Mada­gaskar Birliği (Union Africaine et Malgache) gibi daha dar kapsamlı Örgütler kurulmuş olup, Fransızca konuşan oniki Afrika ülkesini, siyasî ve iktisadî i§ birliği amacıyla bîr araya getiren Afrika ve Madagaskar Birliği, ABÖ´-niiıı kuruluşuna öncülük etmiştir

Habeşistan İmparatoru Haile Sclasiye´nin gayretleri ile 22-25 Mayıs 1963´tc Adis Aba-ba´da bir araya gelen otuz iki bağımsız Afrika ülkesinin devlet ve hükümet başkanının imza­ladığı kuruluş yasasında üye devletlerin eşitli­ği, iç işlerine karışmama ve loprak bütünlüğü­ne saygı, örgütün İşleyişi için temci prensipler olarak belirlenmiştir Afrika´daki mahallî dil­lerin yanışım Fransızca ve ingilizce de teşkilâ­tın resmî dili olarak kabul edilmiştir Afrika kı­tasında bulunan bütün bağımsız ve egemen devletlerin örgüte üye olma hakları vardır Ör­gütün başlıca organları şunlardır: 1) Devlet ve Hükümet Başkan/an Ko/ıgresi Örgütün en yüksek karar organıdır Üye ülkeler arasında politikaları koordinc etmek için yılda bir defa toplanır Her üye kongrede eşit hakka sahip olup kararlar üçte İki çoğunlukla alınır An­cak usulle ilgili konularda salt çoğunluk yeter­lidir Kararlar tavsiye ve düek niteliğindedir Örgütün başkanı bir yıl için üyeler arasından seçimle tayin edilir 2) Bakanlar Konseyi Üye devletlerin dışişleri ya da diğer bakanlarından oluşur Normal zamanlarda yılda iki defa top­lanır Devlet ve Hükümet Başkanları Kongre­si ile ilgili hazırlıkları yürütür Kararları salt çoğunlukla alır 3) Genel Sekreteıiik Teşkilâ­tın devamlı organı olup merkezi Adis Aba-ba´dadır Üye ülkeler arasında imzalanan ant­laşmaların ve teşkilât yasasının uygulanması­na yardımcı olur Bütçenin, özel ve yıllık ra­porların hazırlanması gibi görevleri de vardır Devlet Başkanları Kongresince seçilen genel sekretertarafından yönetilir Bünyesinde siya­sî, malî, eğitim, bilim, külıür ve sosyal işler; ekonomik gelişme ve işbirliği ile konferanslar ve yönetim şubeleri vardır 4) Hakemlik, Uz-tcışnnna ve Arabuluculuk Komisyonu Üye ül­keler arasındaki sorunları barışçı yolla çözüm­lemek için 1964´lc Devlet Başkanları Kongre­since seçilen yirmi bir üye tarafından kurul­muştur Bir başkan ve iki başkan yardımcısı vardır Bu organların dışında teşkilatın çeşitli konularda özel komisyonları ve bağımsızlık hareketlerini desteklemek ve koordine etmek amacıyla kurulan bir komitesi (Atrican Libe­ration Commtttcc) de bulunmaktadır

ABÖ, üye ülkeler arasındaki anlaşmazlıkla­rın çözümü için yaptığı arabuluculuk çalışma­larından bazılarında başarılı olurken bazıların­da başarı sağlayamadı Fas-Cczayir sınır anlaş­mazlığı (1964-65) İle Kenya-Somali ve Soma-li-Habeşistan sınır çatışmalarında (1965-67) başarı sağladı Fakat Nİjcrya´daki iç karışıklık­ları durdurma (1968-70) konusunda başarılı olamadı Arap-İsraİl savaşı, Angola ve Batı Sahra gibi konular üyeler arasında görüş ayrı­lıklarına ve ciddî gerilimlere neden olduGü-ney Afrika Cumhuriyelİ´ıulcki beyaz, azınlık yönetiminin uyguladığı ırkçı politikaya karşı ortak bir politika oluşturarak yönelime karşı mücadele edenlere destek sağladı Birleşmiş Mİlletlcr´de tesis ettiği Afrika Grubu ile ulus­lararası politika alanında etkinliğini sürdür­mektedir

Afrika Birliği örgütü´nün kuruluşunda Afri­ka´da bulunan İslam ülkeleri aktif rol oynamış­lardır Örgüte üye olan Afrikalı İslam ülkeleri­nin hepsi aynı zamanda İslam Konferansı Teş-kilatı´nın da üycsidirlcr Ayrıca Afrika´daki Arap İslam ülkeleri (Mısır, Sudan, Libya, Ce­zayir, Fas, Tunus, Cibuti, Moritanya, Somali) Arap Birliği´nc de üyedirler Müslüman ülke­ler, İslam Konferansı Teşkilatı, Arap Birliği ve Afrika Birliği Örgütü arasında münasebet­lerin geliştirilmesinde önemli rol oynamakta­dırlar