Aşağılık Kompleksi

AŞAĞILIK KOMPLEKSİ

Bireysel Psikoloji okulunun kurucusu Alf-red Adler´in ortaya attığı bir kavramdır Ad­ler´e göre bütün insanlar bir aşağılık ve yeter­sizlik duygusuyla doğarlar Bu duygu, gerçekten varolan veya kişinin hayali olarak varoldu­ğunu tasarladığı bedensel ya da psikolojik ek­sikliklerden kaynaklanır

Alfred Adlcr (1870-1937) başlangıçta psiko-analitik hareket içinde yer almasına rağmen, SFreud´un görüşleriyle bazı noktalarda ters düştüğünden 1911´de arkadaşlarıyla birlikte bu hareketten ayrılarak ´Bireysel Psikoloji´ okulunu kurdu Aşağılık kompleksi kavramı­nın sahibi olarak anılmasına sebep olan maka­lesi ise 1907 yılında psikoanalitik hareketin içinde yer aldığı sırada yazılmıştı Bu makale "Organ aşağılığı ve onun psişik yoldan telafisi üzerine bir çatışma" başlığını taşıyordu Bu ça­lışmasında organlarında bir eksikliği, yetersiz­liği olanların (örneğin, görme kusuru, yürüme bozukluğu vs) bu eksikliklerini telafi etmek için başvurduklan yolları anlatıyordu Daha sonraki çalışmalarında Adler, bu görüşünü terk etti Ancak bugün hâlâ A Adler adı aşağı­lık kompleksi ve telafi yolları terimleriyle bir­likte anılır ve sanılır ki ´Bireysel Psİkoloji´nin anahtarı bu iki kavramdır Oysa Adler, daha sonra telafi ve aşırı telafi (overcompensation) üzerinde hiç durmamış, aşağılık duygusuna (fcclİng of ini´criorhy) çok daha farklı bir an­lam kazandırmıştır Adler, aşağılık komplek­sinden aşağılık duygusundan başka bir anlam çıkarılmamasını özellikle belirtmiş ve onu yu­karıda tanımladığımız anlamda kullanmıştır

AAdlcr´in Bireysel PsÜcolojisi´nin temel da­yanakları Marksizm ve Danvin´İn evrimci bi-yolojisidir Ona göre insan organizması dina-mik bir prensiple büyümeye ve olgunlaşmaya doğru gelişen bir birimdir Bu gelişimi sosyal alanda sağlayabilmesi için İdealler ve amaçlar belirlemelidir İdealler ve amaçlarla hayatın üç problem alanında (mesleki, sosyal ilişki, aşk ve evlilik) başarılı olmak hedeflenir Ha­yat problemleriyle başcdebilmek için belli bir sosyal ilgi ve aktivite derecesi, bunları sağlaya­bilmek için de aşağılık-üstünlük dinamikleri gerekir

Aşağılık duygusu, Adler´in sisteminde bu şe­kilde, aşağılık-üstünlük dinamikleri çerçeve­sinde bir anlam taşır Dinamik tek uçlu, poziti-vistik bir kavram değil, diyalektik, iki uçlu bir

kavramdır Bütün insanlar, bir aşağılık ve ye­tersizlik duygusuyla doğarlar, çünkü, İnsanın bir amaca (bir sosyal ilgiye ve aktiviteye) yöne­lebilmesi ve bir üstünlük duygusuna sahip ol­ması için nispeten daha aşağı bir duyguda ol­ması gerekir Adler´c göre yaşamanın, yaratıcı gücün varlığının ana yasası budur

Adler´in sistemi ve aşağılık duygusu bir baş­ka Adlerci kavram olan erkeksi protesto (mas-culine protest) ile bir arada ele alınırsa daha iyi anlaşılabilirler Adler, bütün insanlarda pa­sif ve kadınsı rolden aktif ve erkeksi role doğ­ru bir gidiş eğilimi olduğu görüşünü savunur Erkeksi protesto, güçve egemenlik isteğini ifa­de eder Aşağılık duygusu, erkeksi protesto­nun insandaki karşı kutbunu, kadınsı yanı tem­sil etmektedir Aşağılık duygusu, erkeksi pro­testonun yapılabilmesi için insanda bulunma­sı gereken ön şarttır Bu haliyle norma! aşağı­lık duygusu, bütün kültürlerde insanlık duru­mundaki düzelmelerin asıl sebebidir

Aşağılık duygusu ve erkeksi protesto kav­ramları Adler´in psikolojik hastalıklara yakla­şımında da temel kavramlardır Eğer insan, hayat problemleriyle başcdcbilmek için belli bir sosyal ilgi ve aktivasyon göstermeyerek, ya­ni erkeksi protestoda bulunmayarak geri kalır­sa yanlış bir hayal tarzı seçmiştir Bu yanlış ha­yat tarzı psikolojik hastalıktır Yanlış hayat tarzı yine de diğer insanlarla ilişkilere belli öl­çülerde izin verirse nevroza, yok eğer sosyal ilişkilerden bütünüyle geri durmaya yol açarsa psikoza neden olur