Çocuklarda ateş ve nedenleri

Halk arasında ve tıpta ateş; insan bedeninin lokal veya genel olarak ısısının artışı biçiminde tanımlanır bu ısı artışının sebebi ise; pekçok mikrobik olan veya olmayan nedenlere bağlı olayların vücudun kendini savunma mekanizması ile girdiği etkileşim neticesi meydana gelir


çocuklarda ateş 3 grup altında sınıflanabilir:

1)laboratuar testleri olsun veya olmasın klinik hikaye ve fizik muayene bulguları ile basitçe teşhis edilebilen lokalize bulguların olduğu ateş,

2) klinik hikaye ve fizik muayene ile tanıya gidilemeyen sebebi ancak laboratuar testleri ile açıklanabilen lokalize bulguların olmadığı ateş

3) sebebi belli olmayan ateş

beden ısısı, beynin hipotalamus denilen bir bölgesindeki ısı merkezi tarafından ayarlanır ısı merkezi vücuda yayılmış olarak bulunmakta olan sıcak ve soğuğa duyarlı hücrelerinden aldığı uyarılar sonucunda vücut ısısını kontrol eder ve ayarlar



ateş nedenlerini gruplayacak olursak;



enfeksiyonlar,

aşılar,

biyolojik ajanlar (interferon, interlökokinler),

doku hasarı (travma, adale içi enjeksiyonlar, yanık),

habis olaylar (lösemi, lenfoma, metastatik hastalıklar),

ilaçlar (antibiyotikler, amfoterisin b, kokain),

immünolojik hastalıklar (romatoid artrit, sistemik lupus eritematozus),

inflamatuar hastalıklar (inflamatuar barsak hastalığı),

granülomatoz hastalıklar (sarkoidoz),

endokrin hastalıklar (tireotoksikoz, feokromositoma,

metabolik hastalıklar (gut, üremi)

nedeni bilinmeyen veya iyice anlaşılamayan hastalıklar (fmf)

bunun yanısıra ateş yapıcı madde alınması veya termometreye art niyetli olarak müdahale edilmesi sonucunda da ateşin yükselebileceği unutulmamalıdır


kaynağı ne olursa olsun ateş sebebi olarak sayılan faktörler sonuçta hipotalamustaki ısı termoregülasyon merkezine etki ederek bazı özel salgıların (prostaglandin e2) yapımına ve böylece ısı artışına sebep olurlar dışarıdan gelen ateş yapıcı maddelere (eksojen pirojenler) cevap olarak üretilen salgıların (sitokin) yapımından 60-90 dk sonra beyindeki ısı merkezi salgı yaparak cevap verir (hipotalamik prostoglandin e2 yapımı) ateş, vücudun defans mekanizmasının salgılar (sitokinler) yoluyla oluşturduğu inflamatuar yanıtlardan bir tanesidir


sık rastlanmayan durumlar hariç, insan vücudunun enfeksiyonun üstesinden gelmesi için ateşin yalnız olarak faydası yoktur ateşle beraber ısı yapımı oksijen tüketimini, karbon dioksit yapımını ve kalp debisini artırır ateş, böylelikle kalp hastalığı olanlarda veya kronik anemili (orak hücre anemisi) hastalarda, kronik akciğer hastalığı olup da solunum yetmezliği olanlarda, şeker hastalığı (diabetes mellitus) gibi metabolizma hastalıklarında ve doğuştan metabolik hastalıklarda kalp yetmezliğini arttırabilir

daha da ötesi 6 ay-5 yaş arasında olan çocuklar ateşli havale için risk altında oldukları gibi epilepsisi olan çocuklarda ateşli hastalıklar nöbet sıklığını arttırabilir



ateş, ağırlık derecesi geniş bir yelpazeye yayılan pekçok enfeksiyon hastalığının başlıca bulgusudur normal insanlarda karşılaşılan selim ateşli enfeksiyonlardan en sık karşılaşılan viral ve bakteriyel hastalıklar şunlardır:

bakteriyel olanlar; otitis media, farenjit, impetigo,

viral olanlar; rinit, faranjit, pnömoni

bu sayılan hastalıklar genellikle yaşamı tehdit etmeyen ve ideal antibiyotik ve destekleyici tedaviye cevap veren enfeksiyonlardır bunun dışında bir de ağır seyreden bakteriyel enfeksiyonlar vardır ki; bunlar tedavi edilmediklerinde ölümü ve zarar görmüş yaşamaya devamı attırırlar örnek; sepsis, piyojenik menenjit, bakteriyel pnömoni, osteoartiküler enfeksiyonlar ve piyolonefritlerdir

normal çocukların çoğunda ateşli dönemler kolaylıkla kontrol altına alınabilen enfeksiyonlara bağlıdır bu hastalarda dikkatli alınmış bir öykü, fizik muayene ve yapılacaksa çok az bir laboratuar testi çoğunlukla yeterlidir diğer yandan orak hücre anemisi, aids, doğumsal kalp hastalığı, habis hastalığı olan hastalar yüksek risk grubunu oluştururlar ki bu hastalara yaklaşım acil olmalıdır