Meme MR'ı ile "radyasyonsuz" inceleme

Memedeki kitle ve kanserojen oluşumlarının erken teşhisi, kadınların hayatını kurtarıyor Bu konuda kadınların duyarlı olmaları birinci derecede önem taşırken, yüksek teknolojinin doğru kullanımı da erken teşhisi sağlıyor

Acıbadem Bakırköy Hastanesi Radyoloji Uzmanı Dr Ali Türk, manyetik rezonans görüntülemesinin, güçlü bir manyetik alan, radyo dalgaları ve bir bilgisayar yardımıyla vücudumuzdaki herhangi bir organ ve bölgenin oldukça ayrıntılı görüntülerini oluşturan bir teşhis yöntemi olduğunu belirtiyor Son yıllarda kullanıma giren Meme MR'ı, mammografi ve meme ultrasonu gibi diğer görüntüleme yöntemlerinin değerlendirmede yetersiz kaldığı bazı meme hastalıklarında, hastalıklı dokunun çok daha detaylı değerlendirilebilmesini sağlıyor Bilgisayarlı tomografi ve röntgen incelemelerinin aksine MR’da X ışını kullanılmadığından radyasyon riski hiç bulunmuyor Dr Ali Türk, şöyle konuştu: “Mammografi ve meme ultrasonografisi, bazen kanserli dokuyu iyi huylu diğer meme hastalıklarından ve hatta bazen normal dokudan ayırt edemeyebilir Eğer fiziki muayenede, mammografi veya ultrasonografide kanser açısından şüpheli bulgular mevcutsa ve bu incelemeler tüm soruları yanıtlamada yetersiz kalıyorsa, MR ile problemli alan çok daha ayrıntılı bir şekilde incelenebilir”

MEME MR'I TECRÜBELİ MERKEZLERDE YAPILMALI
Meme tümörleri damarsal yapılardan oldukça zengin olduğundan damardan kontrast madde (boyar madde) verildiğinde parlayarak görünür hale geliyor Kanser tanısında MR’ı, mammografi ve ultrasonografiden çok daha hassas yapan unsurun, kullanılan kontrast maddeden kaynaklandığını anlatan Dr Ali Türk, şunları söyledi: “Eğer incelemede kontrast madde ile boyanan bir alan yoksa meme kanseri riski yok denecek kadar azdır MR’da kullanılan kontrast maddeler, tomografide kullanılan kontrast maddelerin aksine iyot içermediğinden gerçek alerjik reaksiyon oluşturma riski çok düşüktür En sık görülen yan etkileri baş ağrısı ve bulantıdır Meme MR’ı, teknik olarak iyi yapılması ve yorumlanması en zor MR incelemelerinden biri olup, doğru tanı için bu konuda tecrübeli bir merkezde yapılması gerekmektedir”

MEME MR'ININ FAYDALARI NELERDİR?


MR’da X ışını kulanılmadığından radyasyon riski yoktur
MR, mammografi ve ultrasonun yetersiz kaldığı durumlarda meme kanserinin tanısında ve evrelemede oldukça yararlıdır
Meme MR’ında, bazen mammografide saptanamayan küçük meme lezyonları belirlenebilir
Mammografi ile değerlendirilmesi oldukça güç olan, genç hastalardaki yoğun meme dokusu ve meme implantı bulunan memeler, MR ile kolaylıkla çok daha etkin bir şekilde değerlendirilebilir
MEME MR’ININ SINIRLILIKLARI NELERDİR?


Yüksek kaliteli MR görüntülerinin elde edilebilmesi için imajlar oluşturulurken, hareketsiz kalmanız oldukça önemlidir
Kilo fazlası olan hastalar, MR cihazının açıklığından sığamayabilir
Manyetik rezonans görüntülemenin, fetusa zarar verebileceğine ilişkin herhangi bir kanıt bulunmamakla birlikte, güçlü manyetik alanların gelişmekte olan fetal dokulardaki etkileri tam olarak bilinmediğinden, hamile kadınların tıbbi gereklilik bulunmadıkça MR incelemesi yaptırmaması önerilmektedir
MR incelemesinin kanser tanısındaki duyarlılığı mammografi ve ultrasonografiye göre çok daha yüksek olmakla birlikte yüzde 100 değildir
Tümör dokusunu her zaman fibroadenom gibi diğer iyi huylu oluşumlardan ayırt edemeyebilir Ayrıca erken evre kanserin ve kanser öncüsü değişikliklerin ilk belirteci olabilen kimi kalsiyum birikintileri mammografide oldukça kolay saptanabilmekle beraber bunları MR ile saptamak imkanı yoktur
MR, mammografi ve ultrasona kıyasla çok daha hassas bir teknik olduğundan diğer yöntemlere göre, kanserli lezyonları taklit edebilen daha fazla lezyon saptanabilmektedir Bu durumda son karar için biyopsi yapılması gerekebilir
MEME MR’I HANGİ DURUMLARDA YAPILMALIDIR?


Eğer fiziki muayenede, mammografi veya ultrasonografide kanser açısından şüpheli bulgular mevcutsa ve bu incelemeler tüm soruları yanıtlamada yetersiz kalıyorsa problemli alanı daha ayrıntılı değerlendirmek amacıyla yapılabilir
Özellikle genç kadınlarda rastladığımız yoğun meme dokusu kanserli dokuyu gizleyebilir Yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda, genetik olarak meme kanseri açısından yüksek risk taşıyan ya da anne-kızkardeş gibi yakın akrabalarında meme kanseri hikâyesi bulunan kadınlarda erken dönemde kanser teşhisinde diğer görüntüleme yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda tarama amaçlı meme MR’ı kullanılabilir
Meme implantı bulunan ya da operasyona bağlı yoğun nedbe dokusuna sahip kadınlarda, radyoterapi sonrasında normal yapısı bozulan meme dokusunda mammografi yetersiz kalabileceğinden, bu hasta grubunda meme kanseri taraması amacıyla yapılabilir
Meme implantlarının sağlam olup olmadığını değerlendirmek amacıyla kullanılabilir
Meme kanseri nedeniyle ameliyat olmuş hastalarda ameliyat bölgesinde tekrar ortaya çıkabilecek kanserli dokuyu yara dokusundan ayırt etmek için yapılabilir
Özellikle meme koruyucu cerrahi uygulanacaksa, memenin diğer alanlarında tümör bulunup bulunmadığının belirlenmesi oldukça önemlidir Kimi meme kanseri türlerinde, diğer memede de kanser bulunma riski yüksektir Mammografi ve meme ultrasonografisinde kanser saptanan hastalarda her iki memede de ya da tek memede farklı bölgelerde de bu incelemelerde saptanamayan başka tümör dokuları bulunabileceğinden, ameliyat öncesi yapılacak meme MR’ıyla en uygun tedavinin planması gerekmektedir
Ultrason ve mammografide saptanan tümörün memede ne kadar yayılım gösterdiğine göre ameliyatla, nereden ne kadar meme dokusu çıkartılacağı ve uygulanacak cerrahi teknik değişebileceğinden tümörün yayılım derecesini ve göğüs duvarını tutup tutmadığını göstermek amacıyla kullanılabilir
Eğer kitle biyopsi amacıyla çıkartılmışsa, geride kalan tümörlü dokunun miktarını ve yayılımını göstermek amacıyla yapılabilir
Kemoterapi tedavisi gören hastlarda tedavinin etkinliğini değerlendirmek amacıyla kullanılabilir
MEME MR’I NASIL ÇEKİLİR?

Diğer MR incelemelerinin aksine meme MR’ı çekilirken cihaz içerisinde yüzüstü pozisyonda yatmak gerekir Yüzüstü pozisyonda iken, her iki meme, görüntüleri oluşturacak olan meme sargısının içerisine yerleştirilir
Bazı hastalar, özellikle kilo problemi olan kadınlar bu pozisyonda yatmayı oldukça rahatsızlık verici bulabilmektedir
Kapalı alanda kalma korkusu bulunan hastalarda, korku ve stresi azaltmak amacıyla talep edilirse işlem öncesinde sakinleştirici bir ilaç verilebilir
İnceleme yaklaşık 30 dakika sürmektedir Eğer damardan ilaç verilmesi gerekiyorsa, inceleme öncesinde hemşire tarafından damar yolu açılır
İnceleme sırasında görüntüler oluşturulurken, hareketsiz kalmak çok önemlidir Aksi takdirde görüntü kalitesi düşük olacağından incelemeden istenen verim alınamayabilir
MEME MR’I HANGİ DURUMLARDA TARAMA AMAÇLI KULLANILABİLİR?
Amerikan Kanser Enstitüsü şu durumlarda 30 yaşından başlayarak yıllık rutin mammografi ve meme MRG yapılmasını önermektedir:

BRCA genleri açısından pozitif olan ya da birinci dereceden akrabalarında BRCA geni taşıyıcılığı bulunan kadınlarda
Meme kanserinin de eşlik ettiği bazı genetik hastalıklarda
10-30 yaş arasında Hodgking lenfoması tanısıyla göğüs bölgesine radyoterapi uygulanmış hastalarda
DR ALİ TÜRK