Marmara Bölgesinin Özellikleri / Marmara Bölgesinin Özellikleri Nelerdir?

Coğrafİ Konumu
Marmara Bölgesi ülkemizin kuzeybatı köşesinde yer alır Ülke yüz ölçümünün %8,5'i ile altıncı büyük bölgemizdir Yaklaşık olarak 66000 km² alan kaplar Karadeniz, Marmara ve Ege olmak üzere üç denize komşudur İstanbul ve Çanakkale boğazları bu bölgede yer alır Hem Asya, hem de Avrupa kıtasında yer alır


Yeryüzü Şekİllerİ
Türkiye'nin ortalama yükseltisi en az olan bölgesidir Marmara Bölgesi'nin en önemli yükseltisini, güneyde Samanlı Dağları, Trakya kesiminde Karadeniz boyunca uzanan Yıldız Dağları ve güneydeki Uludağ oluşturur Bu dağlar orta yükseltidedir Bölgenin en yüksek dağı ise 2543 metre ile Uludağ'dır Bölgenin en önemli düzlükleri ise Trakya'daki Ergene Havzası, Anadolu yakasındaki Sakarya ve Bursa ovaları ile güneydeki geniş plato alanlarıdır
Yer şekillerinin sade olması nedeniyle ulaşım kolaydır Güney Marmara kıyıları girintili - çıkıntılıdır Erdek, Bandırma, Gemlik ve İzmit körfezleri önemli girintilerdir

Kapıdağ Yarımadası tombolo özelliği gösterir
Kuzey kıyıları dik yalıyarlardan (falezler) meydana geldiği için bu kıyılarda fazla girinti – çıkıntı yoktur Boğazlar, eski akarsu yataklarının daha sonra sular altında kalması ile oluşmuş ria tipi kıyı özelliği gösterir
TOPRAK

Trakya’nın kuzeyinde, Kocaeli Yarımadası’nda, Güney Marmara’nın doğusu ve güneyinde, asitli, koyu renkli ve organik madde bakımından zengin topraklar bulunur Ergene çayı havzası ile Güney Marmara Bölümü’ndeki ovalarda vertisol topraklar, Trakya’nın batısı Gelibolu ve Biga Yarımadası çevresinde ise rendzina adı verilen kireçli topraklar yer alır

Akarsu ve Göllerİ
Sakarya'nın aşağı kesimi,Meriç nehri,
Susurluk ırmağı,başlıca akarsuları oluştururlar Bölgenin yükseltisinin az olması, akarsuların akış hızını azaltır Bu nedenle bölge akarsularının enerji potansiyeli azdır Ayrıca akarsuların yatak derinliklerinin azlığı ve yüzey şekillerinin elverişli olmaması, baraj yapımını zorlaştırır Bu nedenle Marmara Bölgesi'nin, hidroelektrik üretimindeki payı azdır
Marmara Bölgesi'nin Anadolu yakasında yer alan akarsuları kıyıda delta oluşturamaz ÇünküDöküldükleri yerlerde kıyı akıntıları fazladır
Yatak eğimlerinin az olmasına bağlı olarak taşıdıkları alüvyonların büyük bir bölümünü alçak kıyı ovalarında bırakmışlardır
Bölgedeki

Manyas Kuş cenneti
Ulubat , İznik ve Sapanca gölleri tektonik kökenlidir Büyük ve Küçük Çekmece ve Durusu (Terkos) gölleri ise kıyı set gölüne örnektir


İklİm ve Bİtkİ Örtüsü
Marmara Bölgesi ikliminin en önemli özelliği bir geçiş iklimi karakteri göstermesidir Bölgeye ortalama 600 - 700 mm yağış düşmektedir
Yıllık ortalama sıcaklığı ise 15-16 °C dir

Marmara bölgesinde ve türkiyede görülen iklimler

Trakya'da karasal iklim özellikleri görülür Yıldız Dağları Karadeniz'in nemli havasının iç kısımlara girmesini engeller Balkanlar üzerinden gelen nemli hava kütlesi, nemini Balkan Dağları'nda bıraktığından, Trakya'ya nemden yoksun ve kuru olarak eserler
Balkanlar'dan gelen hava kütleleri Marmara Denizi üzerinden geçerken nem alır Bu nemi Güney Marmara kıyılarına taşır Dolayısıyla Güney Marmara'nın denizel iklime sahip olmasını sağlar
Yıldız Dağları'nın Karadeniz kıyılarına bakan bölümü hariç Trakya'nın tabii bitki örtüsü bozkırdır
Kocaeli platosunda bozulmuş Karadeniz iklimi görülür Yazlar Karadeniz iklimine göre daha sıcak, kışlar daha soğuktur Yazlar yağışlı olmakla beraber, maksimum yağış kışın düşer Bölgede Karadeniz kıyıları boyunca ormanlar görülür
Güney Marmara'da kışların ılık geçmesi zeytin yetiştirilen alanların yaygınlaşmasını sağlamış, yazların sıcak ve kurak geçmesi pamuk tarımını kolaylaştırmıştır
Bol yağış alan yerler ormanlarla kaplı iken, yağış miktarının azaldığı yerlerde stepler görülür Kuzey Marmara'da ormanlar, Trakya'da stepler, Güney Marmara'da ise maki bitki örtüsü yaygındır

Marmara bölgesinde ve türkiyede görülen iklimler

Trakya'da karasal iklim özellikleri görülür Yıldız Dağları Karadeniz'in nemli havasının iç kısımlara girmesini engeller Balkanlar üzerinden gelen nemli hava kütlesi, nemini Balkan Dağları'nda bıraktığından, Trakya'ya nemden yoksun ve kuru olarak eserler
Balkanlar'dan gelen hava kütleleri Marmara Denizi üzerinden geçerken nem alır Bu nemi Güney Marmara kıyılarına taşır Dolayısıyla Güney Marmara'nın denizel iklime sahip olmasını sağlar
Yıldız Dağları'nın Karadeniz kıyılarına bakan bölümü hariç Trakya'nın tabii bitki örtüsü bozkırdır
Kocaeli platosunda bozulmuş Karadeniz iklimi görülür Yazlar Karadeniz iklimine göre daha sıcak, kışlar daha soğuktur Yazlar yağışlı olmakla beraber, maksimum yağış kışın düşer Bölgede Karadeniz kıyıları boyunca ormanlar görülür
Güney Marmara'da kışların ılık geçmesi zeytin yetiştirilen alanların yaygınlaşmasını sağlamış, yazların sıcak ve kurak geçmesi pamuk tarımını kolaylaştırmıştır
Bol yağış alan yerler ormanlarla kaplı iken, yağış miktarının azaldığı yerlerde stepler görülür Kuzey Marmara'da ormanlar, Trakya'da stepler, Güney Marmara'da ise maki bitki örtüsü yaygındır
Marmara Bölgesi Türkiye ormanlarının % 13'üne sahiptir Bölgeler arasında orman oranı bakımından 4 sırada yer alır
Nüfus ve Yerleşme
Bölge küçük olmasına karşın nüfusu en fazla olan bölgemizdir Nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üstündedir
Kent nüfusu en fazla olan bölgemizdir Nüfusun özellikle yoğunluk kazandığı yer Çatalca - Kocaeli Bölümü'dür Sanayi sektöründe çalışan nüfusun en fazla olduğu bölgemizdir Diğer bölgelerden en fazla göç alan bölgemizdir
Bursa, tarım, sanayi ve turizmin geliştiği ülkemizin beşinci büyük kenti konumundadır Adapazarı, gelişmiş sanayisi ve verimli tarım alanlarıyla yoğun nüfusludur Balıkesir, Çanakkale, Edirne ve Tekirdağ orta nüfuslu kentlerdir Bölgede en seyrek nüfuslu bölüm Yıldız dağları bölümüdür Sebebi; yer şekillerinin engebeli olmasıdır
Tarım
Türkiye'de bölge yüzölçümüne göre, ekili - dikili alanın en fazla olduğu bölge Marmara Bölgesi'dir Buna yol açan faktör, arazinin fazla engebeli olmaması, düzlüklerin geniş yer kaplaması ve makineli tarımın yaygın olmasıdır Bölgede tarımın gelişmesinde ulaşım kolaylığı, sulamanın yaygınlığı, tüketici nüfusun fazla olması rol oynar
Bölgede aynı anda, üç değişik iklim tipinin görülmesi, tarım ürün çeşidini artırmıştır
Marmara Bölgesi'nde ekili dikili alanların oranının fazla olmasına karşın, bölgenin nüfusunun fazla olması diğer bölgelerden de tarım ürünü almasına neden olur
Bölgede yetİştİrİlen başlıca tarım ürünlerİ
Zeytin : Bölgenin özellikle Akdeniz iklimi etkisi altındaki güney kıyılarında yetiştirilir Özellikle Gemlik zeytinleri ülkemizin en kaliteli sofralık zeytinlerini oluşturur

Pamuk : Bölgede yaz yağışlarının azaldığı güney kesimde özellikle Balıkesir yöresinde yetiştirilir
Tütün : Bölgenin çeşitli yörelerinde üretimi yapılmakla beraber, kaliteli tütünler Adapazarı ovasında yetiştirilir
Ayçiçeği : Türkiye'de en yoğun olarak bu bölgede yetiştirilir Özellikle Trakya'nın iç kısımlarında Ergene Havzası 'nda yetiştirilmektedir

Şeker pancarı : Şeker fabrikalarının bulunduğu Alpullu, Adapazarı ve Susurluk çevresinde sulanabilen alanlarda üretilir
Buğday : Bölgenin hemen hemen her tarafında yetiştirilir Çeşitli endüstri bitkileri ile (özellikle şekerpancarı) nöbetleşe ekilirBölgeye düşen ortalama yağışın yeterli olmasından dolayı sulanamayan, topraklarda da ekimi yapılmaktadır
Pirinç : Ülkemiz pirincinin yarıdan fazlası bu bölgeden elde edilir Özellikle Ergene ve Meriç ırmağı çevresinde yetiştirilmektedir

Mısır: Özellikle Doğu Marmara ve Trakya'da yetiştirilmektedir
Bölgede çeşitli tarım ürünleri yetiştirilmesine hatta bazı ürünlerde önde olmasına karşın, diğer bölgelerden ürün alır Çünkü göçlerle nüfusu hızla artmakta, üretim yetersiz kalmaktadır
Meyvecilik: Bölgede meyvecilik çok gelişmiştir Özellikle Bursa çevresinde çilek, elma , armut, kiraz, şeftali ve kestane üretimi oldukça fazladır
Hayvancılık
Bölgede hayvancılık büyük ölçüde

besicilik ve ahır hayvancılığı
şeklindedir Ahır hayvancılığının gelişmesinde, tüketici nüfusun fazlalığı ve pazarlama sorununun çözülmüş olması gösterilebilir Bununla beraber bölgede yer şekillerinin ve iklim şartlarının elverişliliği de etkilidir Bölgede makineli tarımın yaygın olması mera ve otlakların daralmasına yol açmıştır
Bölgede ahır hayvancılığının yanında mera hayvancılığı da yaygındır Yıldız Dağları çevresi ile Tekirdağ, Balıkesir ve Çanakkale dolayında mera hayvancılığı yaygındır
İstanbul ve çevresinde

kümes hayvancılığı,

denizlere göçerler Bu göçlerin yapıldığı boğazlar balıkçılığa elverişli alanları oluşturur
Sanayİ
Ekonomik yönden en gelişmiş bölgemizdir Sanayi kesiminde çalışan işçilerin yarıya yakını, sanayi ürünlerinin üçte birinden fazlası bu bölgeden elde edilir Sanayinin en çok geliştiği bölgedir
Bölgede Sanayinin Gelişmesinde;
• Hammadde temininin kolay olması,
• Hinterlandının geniş olması,
• Ulaşım kolaylığı,
• İşgücünün fazla olması,
• Pazarlama kolaylıkları,
• Tüketici nüfusun fazla olması, etkili olan faktörlerdir
Türkiye'de üretilen enerjinin 1/3'ü Marmara Bölgesi'nde tüketilir Ülkemizin en büyük sanayi kuşağı bu bölgede İstanbul - Adapazarı arasında bulunmaktadır Bu hat üzerinde çok çeşitli iş kolları yer alır Türkiye'nin en gelişmiş ve işlek limanı, İstanbul limanıdır
Bölge Türkiye ekonomisine ticaret, ulaşım, turizm ve sanayi faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerle büyük katkı sağlar En fazla vergi veren bölgemizdir
Yeraltı Kaynakları
Mermer :Marmara Adası ve Bilecik'te kaliteli mermer yatakları vardır

Volfram :Uludağ'da

Bor mineralleri:Balıkesir (Bigadiç, Susurluk) Bursa arasında çıkarılmaktadır

Linyit Çanakkale ve çevresinde çıkarılır

Doğalgaz: Kırklareli (Hamitabat) çevresinde gaz çıkarılır
Turİzm
Doğal güzellikleri ve tarihsel değerleri ile İstanbul, Bursa, Marmara kıyıları önemli turistik merkezlerdirÖzellikle Güney Marmara kıyılarında yaz turizmi gelişmiştir

Uludağ,
yalnızca bölgenin değil, ülkemizin de en önemli kış turizmi alanıdır Marmara Bölgesi, turizmden en çok gelir elde eden bölgedir (%48)



Yıldız Dağları Bölümü
Bölüm Karadeniz'in kuzeyinde Karadeniz'e paralel uzanan Yıldız Dağları'nı ve çevresini içine alır Ortalama yükseltisi 800 m civarındadır Karadeniz ikliminin etkisiyle bölümde daha çok yayvan yapraklı ormanlar yaygındır
Bölüm, Marmara'nın diğer bölümlerine göre işlek ulaşım yollarından uzakta yer alır Bundan dolayı bölgenin en seyrek nüfuslu bölümüdürBölümde ormancılık faaliyeti yapılır Bunun dışında küçükbaş hayvancılık görülür Dağ eteklerinde ahır hayvancılığı ve tarım yapılmaktadır Ancak, tarım yapılan yerler sınırlıdır Tarım, Yıldız Dağları'nın güney eteklerindeki plâtoluk alanlarda yapılmaktadır

Yerleşim merkezleri İstanbul'a doğru uzanan yolların üzerine kurulmuştur
Ekonomimize en büyük katkısı hayvancılık ve ormancılıktır
Ergene Bölümü
Bu bölümde özellikle kışın Balkanlar'dan gelen soğuk hava kütlelerinin etkisiyle kışları soğuk ve kar yağışlı, yazları sıcak ve kurak olan karasal iklim şartları yaşanır Bundan dolayı tabii bitki örtüsü bozkırdır
Ekili - dikili alanların en fazla olduğu bölümlerden biridir Verimli topraklara sahip olması nedeniyle bir çok tarım ürünü bu bölümde yetiştirilir Bunların başında ayçiçeği, pirinç, şekerpancarı ve buğday gelir Özellikle ayçiçeğinin en fazla üretildiği bölümdür
Ahır hayvancılığı gelişmiştir

Bölgenin Bölümleri
Türkiye'yi Avrupa'ya bağlayan kara ve demir yolları, bu bölümde yer alan Edirne'den Avrupa'ya açılır
Güney Marmara Bölümü
Bölgenin en yüksek yeri olan Uludağ bu bölümde yer alır
Bölümde, özellikle kıyı şeridinde Akdeniz iklimi görülür Buna bağlı olarak karakteristik bitki örtüsü makidir
Bölümdeki eğimli arazilerde ve kıyı kesimde zeytin yetiştiriciliği yaygındır İç kısımlarda ise şekerpancarı, tütün, ayçiçeği, pamuk gibi tarım ürünleri yetiştirilir
İpekböcekçiliğinin en fazla geliştiği bölümümüzdür
Bölümde nüfus, Bursa çevresi gibi verimli ovalarda toplanırken, bölümün batı kesiminin dağlık ve engebeli olmasından dolayı nüfus yoğunluğu azalmıştır
Bölümün en büyük şehri Bursa'dır Bursa, sanayi şehri olmakla birlikte aynı zamanda tarım ve turizm şehridir Yünlü, pamuklu ve ipekli dokumacılık gelişmiştir Oto montaj ve konservecilik gelişen diğer sanayi kollarıdır
Bölümde ayrıca seramik (Çanakkale), suni ipek (Gemlik), suni gübre (Bandırma) fabrikaları yer alır
Çatalca - Kocaelİ Bölümü
Bölüm, Anadolu'yu Trakya'ya bağlayan yolların üzerinde iki yarımadadan oluşur Bu bölüm, aşınarak düzleşmiş platolardan meydana gelmiştir
Akdeniz ikliminin etkisi hakimdir Tabii bitki örtüsü maki ve ormanlardır
Marmara Bölgesi'nin en fazla nüfuslanmış bölümüdür Sanayileşmeye bağlı olarak
İstanbul ve İzmit birbirine bağlanmış durumdadır
Bölümde, tarım daha çok Aşağı Sakarya Ovası'nda yapılır Bu bölümde ayçiçeği, mısır, tütün, şekerpancarı gibi endüstri bitkilerinin tarımı yapılır
Ekonomik faaliyetlerin başında sanayi, ticaret, ulaşım ve bankacılık gelir
Bölümün (Aynı zamanda bölgenin ve Türkiye'nin) en büyük şehri İstanbul'dur Her türlü sanayi kolunun bulunduğu iç ve dış ticaretin yapıldığı, bütün ulaşım yollarının yoğun olarak kullanıldığı kültür ve ticaret merkezidir
Bölümün diğer bir sanayi şehri olan İzmit'te kâğıt, boru, lastik, petro-kimya ve otomotiv gibi çok çeşitli sanayi kolları gelişmiştir

Marmara Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir Balkan Yarımadası ile Anadolu arasında köGoogle Page Rankingü niteliği ile Avrupa ve Asya'yı birbirine bağladığı söylenebilir Yaklaşık 67000 km2 lik bir yüzölçüme sahip olup Türkiye'nin %8,5'una karşı gelir

Marmara Bölgesinde sanayi, ticaret, turizm ve tarım gelişmiştir Bölgedeki en gelişmiş sanayi İstanbul-Bursa-İzmit şehirlerinde olmakla birlikte bölgenin diğer yörelerinde de yaygın sanayi faaliyetleri vardır Başlıca sanayi ürünleri olarak; işlenmiş gıda, dokuma, hazır giyim, çimento, kağıt, petrokimya ürünleri, beyaz eşya sayılabilir

Ekili alanların yaklaşık yarısı buğday olup buğdayı şekerpancarı, mısır ve ayçiçeği izler Bölge, Türkiye'nin ayçiçeği üretiminin yaklaşık %73'ünü, mısır üretiminin ise yaklaşık %30'unu gerçekleştirir Bağcılık da hayli gelişmiş olup Tekirdağ, Şarköy, Mürefte, Avşa ve Bozcaada üzüm ve şarapları meşhurdur

Yedi coğrafi bölge içinde yükseltisi en az olan bölgedir Ekili-dikili arazi oranı %30'dur Ormanlık alan oranı %11,5'tur Kümes hayvancılığı ve ipek böcekçiliği yaygındır Nüfus ve nüfus yoğunluğu, göç alma nedeniyle çok yüksektir Enerji tüketimi ve turizm gelirleri en yüksek bölgedir

İlleri

Marmara Bölgesiİstanbul, Edirne, Kırklareli, Yalova, İzmit tamamen bölge sınırları içinde; Sakarya ve Bilecik'in Karadeniz Bölgesi'nde de toprakları olup; Bursa ve Balıkesir'in Ege Bölgesi'nde de toprakları vardır Çanakkale ilinin topraklarının çok büyük bir bölümü Marmara Bölgesi içinde olup sadece Edremit Körfezi çevresindeki yerleşim yerleri Ege Bölgesi sınırları içinde kalır

İl merkezleri baz alındığında Marmara Bölgesinde yer alan iller şunlardır

İstanbul
Edirne
Kırklareli
Tekirdağ
Çanakkale
Kocaeli
Yalova
Sakarya
Bilecik
Bursa
Balıkesir

Konumu ve sınırları
Marmara Bölgesi, Türkiye'nin kuzeybatı topraklarında, Asya ve Avrupa Kıtaları üzerinde toprakları olan, adını, boğazlar aracılığıyla Karadeniz ve Ege Denizi'ne açılan aynı adlı iç denizden alır Ege sahilleri açıklarındaki Bozcaada ve Gökçeada (İmroz) da Marmara Bölgesi içindedir 11 ili kapsayan, coğrafî bölgedir Marmara Bölgesi içinde yer alan iller şöyledir;

Marmara Denizi'ne Kıyısı Bulunan İller

İstanbul
Tekirdağ
Çanakkale
Balıkesir
Bursa
Yalova
İzmit
Marmara Denizi'ne Kıyısı Bulunmayan İller

Edirne
Sakarya
Bilecik (Bilecik'in hiçbir denize kıyısı yoktur)
Bölge, Türkiye'nin Avrupa'ya açılan kapısıdır Edirne, Yunanistan ve Bulgaristan ile, Kırklareli ise Bulgaristan ile sınırdır Marmara Bölgesi'nin, yine bölge bazında olan 3 komşusu vardır Güneyde Ege Bölgesi, doğuda Karadeniz Bölgesi ve güneydoğuda İç Anadolu Bölgesi karadan bölgeyi kuşatmıştır Bölgenin adını aldığı Marmara Denizi haricinde;

İstanbul, Kırklareli, İzmit ve Sakarya illeri aracılığı ile Karadeniz'e,

Çanakkale, Edirne ve Balıkesir illeri aracılığı ile de Ege Denizi'ne kıyısı vardır


Bölümleri
Marmara Bölgesi, beşerî, ekonomik ve doğal sebeplerden dolayı 4 coğrafî bölüme ayrılmıştır


Çatalca - Kocaeli Bölümü
Çatalca - Kocaeli Bölümü, Marmara Bölgesi'nde içinde en fazla nüfus gücünü barındıran, iş istihdamının en büyük olduğu, tarihî bakımdan en önemli bölümdür

Adapazarı Ovası'nın doğusundan başlayarak, Silivri'ye kadar devam eder Marmara Bölgesi'nin kuzeydoğu topraklarını kapsayan bu bölüm İstanbul Boğazı ile ikiye bölünür Doğudaki kısım Kocaeli Yarımadası ve Adapazarı Ovası, batıdaki kısım ise Çatalca Yarımadası'dır Bölüm akarsular ile parçalanmış olup, yer yer tepeliklere sahiptir Ortalama 150 - 200 metre yükseklik gösteren bu tepeler plâto özelliği taşır

Bölümün Karadeniz kıyılarını bakan taraflarında ormanlar görülürken, Marmara Denizi kıyısında bitki örtüsü yerini maki ve zeytinliklere bırakır Bölümde toprakları bulunan İstanbul, Kocaeli ve Sakarya illerinin üçünde de kuzayde yerleşim seyrektir Nüfus yoğunluğu daha ılıman iklime sahip olan, güneydedir Kuzeydeki en öenmli yerleşim merkezi Şile'dir Buna karşılık güneyde en önemli yerleşim birimleri, İzmit, Gölcük ve İstanbul'dur

Bölümde üretilen başlıca tarım ürünleri, ayçiçeği, keten, patates, mısır, şeker pancarı, zeytin, sebze üretimi ve tahıl çeşitleridir Silivri ve Çatalca ilçelerinde önemli ölçüde hayvansal gıda üretilir Tereyağı, peynir ve yoğurt bunların başlıcalarıdır

Çatalca ilçesindeki ocaklardan çıkarılan grafit işlenmesi için İstanbul'a gönderilir Durusu Gölü çevresinde çıkarılan linyit İstanbul'da yakacak ihtiyacı için kullanılır

Bölümün böylesine gelişmesinin sebebi Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan Boğaz KöGoogle Page Rankingülerinin bu bölüm içinde İstanbul ilinde olmasıdır İstanbul ticaret, sanayi, bankacılık, kültür, sanat, medya, ulaşım, tekstil, kimya, dericilik, kundura, ilâç, cam, besin ve turizm bakımından Türkiye'nin merkezidir Tüm bu sunduğu imkânlar dahilinde İstanbul uzun yıllar durmak bilmez bir göç dalgası ile karşı karşıya kalmış ve bugün Türkiye'nin toplam nüfusunun 8/1'nin bünyesinde bulundurur Aldığı nüfus ile hızla büyüyen İstanbul ili yaşayanlara yeterli altyapı ve konut sunamamaktadır ve plânsızca büyümektedir Devlete ve özel sektörün çabalarıyla şehirde kentsel dönüşüm seferberliği başlatışmış, gecekondulaşmanın yerini toplukonutlar ile çözme yoluna gidilmiştir Günümüzde İzmit, Adapazarı ve Gölcük, İstanbul'un hemen arkasında hızla büyümektedir İstanbul ve Adapazarı arası büyük bir sanayi sahasıdır Buralarda devlete ve özel sektöre ait birçok tersane, çimento, beyaz eşya fabrikaları, alüminyum ve petrokimya tesisleri bulunur Gölcük ilçesi bir donanma üssü ve askerî araçların yapıldığı bir sanayi merkezidir


Yıldız Dağları Bölümü
Yıldız Dağları Bölümü, Marmara Bölgesi'nin kuzeybatısını oluşturur İsmini alanın büyük bir alanını kaplayan Yıldız Dağları'ndan alır Batıda, Bulgaristan sınırından, doğuda Durusu Gölü'ne kadar uzanır Yıldız Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçlarında Karadeniz iklimi etkilidr Doğal bitki örtüsü makilik olup, yaklaşık 150 metre yükseklikten sonra ormanlar başlamaktadır Yıldız Dağları'nın batı kısımları plâto özelliği taşır, ve bu alandaki verimli tarım arazilerinde buğday, ayçiçeği, şeker pancarı ve mısır tarımı yapılır Küçükbaş hayvancılık oldukça gelişmiştir ve buna bağlı olarak bölümde birçok mandıra ve peynir imalâthanesi vardır Bölümdeki başlıca yerleşim merkezleri, Kırklareli, Vize, Pınarhisar ve Saray'dır Sanayi bakımından en önemli tesis Pınarhisar'daki çimento fabrikasıdır


Ergene Bölümü
Ergene Bölümü, adını içine aldığı Ergene Havzası'ndan alan bu bölüm Yıldız Dağları ile Koru Dağları arasında kalmış bölümü kapsar Tekirdağ ve Edirne illerinin bütünü ile Kırklareli'nin yarıya yakınını ve Çanakkale'nin Gelibolu ilçesinin çok küçük bir alanını kapsar

Marmara Bölgesi'nin, en soğuk, en az yağış alan, bitki örtüsünün en cılız olduğu yer Ergene Bölümüdür Genel bitki örtüsü bozkırlardır Bölümde yetiştirilen başlıca ürünler; buğday, mısır, çeltik, şeker pancarı, ayçiçeği, susam ve patatestir Bağcılık ve ayçiçeği üretimi çok gelişmiş olduğundan, buna bağlı olarak da alkollü içecek ve yağ sanayii gelişmiştir En önemli yerleşim merkezleri, Babaeski, Lüleburgaz, Çorlu, Çerkezköy, Malkara, Keşan, Edirne, Tekirdağ ve İpsala'dır Hamitabat beldesinde çıkarılan doğalgazdan elektrik üretilir Trakya Birlik'e bağlı ayçiçeği fabrikaları bölüm ekonomisini önemli ölçüde canlandırmıştır


Güney Marmara Bölümü
Güney Marmara Bölümü yeryüzü şekilleri bakımından Marmara Bölgesi'nin en fazla çeşitlilik gösterdiği bölümdür Plâtolar, ovalar, göller, akarsular, körfezler bölümün başlıca yer şekilleridir Saros Körfezi ile İzmit Körfezi'nin güneyinde kalan, Çanakkale, Balıkesir, Bursa, Yalova, Bilecik illeri ile, İzmit ve Sakarya illerinin bir kısmını kapsayan alandır Bölümdeki ovalarda buğday, ayçiçeği, şeker pancarı ekimi ile dutluklar ve meyve bahçeleri vardır Küçükbaş hayvancılık çok gelişmiştir Bursa yöresinde ipekböcekçiliği yapılır Gelibolu ve Kapıdağ yarımadaları ile Çanakkale ilinin genelini kapsayan Biga Yarımadası nüfusun en seyrek olduğu yerlerdir Buralarda engebe fazladır Çanakkale Boğazı, Gelibolu Yarımadası ile Biga Yarımadası'nı birbirinden ayırır

Bölüm akarsu, göl, körfez ve adalar yönünden oldukça zengindir Bölgenin en önemli akarsuyu Susurluk Çayı'nın vadisi Marmara Denizi'nin ılıman havasının iç kesimlere ulaşmasını sağlar Biga Çayı ile Gönen Çayı diğer önemli akarsulardır İznik, Ulubat ve Kuş Gölü bu bölümde bulunur Bunlar içinde Kuş Gölü dünyaca üne sahip bir millî parktır

Bölümün en önemli yerleşim birimi Bursa'dır Bir süre Osmanlı Devleti'ne başkentlik yapmış Bursa, tarihî, doğal ve ekonomik ve kültürel yönden gelişmiş bir turizm şehridir Diğer önemli yerleşim merkezleri Balıkesir, Çanakkale, Erdek, Gemlik, Karacabey, Mustafakemâlpaşa, Bandırma, Biga, Gönen'dir Art bölgesin gelişmiş olması, bölümünde gelişmesine sağlamıştır Bursa, Bandırma,Balıkesir, Çanakkale, Yalova ve Bilecik'te gıda sanayiinde, Balıkesir'de şeker ve kâğıt sanayiinde, Bursa'da tekstil, otomotiv ve konserve sanayiinde Bandırma'da kimya sanayiinde gelişmiştir
Çanakkale'ye bağlı Biga ve Çan ilçelerinde hâlâ faal olan linyit ocakları mevcuttur Bandırma limanı bölge için çok önemlidir İstanbul - Bandırma arasında arabalı feribot taşımacılığı yapılır Gönen'de kaplıca turizmi, Susurlukta bor çıkarımı, Bilecik ve Marmara Adası'nda ise mermercilik yapılmaktadır


Nüfus ve yerleşme
Marmara Bölgesi'nin nüfusu 17,5 milyondan fazladır Kilometrekareye 250 kişiden daha fazla insan düşer Nüfusun yarısından fazlası İstanbul il sınırları içersidinde bulunur İller ve nüfusları aşağıda büyükten küçüğe sıralanmıştır *

İstanbul = 10,033,478

Bursa = 2,106,654

Kocaeli = 1,203,335

Balıkesir = 1,076,347

Sakarya = 746,060

Tekirdağ = 626,549

Çanakkale = 464,975

Edirne = 402,606

Kırklareli = 328,461

Bilecik = 194,326

Yalova = 168,593

-Bazı ilçe nüfusları-

Gebze 253,000 Bandırma 99,000 İnegöl 91,000 Çorlu 142,000 Lüleburgaz 79,000 Körfez 82,000 Gölcük 56,000 Gemlik 64,000

*Veriler 2000 yılı nüfus sayımı sonuçlarıdır

Türkiye'de tarım alanlarının en iyi değerlendirildiği yer Marmara Bölgesi'dir En fazla ekili dikili alan bu bölgede bulunur Fakat bölge kendine yetmediğinden, dışardan ürün almaktadır Bölgenin sağladığı iş istihdamı nedeniyle bölge hâlâ yoğun göç almaktadır

Bölgeye bağlı 21 ada vardır Adaların çoğunda yerleşim vardır Ege Denizi'nde bulunan Gökçeada ve Bozcaada da Marmara Bölgesi sınınrları içindedir


İstanbul iline bağlı adalar
Kınalıada
Burgaz Adası
Heybeli
Kaşık Adası
Büyükada
Sedef Adası
Balıkçı Adası (Neandros)
Sivriada
Yassıada
Tuzla Fener Adası
Koç'un Adası

Bursa iline bağlı adalar
İmralı Adası

Balıkesir iline bağlı adalar
Marmara Adası
Avşa adası
Ekinlik Adası
Koyun Adası
Mamaliada
Paşalimanı Adası
Kuş Adası
Yerada
Fener Adası

Çanakkale iline bağlı adalar
Gökçeada
Bozcaada

Yeryüzü şekilleri
Marmara, yükseklik ortalaması en az olan bölgemizdir Anadolu yarımadası üzerindeki topraklarında Samanlı Dağları, Mudanya Tepeleri ve Biga Dağları uzanmaktadır Trakya yarımadasında kalan topraklarda ise Yıldız Dağları, Koru Dağları ve Işıklar Dağı bulunur Trakya'nın iç kesimlerinde Ergene Havzası yer alır

Bölgenin güney bölümü yer yer akarsular ile yarılmıştır Akarsu boylarında ve alçak düzlüklerde tarıma elverişli, verimli alüvyâl ovalar bulunur Bölgedeki en önemli ovalar İnegöl, Yenişehir, Mustafakemâlpaşa, Karacabey, Bursa, ve Gönen ovalarıdır Bu verimli ovaların bulunduğu çukurluk alanlarda Sapanca, Ulubat, İznik ve Kuş gölleri vardır

Bölgenin en engebeli sahası, Biga Yarımadası'dır Bölgenin en yüksek noktası Bursa'nın güneyinde bulunan Uludağ'dır (2543 m)





Akarsu ve göller
Bölge genelinde, küçük ölçekli olmalarına rağmen sık bir akarsu ağı vardır Sakarya, Ergene, Susurluk, Meriç ve Biga Çayı bölgedeki başlıca akarsulardır Bölge'de irili ufaklı bir çok doğal ve yapay göl bulunur Büyükçekmece Gölü, Küçükçekmece Gölü, Durusu Gölü, İznik Gölü, Sapanca Gölü, Ulubat Gölü ve Manyas Gölü, açık havası olan tatlı su gölleridir Bunların haricinde özellikle Güney Marmara Bölümü'nde Biga Yarımadası üzerinde sulama amaçlı birçok baraj gölü ve gölet bulunur


İklim ve bitki örtüsü
Marmara Bölgesi'nin iklimini söylerken, tek bir iklim adı ile başlıklandırmak doğru olmaz, Marmara Bölgesinde hüküm süren iklim Karadeniz İklimi ile Akdeniz İklimi arasında bir geçiş evresidir Bölgede yıllık yağış 500 - 1000 mm arasındadır En çok yağış kış mevsiminde Aralık, Ocak, Şubat aylarında düşer En kurak aylar ise Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarıdır Karlı ve donlu günlerin sayısı kıyı kesimlerde en azdır İç kesimlere gidildikçe karasallık etkisi artar Ege ve Marmara denizi kıyılarında makiler, güney Marmara sahillerinde ise zeytinlikler bulunur Makiler 200m yüksekliğe kadar baskın bitki örtüsüdür Ergene Havzası'nda bozkırlar oluşmuşsa da bölgenin tamamında yaygınlık göstermez Yükseltinin olduğu yerlerde, özellikle Trakya'da ormanlara rastlanır

Hava sıcaklığının 0°C nin altında geçtiği gün sayısı çok kısadır Marmara Bölgesi'nin yıllık sıcaklık değerleri: ortalama 14 -16oC, en sıcak ay ortalaması: 23-25oC, en soğuk ay ortalaması: 5-6oC'dir Yıllık yağış miktarı 600-700 mm civarındadır Marmara bölgesinde hâkim rüzgârlar genelde Kuzey ve Kuzeydoğu yönlerinden eser


Bölgedeki Millî Parklar
Gelibolu Yarımadası Tarihî Millî Parkı Çanakkale
Truva Millî Parkı Çanakkale
Kazdağı Millî Parkı Balıkesir
Kuş Cenneti Millî Parkı Balıkesir
Gala Gölü Millî Parkı Edirne
Uludağ Millî Parkı Bursa