Gebelik ve hipertansiyon

Sözlük anlamı, ”Normalden yüksek olan atardamar basıncı” demektir Gebelik süresince görülen “Hipertansiyon” tespit edilen hastalıkların genel başlığıdır Gebelik öncesi başlayan uzun süreli hipertansiyon, gebeliğe bağlı hipertansiyon ve “Preeklampsi-Eklampsi” olarak tanımlanmış hipertansiyon tespit edilen tüm durumları kapsayan genel bir başlık, bir tarif, bir tanımlamadır


“Gebelikte Hipertansiyon” ile “Gebelik Hipertansiyonu” farklı tarifler mi?


“Gebelikte Hipertansiyon” tarifi genel bir başlık, genel bir tariftir Özellikle gebelik başlangıcı sonrası ortaya çıkan, gebeliğe has hipertansiyona “Gestasyonel Hipertansiyon” yani “Gebelik Hipertansiyonu” denir İlk kez gebeliğin 20 haftasından sonra yani 5ayından sonra görülür

Tansiyon ölçümleri, idrarda “protein” atılımı olmadan, şikâyetsiz olarak yükselir Hastalar şikâyetsiz olduğu için tesadüfen gebelik kontrollerinde tanı koyulur


“Gebelikte Hipertansiyon”, anne ve bebek hastalıkları ve ölüm nedenlerinin en önemli nedenlerinden olduğu için çok önemlidir


Gebelikte hipertansiyon, 6 saat içinde yapılan iki ayrı ölçümde, kan basıncının yani tansiyon ölçümünün 14/9 yani 140/90 mmHg üzerinde veya büyük tansiyonun 3 birim yani 30 mmHg’dan, küçük tansiyonun 1 birim yani 10 mmHg’dan yüksek ölçülmesi “Gebelik Hipertansiyonu” olarak kabul edilir Ancak küçük tansiyon 11 ya da 110 mmHg’dan yüksek ise tanı için 6 saat beklenmesi gerekmez Doğum sonrası 12 haftalık dönemde yani 3 ay içinde tansiyon normale dönmezse, uzun süreli “Hipertansiyon”dan söz edilir


Sonraki gebeliklerde de “Gebelik Hipertansiyonu” görülebilir mi?


“Gestasyonel Hipertansiyon” gebelik sırasında görülen diğer “Hipertansiyonlu” durumlara oranla iyi seyirli ve iyi bir takip ihtimaline sahip olmakla beraber, takip eden gebeliklerde tekrarlayabilir Ancak Gestasyonel Hipertansiyon’da preeklampsiye sebep olabilir


“Uzun süreli Hipertansiyonun” Gebelik takibindeki önemi nedir?


“Uzun süreli Hipertansiyon”, gebelik öncesinde mevcuttur veya gebeliğin 20 haftasından yani 5ayından önce teşhis edilmiştir Gebelik esnasında ve doğum sonrası dönemde de devam eder Kan basıncı devamlı >140/90 mm Hg'dır


Uzun süreli hipertansiyonu olduğu bilinmeyen, bu nedenle gebeliğin başlangıcından itibaren düzenli olarak tansiyonu kontrol edilmeyen kişilerde, gebeliğin 3-6 aylık döneminde kan basıncı yüksek bulunursa bu durumun ilk defa oluştuğu izlenimini verebilir


“Uzun süreli Hipertansiyonun” anne ve bebeğe zararları nelerdir?


Bebek gelişmesinde gerileme, erken doğum, “plasenta” dediğimiz anne ve bebek arasındaki hayati bağlantıyı sağlayan “eş” olarak da bilinen dokunun erken ayrılması, ani böbrek yetersizliği, hipertansiyon krizi gibi zararlar ortaya çıkabilir Kronik hipertansiyonun kontrol edilmesi şarttır Çünkü kalp yetmezliği veya kalp krizi gibi problemlere sebep olabilir


Yapalması gerekenler


• Kilo ölçümünü doğru yapın


• 1 haftada 2 kilo ve daha fazla kilo alımı olursa mutlaka doktorunuzu bilgilendirin


• Fazla kilonuz varsa doktorunuzun sizin için yaptığı önerileri dikkatli uygulayın


• Mümkünse tansiyon ölçmeyi öğrenin


• Gebelik öncesi normal tansiyon ölçüm değerlerimizi öğrenelim, bilelim


• Gebelik sırasında şikayetimiz olmasa bile en az haftada bir kez 6 saat ara ile 2 kez tansiyonumuzu ölçelim veya ölçtürelim


• Bu sonuçları not alıp doktorumuz ve ebelerimiz ve hemşirelerimize gösterelim


• Her ne şekilde olursa olsun ölçülen tansiyon değerleri 14 – 9 ve üzerinde ölçüldüyse hemen doktorumuza haber verelim


• Gerekiyorsa verilen ilaçlarınızı düzenli kullanın


• İlaç tedavisinin gebelikte güvenilirliği konusunda doktorunuzla konuşun


• Doktor tarafından farklı tarif verilmediyse her ay böbrek çalışma testleri ve idrar ile ilgili tetkikler yapılmalı


Gebelik öncesi şiddetli hipertansiyonu olanlar yani 180/110 mmhg veya üstünde tansiyon ölçüm sonucu olanlar hemen incelenmelidir



İç Hastalıkları Uzmanı Dr Mustafa Nafiz Karagözoğlu