Harama Bakmak

İsra suresinin 32 ayetinde Cenab-ı Hak, "Sakın zinaya yaklaşmayın!" buyuruyor Buradaki "yaklaşmayın" emrinden hareketle İslam fıkıh alimleri insanı zinaya ***ürebilecek her türlü amelin yasak olduğunu ifade etmişlerdir Müstehcen resim veya görüntelere bakmayı da bu kategori içinde mütalaa edebiliriz Bu sebeple bu tür resimlere bakmak caiz değildir

Çünkü bir hocamızın ifadesiyle bütün günahlar ve ahlâkî bozulmalar müstehcene bakışla başlar, bakışın ısrarıyla gelişir, sonra fiilî günaha dönüşür Üstelik gözler baktıklarının resimlerini de çeker, hayal arşivinde depo eder Nereye gitse, nerede olsa artık çektiği bu resimler, hayal âleminde gözlerinin önündedir

“Hem Kur’ân merhameten kadınların hürmetini muhafaza için hayâ perdesini takmasını emreder Tâ hevesât-ı rezîlenin ayağı altında o şefkat madenleri zillet çekmesinler Âlet-i hevesât ehemmiyetsiz bir metâ hükmüne geçmesinler Medeniyet ise kadınları yuvalarından çıkarıp perdelerini yırtıp beşeri de baştan çıkarmıştır”1

Toplumin bozulmasını netice veren sebeplerden birisi bu sözlerde ifade edildiği gibi, kadınların yuvalarından çıkıp ölçüsüz bir şekilde toplume karışarak, hürmete lâyık bir varlık iken ehemmiyetsiz bir eşya hâline gelmesidir Bu durumdan kadınlar kendilerine olan hürmeti kaybettikleri gibi, toplum fertlerinin de bozulmasına sebep olmuşlardır

Açık saçıklığın başını alıp yürüdüğü, hayâ perdesinin ayaklar altına alındığı bir zamanda, Müslümanın vazifesi daha da ağırlaşmakta, imanını muhafaza için daha çok titiz davranması gerekmektedir Çünkü artık toplumimizde kadının girmediği yer kalmamış gibidir Çarşıda, pazarda, otobüste, vapurda, resmî dairelerde çoklukla bulunmaktadır Bu vaziyet karşısında Müslümanın kendisini toplumten ayrı ve uzak tutması, herşeyden el etek çekmesi düşünülemez Fakat inancının icabı bazı prensiplere uymak durumundadır

İnsanın kendisine yabancı olan kadınla, kadının da kendisine yabancı olan erkekle münasebeti sınırlıdır; belli ölçülere tâbidir Rabbimiz mü’min erkek ve kadınlara şöyle buyurur:

“Mü’min erkeklere söyle: Gözlerini bakılması yasak olandan çevirsinler, mahrem yerlerini korusunlar Bu onların arınmasını daha iyi sağlar Allah yaptıklarınızdan şüphesiz haberdardır Mü’min kadınlara da söyle: Gözlerini bakılması yasak olandan çevirsinler, iffetlerini korusunlar”2

Bu âyetlerde açık bir şekilde, mü’min erkeklerin kendilerine yabancı olan nâmahrem kadınlara, kendilerine nikâhları düşen hanımlara; kadınların da kendilerine yabancı olan erkeklere bakmamaları bildirilmektedir

Yasaklanan bu bakışın sınırı ve mahiyeti nedir, nasıl olacaktır? Âyetin geçen “gözleri kapamaktan” maksat, gözleri kapatıp başı yere eğerek yürümek, dolaşmak değildir Zaten bu şekilde davranmak da mümkün değildir Bir insan tâbiî olarak karşılaştığı erkeği ve kadını görür, bakar Ancak burada anlatılmak istenen husus, karşı cinse şehvetle, cinsî bir duygu besleyerek bakmaktır Şehvetle bakmanın ölçüsü de, devamlı olarak birkaç sefer bakıp durmaktır

Bu ölçüyü de Resul-i Ekrem Efendimizden (asm) öğrenmekteyiz Bu hususta Hz Ali’ye şöyle buyurmuşlardır:
“Yâ Ali, arka arkaya bakma! Birinci bakış hakkındır, fakat ikinci bakışta hakkın yoktur”3

Karşı cins insanın gözüne iliştiği zaman,gözlerini ayırmadan bakıp durmamalı, başını çevirmeli Böylece şehvetle bakma sınırına da yaklaşmamış olur

Çünkü umumiyetle fuhşun kapısı önce bakışla aralanır Daha sonra diğer kapılar birbirini açar Bu sebepten zinaya açılan ilk kapı böylece kapanmış sayılır

Fahrüddin Râzi, tefsirinde Tevrat’tan şu cümleyi nakletmektedir:

“Harama bakış kalbe şehvet tohumunu eker Her şehvet de insanda derin hüzünler doğurur”

Kalbe düşen her günah tohumu, müsait zemin bulup yeşerirse insanın mânevî hayatını tehlikeye sokar Bir mâneviyat büyüğü olan Zünnün Mısrî’nin dediği gibi, “Gözleri günahlara kapamak korunmanın en güzel yoludur”

Kendisini haramdan muhafazaya çalışan Müslümanın durumunu da Peygamber Efendimiz şöyle anlatmaktadır:

“Bir kadının güzelliği bir Müslümanın gözüne çarpar da ondan gözünü çevirirse, Cenab-ı Hak o Müslümana lezzetini kalbinde duyacağı bir ibadet bahşeder”4

Bilindiği gibi erkeğin erkeğe ve yabancı kadınlara avret sayılan, göstermesi haram olan yerleri müçtehidlerin ekserisinin görüşüne göre diz ile göbek arasıdır Kadının da kendimahremleri dışındaki erkeklere karşı avret sayılan, caiz olmayan yerleri el ve yüzün dışında kalan vücudunun tamamıdır

Buna göre kadının, bir erkeğin vücudunun, göbekle dizi arası dışında kalan yerlerine şehvetsiz olarak ve tekrar edilmeden bakması caizdir Erkeğin de, kadının el ve yüzüne şehvet hissi olmadığı takdirde bakması helâldir Ancak cinsî bir zevk duyarak erkeğin veya kadının birbirlerinen bu kısımlarına bakmaları yasak sınırına girer

İnsan, gerek iş hayatında, gerekse bazı zaruret hallerinde, kendisine yabancı olan kadına bakabilmektedir Yukarıda, mealini verdiğimiz âyetin tefsirinde Tefsir-i Kebir sahibi Fahrüddin Râzi, bu zaruretleri şu şekilde tasnif etmektedir:

* İnsan, evlenmeye niyet ettiği kadının yüzüne ve ellerine bakabilir Nitekim bir defasında Ebû Hüreyre, Peygamberimizin yanında bulunurken bir adam gelerek, Ensar kadınlarından birisiyle evlenmek istediğini söyler Peygamberimiz, “O kadına baktın mı?” diye sorunca, o zat, “Hayır” der Peygamberimiz tekrar, “Öyleyse git, ona bak, çünkü Ensarın gözlerinde birşey vardır”5 buyurur

Bu hususta şehvetle de olsa bakılabileceği kaydı zikredilmektedir

* Mahkeme huzurunda, hâkimin veya şahitlerin kadını tanımaları için bakmaları, caizdir Çünkü burada bir haksızlığın giderilmesi ve bir hakkın yerine gelmesi bahis mevzuudur6

Fetevâ-yi Hindiye’de şu cümleleri görmek mümkündür:

“Fitne ve şehvetten korkulmadığı takdirde kadının eline ve yüzüne bakmak mubahtır”7
Yine el-Mühezzeb isimli eserde, “Zaruret olduğu takdirde bir tüccar, yüzü açık bir kadına bakabilir Kötü bir niyet olmazsa Allah indinde mes’ul olmaz”8 denilmektedir

1 Sözler, s 381
2 Nur Sûresi, 30-31
3 Ebû Davud, Nikâh: 43; Tirmizi, Edeb: 28
4 Müsned, 5: 264
5 Müslim, Nikâh: 74
6 et-Tefsîrü’l-Kebîr, 23: 203
7 Fetevâ-yı Hindiyye, 5: 329
8 el-Mühezze, 2: 34
Mehmed Paksu Helal – Haram