Medine Antlaşması

Yeni gelinen hicret yurdunda problemler teker teker ele alınıyor ve birer birer çözüme kavuşturuluyordu Çözüme kavuşturulması gereken bir konu da Medine'nin nüfus yapısı et*nik dağılımı ve din farklılıkları göz önünde bulundurularak bu farklı unsurlarla birlikte müşterek bir hayat sürebilmenin şartlannı oluşturmaktı Zira o gün için on bin civannda bir nüfusa sahip olan Medine'de bin beş yüz kadar Müslüman nüfusun yanında dört bin civannda Yahudi dört bin beş yüz kadar da Arap müşrik bulunmaktaydı Öyleyse bu farklı unsurlar arasındaki ortak paydalar öne çıkanImalı ve Medine şehri asgari müşterekler üzerinde ittifak edilerek müşterek paylaşılmalıydı

Aynı zamanda Medine buna şiddetle ihtiyaç duyuyordu; zira yüzyıllarca devam edegelen savaşlarlass- sosyal bağlar zedelenmiş yeni atkılarla toplumun yeniden örgülenmesine olan ihtiyaç diğer yerlere nispetle daha belirgin bir şekilde açığa çıkmaktaydı
Farklı unsurların birbirleriyle savaşlan olduğu gibi aynı unsurlar da kendi aralannda banşık değildi; Evs ve Hazreç arasında kavgalar yaşandığı gibi Yahudi kabileleri olan Beni Kaynuka

Bu karmaşık ortam bazen olmadık ittifaklar doğurabiliyor; mesela Evs kabilesiyle Beni Nadr ve Beni Kurayza kabileleri bir araya gelip Beni Kaynuka'ya karşı birleşebiliyor; aynı şekilde Beni Nadr ve Beni Kaynukalılara karşılık Beni Kurayza ile ittifak kurabiliyorlardı

Medine' de görülemeyen bu bütünlük şehrin yapısında da

592 Evs ve Hazreç arasında cereyan eden Buas Savaşlannın yüz yirmi yıl devam ettiği bilinmektedir Halbuki bu iki kabile Benü Kayle kökeninde birleşiyor ve temelde birbirleriyle akraba oluyordu

Beni Nadr ve Beni Kurayza arasında da benzeri problemler kendini gösteriyor ve sosyal hayat Hazreçliler de tam bir güvensizlik içinde yürüyordu
kendisini hissettirmişti; her bir kabile kendi güvenliğini sağlayabilmek için kendine mahsus surlar inşa etmişti ve ancak bu şekilde kendisini güvende hissedebiliyordu Bunun için Medine' de o gün tam on üç muhkem sur vardı

Bu kadar problemin bir araya gelmesi güven ortamını ortadan kaldırmış ve şehirde ticari hayat durma noktasına gelmişti Bu durum dışandan gelen tüccarlan da endişelendiriyor ve mecbur kalmadıkça Medine'ye uğramıyorlardı

Hatta denilebilir ki Medine'de yaşayan unsurlar bıkkınlık veren bu savaşlara son verip de kendilerini bir masa etrafında buluşturacak harici bir gücün gelmesini arzu eder olmuşlardı İşte bu beklenti Efendimiz için iyi bir zemin oluşturuyordu Bunu ifade ederken Hz Aişe validemiz de benzeri olaylara dikkat çekecek ve hicret öncesinde Medine'de yaşa*nan kaos ortamının iyi okuduğu bu zemini değerlendirecek; Medine'de ahenk ve uyumu temin adına taraftan bir araya getirerek asgari müşte*reklerde bir anlaşma gerçekleştirecekti

Bunun için de öncelikle Medine şehrinin sınırlannı tespit ettirdi; artık bu sınırlar içinde kalan bölge 'harem' olarak anılacaktı

Bunun ardından Medine'de ilk defa bir nüfus sayımı gerçekleştirildi Medine yeniden yapılanıyordu

Elbette bu yapılanmadan herkes memnun değildi; bilhassa müşrikAraplar olabildiğince tedirginlik yaşıyor ve Mekke' deki müşriklerin M uhacir ve Ensar'ı kolladıklan için kendilerine de zarar vereceklerini düşünüyorlardı Zaten Mekkelilerin yakın zamanda Medine'ye bir sefer düzenleyeceklerine ve ellerinden kaçırdıklan Müslümanlan burada kıstınp bozguna uğratacaklanna dair haberler de duyulmaya başlanmşıtı
593 Bkz Buhari Sahih 3/1377 (3566)


Efendimiz'in tavrı ise bütün bu endişeleri ortadan kal*dırmaya matuftu; Mekke'de olduğu gibi bizim dinimiz de bize" anlayışını hakim kılmaya çalışıyor ve kavga etmeden de Medine'yi müşterek paylaşabileceklerinin örneklerini ortaya koyuyordu Buna göre herkes; dili dini ırkı ve milliyeti ne olursa olsun karşı tarafın inanç ve anla*yışlarına saygılı olduğu sürece aynı havayı teneffüs edebilecek ve Medine'de problemsiz bir hoşgörü ortamı kendiliğinden oluşacak; ne kimse din değiştirmek için zorda kalacak ne de dini anlayışını yaşarken baskı altında bırakılacaktı Aynı zamanda bu kendi düşüncesini özgürce ifade hürriyetini de içeriyor ve düşüncesi ne olursa olsun anlayışını tebliğ hakkım da beraberinde getiriyordu Demek ki Daha Medine'ye geldiğinden bu yana sayılı günler geçmesine rağmen Efendiler Efendisi'nin güven ve huzur ortamı kendini hissettirmişti ve bütün taraflarıyla Medine sakinleri aralannda çıkması muhtemel anlaşmazlıklarda hakimiyet değil; katılımı esas alan bir paylaşımı ön*görüyordu konuyu çözü*me kavuşturma mercii olarak Efendimiz'e müracaat edilmesi gerektiğini müşterek bir talep olarak ortaya koyuyordu