Transformatör - Transformatör Nedir

Transformatör - Transformatör Nedir


Transformatör, iki veya daha fazla elektrik devresini elektromanyetik indüksiyonlaelektromanyetik alan aracılığıyla naklederTransformatörler elektrik enerjisinin belirli gücünde gerilim ve akım değerlerinde istenilen değişimi yapan makinalardır birbirine bağlayan bir elektrik aletidir Bir elektrik devresinden diğer elektrik devresine, enerjiyi

Transformatör en basit halde, birbirine yakın konan iki sargıdan ibarettir Eğer bu iki sargı ince demir levhaların üzerine sarılmışsa buna demir çekirdekli transformatör denir Eğer demirsiz plastik tüp gibi bir çekirdeğe sarılmışsa buna hava çekirdekli transformatör denir Sargılardan birine voltaj uygulanırsa, diğerinde de bir voltaj meydana gelir Voltajın tatbik edilmesiyle ortaya çıkan akım, sargı etrafında bir manyetik alan doğurur Bu alan, yakına konan diğer sargıda bir voltaj ortaya çıkarır Ancak manyetik alanın daima değişerek çıkış sargısındaki voltajı devam ettirmesi gerekir Birinci bobine tatbik edilen voltaj sabit olursa, diğer bobinde herhangi bir voltaj meydana gelmez Ancak doğru akım sürekli olarak kapatılır ve açılırsa manyetik alan değişerek bir çıkış meydana gelir Otomobillerde bulunan radyo alıcısındaki vakum tüp bu prensiple çalışır
Eğer her iki sargı tek bir demir çekirdeğe konur ve voltaj tatbik edilirse, demir çekirdek manyetize olur Demir, uygun manyetik özelliklerinden dolayı tercih edilir ve bu suretle manyetik alan konsantre edilmiş olur Bu yöntemle enerji kayıpları en düşük düzeyde kalır, verim % 97-99,9 gibi değerlere ulaşabilir


Bir transfomatörün çıkış sargısı, giriş sargılarından daha fazla sayıda ise çıkış voltajı büyüyecektir Akım şiddetiyse, bu oranın tersiyle değişir Transformatörler yardımıyla gerilimi yükseltmek mümkün olduğu gibi, düşürmek de mümkündür Transformatörün gücü manyetik alanın değişimine bağlı olduğundan, bu alan demir çekirdeği ısıtır Bu sebepten demir çekirdekli transformatörler, genellikle 60 hertz'lik, düşük frekanslarda kullanılır Demir çekirdeğin tek döküm olarak değil, ince levhalar şeklinde yapılması fazla ısınmayı önlemek içindir Bu sebepten dolayı, radyo frekanslarında çalışan transformatörler hava çekirdeklidir


Primer sargısı ince iletkenden çok spirli, sekonder sargısı kalın iletkenden az spirlidir
Transformatörün Kullanım Amacı

Genel olarak transformatörler bir elektrik devresinde voltaj veya akımı indirmek veya yükseltmek için kullanılır Elektronikteyse esas olarak farklı devrelerdeki yükselticileri birleştirmek, doğru akım dalgalarını daha yüksek bir değerdeki alternatif akıma çevirmek ve sadece belirli frekansları iletmek için kullanılır İzolasyon amacıyla ve bazen da sığaçlar ve dirençlerle beraber kullanılır Elektrik akım iletiminde, esas olarak voltajı yükseltmek veya düşürmek için kullanılır Ölçü aletlerinde özel transformatörler kullanılır


Esas olarak tranfsormatörler, elektromanyetik indüksiyonla enerjiyi bir devreden diğer devreye geçirirler Voltajı değiştirmek, özellikle elektrik enerjisinin, elde edildiği yerden uzaklara nakledilmesinde gerekli olur Gerilimi, mesela 230000 volt veya daha fazlaya yükselterek iletim sırasında gerekli olan kabloların ağırlığı oldukça azaltılır Böylece, gerekli olan kuleler ve diğer alt yapılarda da ekonomi sağlanır



Yüksek güçlü transformatörler kullanım sırasında ısındıklarından yağlı soğutma düzenekleri ile soğutulurlar Bu tür transformatörler, Buchholz rölesi adı verilen güvenlik donanımları yardımı ile aşırı ısınmanın zararlı etkilerine karşı korunurlar