Ritim Nedir

Ritm
Bir dizede, bir notada vurgu, uzunluk veya ses özelliklerinin, durakların düzenli bir biçimde tekrarlanmasından doğan ses uygunluğu, tartım, dizem (TDK Sözlük) İmla kurallarında yazım şekli "ritm"dir

Ritm
Ritm vurmalı çalgıların ve perküsyonun temelidir Çeşitli aletlere vurarak çıkarılan, düzenli ve akıcı sesler ritmi oluşturur

Evrende her şey, düzenli hareket halindedir Yani evrenin hareketi ritmiktir Ritmin durduğu yerde veya bozulduğu yerde yaşam biter Ritim, Latince’de akış demektir Hareketin durması, akışın kesilmesi, ritmin durmasıdır

Evrenin sürekliliği, hareketin ritmik yinelenmesine bağlıdır Ritm, hareketin sayılarla anlatımıdır, bir sayı dilidir Diğer bir tanımla, evrendeki her hareket sayılarla açıklanabilir Güneşin hareketi, dünyanın hareketi, mevsimlerin tekrarı, gece gündüz, gibi

Güneşin dairesel ritmik hareketi ana ritimdir ve biz, bu ana ritme bağlı olarak ortaya çıkan bir dizi ritm yumağının içerisinde yaşamaktayız Biz, bu ritmler yumağına bağımlı olarak dünyaya geldik Evrendeki bu ritmin devamını kendi bedenimizde ve algılama yapımızda görmekteyiz
Evrendeki hareketin tutarlılığı insanda güven duygusu yaratır Örneğin, güneş her gün doğar, tutarlı ve kararlı hareket eder Onun bir gün doğmayacağını düşünmeyiz, ona güveniriz Güneşin her gün aynı yerden, aynı saatte doğacağı üzerine sayılarla ifade edebileceğimiz planlar yaparız Bu plan güneşin ritmik hareketinden kaynaklanan güven duygusu üzerine kurulmuştur

Güneş eğer bir gün doğmazsa tüm yaşam biçimlerimiz alt üst olur Ya da her gün bir başka saatte doğsa, onu anlamakta zorluk çekeriz, algılayamayız, matematiksel olarak durumu açıklayamayız Hareketin ritmik olmaması onunla ilgili varsayımlar yapmaya engeldir Hayatımıza şekil veren şey evrendeki ritmik hareket ve onun tutarlılığıdır

Biz, ritmik olmayan şeyleri dışlarız, tutarlılık ararız Sözünün eri olmak, nerede hangi davranışı göstereceği başkaları tarafından bilinir olmak, arkadaşı tarafından anlaşılır olmak, planlı olmak gibi Bu davranışların ritmik, yani tekrarlanan özellikte olmasıdır kişiyi tutarlı insan yapan
Tutarlı hareket eden insana güvenilir Dostluğun, arkadaşlığın biricik kuralı güvenilir olmaktır Güneşin ertesi gün yeniden doğacağına olan güven, güneşin ritmik hareketinin tutarlılığına olan güvendir Arkadaşına güvenmek, onun hareketlerindeki ritmik tekrara olan güvendir Her gün işe zamanında gelen insana güvenmek gibi

Evrendeki hareketin bir ritmik düzen içerisinde olduğunu kitaplar yazmasa da bunu günlük yaşantımızda algılarız Gece ve gündüzün sürekliliğini düşünelim; gece uyur, gündüz uyanır, işlerimizi yaparız Biyoritim denilen bedenimizin iç ritmi buna ayarlanmıştır Uyku düzenimiz bozulduğunda buna bağlı diğer ritmler de bozulur; adımlarımız dengesizleşir, kaslarımızı toparlayamayız, dengesiz duruşlar alırız vb

İki ayağının üzerinde dik durabilmek dengeli ve güvenilir insan duygusu yaratır Çünkü o duruşta gerçekten bedenin ritmik düzene geçtiğini görürüz Denge dediğimiz, şey, omurların ve diğer eklemlerin ritmik dizilişinde bir bozukluğa neden olmayacak şekilde duruşu göstermesidir Bu duruşun doğal olarak insana verdiği duygu güven duygusudur Dengeli olmak, güvenilir olmak, tutarlı olmak; bunlar hep birbiriyle örtüşen kavramlardır

Ağaçları yok ederek sel felaketine neden oluruz Doğanın dengesini, yani ritmini bozduğumuzun acısını yaşatır bize Bir dere düzenli akışını bozup taşkınlık yaptığında veya kuruduğunda çevresindeki hayatı tehlikeye sokar Oysa onun düzenli akışına güvenerek insanlar onun etrafında kendilerine yaşam kurmuşlardır

Kalp atışlarımızda ritm bozukluğu görüldüğü zaman tehlike var demektir Hayatımızdaki tüm diğer ritimler de onunla birlikte bozulur, işe gidemez, sokağa çıkamaz, yataktan kalkamaz, yemek yapamaz oluruz, vb Kalbimizin ritmini düzene sokması için doktora gideriz, ona güveniriz Doktor insana güven verir Çünkü o, yaşamımızdaki ritmi bozan öğeleri ortadan kaldırır ve bizi normal ritmimize döndürür

Doğada var olan bir ritmin bozulması, diğer ritmlerin bozulmasını beraberinde getirir Çünkü doğada her şey bir diğerine bağımlıdır Doğada sınırsız özgürlük yoktur, karşılıklı bağımlılık vardır Bu yüzden, doğa, kendi ritmini yok edeni yok eder Hatta, buradan yola çıkarak rahatlıkla söyleyebiliriz ki biz insanlar için de sınırsız özgürlük yoktur, karşılıklı bağımlılık vardır
Doğada birbirinin yaratıcısı olan veya birbirinin tamamlayıcısı olan ritmlerin beraberliğindeki uyum, ahenktir, estetiktir Doğa ile baş başa kaldığımızda hissettiğimiz bu olağanüstü ritmik uyumdur bize huzur veren, “Ne kadar güzel” dedirten Bu ahenk, bu estetik bütünlük, bu denge, bu ritmik uyumdur içimize aldığımız ve bize güven veren, kendimizi dinlenmiş hissettiren, yaşama gücü veren Doğayla baş başa kaldığımızda, “Yaşam mükemmel ahenk içinde sürüyor, bak, görüyorsun, rahat ol, ona güven” gizli mesajını alırız, mutlu oluruz
Evrende, birbirine bağlı iç içe geçmiş ritmlerin holistik yapısı biyolojik olarak insan bedeninde aynen karşımıza çıkar Bu ritmin insanda dışa vurmuş şekli dans olarak karşımıza çıkar Dans, insan bedenine çok yakışan estetik bir durumdur Dansın bir müzikle yapılması, ritmin bedenle buluştuğu estetik mükemmelliği sergiler

Müziğe gelince; müzikteki ritm ve ezgi doğayla bire bir örtüşen güçlü duyguları bize verir; tutarlılık, güven, denge, estetik, uyum Müzikle uğraşmak veya müzik dinlemek bunun için dinlendiricidir

Bir dere ritmik akar, kenarındaki ağacı ritmik besler, ağacın dalları, yaprakların dizilişi, çiçekleri ritmiktir Derenin varlığı diğer ritmleri yaratmıştır Ana ritmi burada dere oluşturur Dere kurursa ona bağlı diğer ritmler de yok olur Dereyi ve ağacı resimle anlatır, resmi evimize asarız; doğadaki estetik uyumu evimize taşırız Ona bakarken hissettiğimiz, ondan aldığımız estetik doyum içerdiği ritimlerin uyumundan gelir

“Yaratıcılık, doğadaki ritmi sezmekle başlar” der sanat eğitimcileri Bütün sanatların kökünde doğa vardır Doğadaki ritmi resimle anlatırsak resim sanatı, müzikle anlatırsak müzik sanatı, bedenimizle anlatırsak dans sanatı, sözcüklerle anlatırsak şiir sanatı olur Bu ritmi sayılarla anlatırsak matematik olur Fen bilimlerinde yeni bir buluştan söz ediliyorsa, bu, gerçekte doğada var olan ama daha önce açığa çıkarılmamış olan bir ritmden söz ediliyor demektir
Bir insanın ritim duygusunun eğitim yoluyla geliştirilmesi, onun doğa ile uyumunu desteklemek ve güçlendirmek demektir Bu nedenle, ritm eğitimi insanın temel gereksinimleri arasında kabul edilmelidir Sanat eğitimi bu ihtiyacı doğrudan karşılayan bir araçtır Temel eğitim kurumlarında ritm eğitimi verilmesi bu nedenle gereklidir

Bu arada, ritmi en anlaşılır biçimde öğreten ders müzik dersidir Ancak, müzik derslerinde ritmi evrenin geçerli tek kuralı olarak öğretiyor muyuz? Ne yazık ki hayır

Bilinmelidir ki ritm, sadece müziğin konusu değildir Ya da, müzik dersi sadece müziğe değil, tüm alanlara hizmet eder Öyleyse, müzik dersi ana sınıfından itibaren zorunlu ders olmalıdır