Patates

Patates, Kartoffel, Solanum tuberosum
Kumpir
Familyası: Patlıcangillerden, Nachtschatengewaechse, Solanaceae
Drugları: Patates nişastası: Amylum salani
Patates nişastası ilaç yapımında kulanılır, çiğ patates suyu içilir

Giriş: Asıl vatanı güney Amarikanın Şişli, Peru ve Bolivya gibi ülkeleri olan Patates Amarikanın keşfinden sonra 1526’da Avrupaya getirilmiştir Patatesin yauılması ancak 19 ve 20 yüzyılda olmuştur Kızılderililer tarafından 600 çeşit patatesin yetiştirildiği ifade edilmektedir Günümüzde kaynatıldığında dağılmayan sert Patates, serte yakın patates ve kaynatıldığında dağılan patatese ise unlu patates denir Bunların hariçinde oldukca çok alt türü mevcuttur Latince ‘’solare’’ ağrı dinlendirici ‘’tuberosum’’ ise yumru anlamına gelir ve tükce ağrı dindiren yumru diyebiliriz Türkce patates muhtemelen ispanyolca patatos’tan gelmektedir

Botanik: Patates 40-80 sm boyunda çok yıllık bir bitkidir ve gövdesi çatalı, köşeli, vede açık yeşil renklidir Yaprkları değişik sıra ile dizilmiş kanat yapraklardan meydana gelir ve her kanat yaprakta büyük ve küçük iki tür yaprak bulunur Yaprakları oval, kenarları dalgalı, hafif buruşuk, koyu yeşil renkli ve derin damarlıdır Çiçekleri genelikle beyaz, nadiren hafif morumsubeyaz, veya hafif leylaki beyaz renkteki taç yaprklara sahiptir Taç yaprkların 2/3 ‘si birleşik ve 1/3’ü ise uclara doğru sivrilen beş loptan oluşur ve ortada altınsarısı renkte bir dölenme tozluğu bulunur Kökleri saçak şekindeki yan köklerle, yumru şeklindedir ve besin depolayan ana köklerden oluşur

Yetiştirilir: Günümüzde çok önemli bir besin maddesidir ve dünyanın bir çok ülkesinde yetiştirilmektedir vede Türkiye önemli miktarda patates yetiştiren bir bitkidir

Hasat zamanı: Patatesin türüne göre Temmuz, agustos ayları hatta bazı türleri Mayısta dahi toplanarak kulanılabilir

Birleşiminde:
Birleşimindeki maddeleri şöyle sıralıyabiliriz
a-) Alkaloittürevlerinden % 0,01-0,05 oranında solanin içerir Solanin meyvelerinde %1 çimlerinde % 0,5 oranında bulunur ve çok zehirlidir Patates kaynatılınca suyu geşer, pişirilince ise yapısı bozularak zararsız halle gelir
b-) Yumruları % 10-30 arasında nişasta içerir ve bu nişasta polisakkaritlerden meydan gelir
c-) Vitaminler: C, B1 ,B2, B6, H ve K Vitamileri vede provitamin A içerir
d-) Mineraller: Potasyum, fosfor, kalsiyum, sodyum, magnesyum, çinko ve selen içerir
e-) Ayrıca: Protein, dextrinler, pentozlar, pektinler, kolin, asetilkolin ,çerir
f-) Hastalıklı patates zehirli risbitin içerir

Araştırmalar:
Modern anlamda klinik araştırması yapılmamaıştır, fakat geriye dönük yapılan sorgulama ile patatesin Avrupaya gelmesi ile birlikte Avrupada çok yaygın olan skorbüt hemen hemen yok olmuştur Bilindiği gibi skobüt C-Vitamini yetersizliğiden dolayı ortaya çıkan bir hastalıktır Sebzeler pişirildiğinde birleşimindeki C-Vitaminin büyük bir kısmını kaybederken patateste bu kayıp çok az olmaktadır Bu nedenlede C-Vitamin yetersizliği ortadan kakmaktadır ve buna bağlı olarakta skorbüt ortadan kalkar
1-) İkinci dünya savaşı sırasında çeşitli mide rahatsızlıkları olan Alman askerlerinden bazıları çiğ patates yemişler 2-3 günde rahatsızlıklarının azaldığı 8-10 günde tamamen iyileştiği askeri doktor Dr Med J F Magerl tarafından tesbitedilmiştir

Tesirşekli: ağrı dindirici, şişlikleri indirici, mideasidini yokedici özeliklere sahiptir

Kulanılması: a-) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılmamıştır Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2 sınıf bir şifalı bitkidir Patates yerine göre daha etkili olan başka bitkiler kulanılmalıdır
b-) Halkasrasında kulanması şeklini ele alacağız Patates başta: Mide-bağırsak rahatsızlıklarından: hiperasiditet (mideasidinin aşırı salğılanması), ekşime, yanma, ve hafif gastrite karşı kulanılır

Yantesiri: Patatesin meyveleri, yaprakları, çilenmiş filizleri ve yeşermiş patatesler zehirlidir ve bu nedenle yenmesi tehlikelidir Çiğ patates dahi azda olsa zehirli alkaloit içerir Bu nedenle çiğ patates ve çiğ patates suyu zehirlenmelere sebep olabilir Bu nedenle uzun süre ve yüksek dozajda kulanmak zehirlenmelere neden olabilir Sadece patatesle beslenmekte mahsurludur, bu gibi hallerde kişinin sinirleri zayıflar, bu nedenle havuç ve turp gibi sebzelerde yemek gerekir


Alıntıdır