Hıthıt Hıthıt Hakkında Bilgi

Hıthıt, Asant, Ferula assa-foetida

Şeytanotu
Şeytan Tersi
Cennetoru
Haltit
Kudretotu
Hiltit

Familyası: Maydanozgillerden, Doldengewaeche, Apiaceae
Drugları: Hıthıt zamkı: Asa foetida
Hıthıt tentürü: Asa foetida
Hıthıt köklerinden eldeedilen Zamktan çay, tentür, eteryağı ve natürel ilaç yapımında kulanılır

Giriş: Hıthıt maydanozgillerden olup bu grubun bir altgrubu olan ferulagillerdendir Ferulagillerden en çok kulanılan ve bilinen türler şunlardır Şeytanotu: ferula assa-foetida, sümbülotu: ferula sumbul, çakşır: ferula claeochytris (ferula meifolia) Türkmen kasnısı: ferula gummosa (ferula galbaniflua) ve çok az kulanılan kalitesiz İran kasnısı: ferula persica’yı sayabiliriz

Bunlardan bizi en çok ilgilendiren hıthıt ve çakşırotu olup diğerleri burada pek değinmiyeceğiz Latince ferula çabuk anlamına, foetida ise piskokulu anlamına gelir Buradanda piskokulu anlamı çıkar Türkcede çok kökü anlamına şeytan pisliği diye anılır yine almancada piskoku asant diye anılır

Bitki doğu ülkelerinde cennetotu diye anılırken batı ülkelerinde şeytan pisliği olarak adlandırılmaktadır Hıthıt veya cennetotu diye anılmaktadır Bitki zamkının çayı içilirse içerideki bütün pislikleri dışarı çıkarır bu nedenle cennetotu diye anılmıştır Vatanı Horasan, Güney Türkistan ve Afganistanda yabani olarak yetişir ve Türkiyede yetiştirmekte mümkündür

Botanik: Hıthıt 1-3 metre boyunda dikine yükselir, üst kısımları çatallaşır, gövdesi yuvarlak ve yeşil renklidir Yaprakları 40-70 cm uzunluğunda 20-35 cm eninde bileşik yapraklardan oluşur ve her yaprağı oluşturan kanatlarda kendi aralarında tekrar parçalara ayrılır Yan yaparakların her parçası ince uzun, kenarları bütün ve koyu yeşil renklidir

Çiçekleri şemsiye şeklindeki demetlerden oluşur ve bu demetlerde yine şemsiyeciklerden meydana gelir Çok küçük olan çiçeklerin taç yaprakalrı dahada küçük ve beyaz renkte, ortadaki dölenme tozlukları altın sarısı renkte olup bir şemsiyecikte 20-30 adet ve bir şemsiyede 15-30 adet şemsiyecik bulunur

Yetiştirilmesi: Martta camlık, yastık, saksı veya seralara ekilir ve fideleri Nisanda bahçe veya tarlalara ekilir

Hasat zamanı: Hıthıt kökünün bir kısmını dışarı çıkacak şekilde yandan açılır veküçük bir parça kesilir ve buradan akan sıvı kirletilmeden toplanır Daha sağlıklı olanı ise hıthıt olğunlaştıktan sonra Temmuzdan ihtibaren kökler sökülür temizlenir ve önce bir dilim kesilir oradan akan madde alınırve yeniden ince bir dilim kesilir ve bu böyle devameder

Önce beyaz sonra bal rengini alan kristalleşen madde zamk şeklini alır Bu zamk’a kısaca hıthıt’da denir ve kuruduktan sonra ya öğütülerek toz haline getirilir veya kırılarak parça halinde satılır Günümüzde ise genelikle subuharı ile damıtılarak (destilasyon) eteryağı (ucucuyağ, esans) eldeedilir vebu kulanılır, şayet homeopatide kulanılacak ise zamklar toz haline getirildikten sonra işlenir

Birleşiminde

Tesirşekli:

Kulanılması: a-) Üniversite kliniklerinde tedavi denemeleri ve araştırmalar yapılmamıştır Bu nedenle bugünkü bilgilere göre 2 sınıf bir şifalı bitkidir Hıthıt yerine göre daha etkili olan başka bitkiler kulanılmalıdır Örneğin Sinirsel ağrılara karşı Aci biber-, Boğan-, B-Vitaminleri-, veya Gökçek İksiri daha etkildir Korkuya karşı Kava-kava-, Kılıçotu-, Keiotkökü preparatları veya Gökçek İksiri daha etkildir

b-) Halkarasında: Histeri, nevastani, içhuzursuzluk, korku, sindirim bozukluğu, ülser (iyileşmeyen yaralar), piskokulu yaralar, dolama, şişkinlik, kemi,kerimesi, ve kemikağrılarına karşı kulanılır Hıthıt hertürlü pis kokulu ter, idrar, yelenme, nefes ve defi-hacete karşı kulanılır

Yantesiri: Bilinen bir yantesiri yıktur, fakat eterikyağı çok etkili ve piskokulu olduğundan dikkatedilmelidir Ben şahsen daha az etkili olan tentürünü denedim ve doğrusu kulandığıma pişman oldum

B-) Çakşırotu, Türkische Asant, Ferula clarochytris (ferula meifolia)

Çakşır Türkiyenin Adana, Mersin ve Hatay bölgelerindeyabani olarak yetişmektedir Kökleri kurutulduktan sonra toz haline getirilir sonra bal ile karıştırılarak alınır ise insanın cinsel gücünü artırır Birleşimindeki eteryağtürevleri % 0,6-0,8 arasındadır ve kulanılış şekli yukarıdakine benzer

Çay:Çakşır kökünden 2 tatlı kaşığı demliğe konur ve üzerine 300-500 ml kaynarsu ilaveedeilerek 5-10 dakika demlemeye bıraktıktan sonra süzülerek içilir

Yantesiri: Bilinen bir yantesiri yoktur

Alıntıdır