Obezite (Şişmanlık)-Zayıflama diyetleri / Obezite (Şişmanlık)-Zayıflama diyetleri

1- Şişmanlık nedir nasıl tespit edilir?
Vücudun yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu boya göre ağırlığın arzu edilen düzeyin üstüne çıkması şişmanlık veya obezite olarak adlandırılır
BESİNLERLE ALINAN ENERJİNİN HARCANMASI:

Gün boyu yediğimiz ve içtiğimiz yiyecek ve içecekler vücudumuza enerji sağlarlarBu enerji bazal metabolizma hızı termik etki ve fiziksel aktivite ile harcanır

1- Bazal metabolizma
Alınan enerjinin büyük bir kısmı (%50-75) vücut organlarının çalışması için harcanırBuna bazal metabolizma hızı denir Mutlak dinlenme anında da vücut organları çalıştığı için çoğu kez bazal metabolizma dinlenme metabolizması olarak da ifade edilirBüyüme ve gelişme çağındaki çocuk ve gençlerde gebelikte kas dokusu fazla olan bireylerde vücut yapı farklılığı nedenyle kadınlara kıyasla erkeklerde ağır fiziksel aktivitesi olanlarda bazı hormonların fazlalığı (örnek;tiroid hormonu fazlalığı ) gibi durumlarda hızlıdır

2- Termik Etki
Yiyeceklerin içindeki karbonhidrat yağ ve protein adı verilen besin öğeleri vücuda enerji verirlerAncak bu besin öğelerinin de vücutta kullanımı (sindirim emilimve metabolizma )için vücut enerji harcar
Buna yiyeceklerin "Termik etkisi " denir ve bazal metabolizmayı artıran bir faktördürKarbonhidrat ve yağlar bazal metabolizmanın %6 sı kadar enerji harcamasına neden olurken bu oran proteinli besinler için %30 dur
Bol proteinli düşük enerjili diyetleri uygulayarak zayıflama yolunu tercih etmeyiniz Bu tür beslenme dengesiz beslenmedirYeterli ve dengeli beslenerek zayıflayınız

3- Fiziksel Aktivite Enerji harcamasını etkileyen diğer bir faktör ise fiziksel aktivitedir
Doğru olarak uygulanan zayıflama diyeti ile birlikte çeşitli sportif faaliyetler ve basit egzersizlerin (hızlı yürüme koşma beden hareketleri vBulletin)yapılmasının enerji harcamasını arttırarak vücutta fazladan depo edilen yağ dokusunun harcanmasında büyük rolü vardır
Böylece vücudun yağsız dokusu olan kas dokusunun da korunması sağlanmış olur

Aynı sürede ve hızda yapılan fiziksel aktivite (yürümekoşma yük taşıma vBulletin)yağ dokusu fazla olan şişman bireylerde şişman olmayanlara göre daha fazla eneji harcanmasına neden olmaktadır

ŞİŞMANLIĞIN OLUŞUM NEDENLERİ

1-Yanlış beslenme alışkanlıklarıÇalışma hayatı ailesel alışkanlıklar nedeni ile birçok insan basit karbonhidratlardan zengin yağ oranı yüksek besinleri günlük beslenmelerinde bulundururlar
Ailenin beslenme modeli çocuğun beslenmesini olumlu veya olumsuz olarak etkiler ve gelecekteki yaşantısında uygulanan bir model olur
Fast food tipi beslenme öğün atlama aşırı karbonhidrat ve yağ tüketme hızlı yemek yeme iyi çiğnememe öğün atlama vBulletin yeme alışkanlıkları şişmanlığın temelini oluşturmaktadır

2-Kalıtım:
Yapılan çalışmalar şişmanlığın genlerle ilişkili olduğuna dair bilgiler vermektedir
Ancak kesin veriler elde edilmemiştirBu gün yapılan çalışmalar ve gözlemler doğan çocuklarını çok azının şişman doğup hayatlarına şişman devam ettiklerini göstermiştir
Beden ağırlığının regülasyonunda rol alan hormonal ve sinirsel faktörler kalıtımsaldır Yeme davranışında etkili olan kısa ve uzun dönemli işaretler yağ hücrelerinin sayı büyüklüğüdür
Şunu unutmamak gerekir ki çocuğun beslenme davranışları ailenin beslenmesi bedenin belirli bölümlerine dağılımı ile dinlenme metabolik hız kalıtımla ilgilidir
Ancak davranışlarından olumlu ve olumsuz olarak etkilenmektedir

3- Hormonlarla ilgili nedenler:
Bireylerde ortaya çıkan cinsiyet troid böbrek üstü vBulletin hormonların yapım veya fonksiyonlarında ortaya çıkan bozukluklar sonucunda iştah artışı bazal metabolik hızda azalma ve sonuçta enerji dengesinde bozukluklar ortaya çıkabilir
Sonuç olarak bireylerde şişmanlık kaçınılmaz bir son olur

4- Yaş ve cinsiyet ile ilgili nedenler :
Kadınlarda şişmanlık erkeklere oranla daha fazla görülmektedirHormonal değişikliklerin ortaya çıktığı ergenlik döneminde vücutta yağlanma meyili artmaktadırGebelik ve emziklilik dönemindeki yanlış beslenme alışkanlıkları şişmanlığın ortaya çıkışını arttırmaktadır
Yaş faktörü dikkate alındığında ileri yaşlarda bazal metabolizma hızı ( vücut çalışması için harcanan enerji) azalmaktadırEğer eski beslenme alışkanlıkları devam eder ve hareket arttırılmaz ise şişmanlık ortaya çıkar
5- Enerji alım ve harcamadaki dengesizlik:
Alınan enerji ve harcanan enerji yi bir terazinin kefelerine benzetmek doğru olur Alınan enerji ile şişmanlık enerji alımının uzun süre harcanandan çok olması sonucudur
Enerji alımının fazlalığı aşırı yeme daha çok yağlı ve şekerli besinleri tercih etme şeklindeki yeme davranışın dan kaynaklanabilir
Genelde lezzetli yemek lezzetsizden daha çok yenirYemekten aşırı zevk alan bireyler enerji alımlarını kontrol etmekte güçlük çekerler
Bazı araştırmalara göre aşırı yeme davranışı yağlanmanın bir sonucudurAşırı yemeye karşın fiziksel aktivitede ki azlık şişmanlığın hızla ortaya çıkmasını sağlar

6-Psikolojik nedenler:
Stres insanları yeme davranışlarını açısından olumlu veya olumsuz olarak çok etkilemektedir
Üzülme sıkılma sevinme vBulletin psikolojik durumlarda birçok insan bilinçsizce yeme davranışı sergiler ve sürekli atıştırırlarAlınan fazla enerji harcanmadığında şişmanlık ile karşılaşılır
7-Fiziksel aktivite düşüklüğü : Şişmanlamada en önemli faktör enerji harcanmasının düşüklüğüdür
İnsan bedeni hareketli yaşamı gerektiren bir yapıdadırİlkel insan yaşam gereksinimlerini daha çok beden gücüyle yaptığı faaliyetlerden sağlamaktaydı
Teknolojik gelişmeler beden gücünün yerine makineyi getirmiştirArtık insan akşama kadar tarlada çalışma yerine traktörde birkaç saat içinde işini bitirmekte veya oturduğu yerden düğmeye basarak makineleri çalıştırmaktadır
Bu değişimin sonucu fiziksel aktivite için enerji harcaması düşerken zenginleşme enerji yoğunluğu yüksek besinlerin tüketimini arttırmaktadırGünlük bedensel aktivitelerde azalma ( masa başı işte çalışma ev işleri yapmama vBulletin)
Bu sonuç gelişmiş veya gelişmekte olan toplumlarda şişmanlığın artmasına neden olmaktadır


ŞİŞMANLIĞIN TESPİT EDİLMESİ

Şişmanlık BEDEN ( VÜCUT ) Kitle indeksi bel kalça oranı ultrason vBulletin yöntemler ile tespit edilir

Pratikte en çok kullanılan yöntemler ise

I- Beden kitle indeksinin hesaplanması:
Şişmanlık çeşitli tanı yöntemleri ile tespit edilirPratikte en çok kullanılan yöntem beden kitle indeksi (BKİ) dir
BKİ=Ağırlık /boy m2
Çıkan sonuç mevcut belirlenmiş aralıklarla karşılaştırılır ve bireylerin hangi aralıklarda olduğu beirlenir
Sizde bu pratik hesaplamayı yaparak kendi bedeninizi tanıyabilirsiniz

Yetişkinlerde Beden Kitle indeksine Göre Ağırlığın Değerendirilmesi:

Sınıflama BKİ

Zayıf 185 den az
Normal kabul edilebilir 185-199
Normal 20-249
Toplu (hafif şişman) 25-299
I Derece Şişman 30- 349
II Derece Şişman 35-399
IIIDerece Şişman 40 ve üzeri



II-Bel / Kalça oranının hesaplanması:

Bedenin yağ dağılımını belirlemede bel çevresinin kalça çevresine oranı kriter olarak alınır(Bel/ kalça oranı)

Erkeklerde Bel/ Kalça oranı =1
Kadınlarda Bel /kalça oranı = 085

Bu değerler üzerindeki rakamlar "şişmanlık olarak değerlendirilir


3- Olması gereken vücut ağırlığının hesaplanması

Pratik olarak olması gereken vücut ağırlığı birey için ideal vücut ağırlığı olarak da hesaplanır
Olması gereken vücut ağırlığı:
Normal beden kitle indeksi değerleri(20-249)x Boy(m2)

ÖRNEK :
Boyu 160 cm olan bir bayan şu anda 75 kg dır Olması gereken ideal ağırlık nedir?

(16x16) x(20-249)= 512-637

arasındaki bir kilo bu bayan için sağlıklı bir kilo olacaktır

Not : Normal beden kitle indeksi değerleri ile olması gereken ağırlığın alt ve üst sınırları belirlenir