Engellilerin psikoseksüel sorunları Son yıllarda insan cinsel yaşamı hakkındaki

Engellilerin psikoseksüel sorunları

Son yıllarda insan cinsel yaşamı hakkındaki bilgiler oldukça arttı Burada cinselliğin insan kimliğinin önemli bir parçası olduğunun kabulü bu konudaki çalışmaları artırdıCinsel yeterlilik duygusunun kimliğimizin esasını oluşturduğuna inanılıyor

DrEser Alptekin

Bugün cinsel sağlık birçok rehabilitasyon programlarının tam olarak içine girmiştir Kronik hastalıklı ve fiziksel olarak engelli bir kişinin yapılan rehabilitasyonunda cinsel işlerliğinin olumsuz etkisi vardır

Rehabilitasyon programlarına alınan seksüel problemli hastalarda depresyon ve saldırganlık daha sık görülmektedir Çoğunlukla bu tür hastalarda standardize edilmiş bir seksüel rehabilitasyon programı maalesef yoktur

Uyumda üç engel

Fiziksel engeli olan bir kişide seksüel uyum sağlamada üç engel belirlenmiştir Bu üç engel; psikolojik reaksiyon, kişinin iletişim eksikliği ve fiziksel yetersizliğidir

Seksüel rehabilitasyon hasta için tam bir güven ortamında sağlanabilir Kişinin kendi imajı, değeri, kendisine saygısı ve mutluluğu üzerine engelliliğin olumsuz psikolojik etkileri olabilir Hasta kendini değersiz ve yetersiz bulabilir Özellikle cinsel ilişki esnasında kişinin kendi vücudu hakkında beklentileri değişik olabilmektedir Hastada utanma duyguları oluşabilmektedir

Bunlarla birlikte cinsel ilişkide yavaşlama ve beceriksizlik hastalarda depresyona ve umutsuzluğa neden olmaktadır

Bazı araştırmacılar inmeden sonra gelişen cinsel değişikliklerin sakatlanmış olmanın verdiği duygulardan etkilendiğini ifade etmiştir

Sakatlanmış olma sosyal dışlanmaya ve reddetmeye yol açar Çünkü sakatlanan insanlara karşı kişinin yakın çevresinin ve toplumun aldığı tavırlar çeşitlidir

Engelliler gözden ırak

Burada bir olguya değinmeden geçemeyeceğim Ülkemizde sokaklarda ve yaşamın içinde engelli insanları çok göremezsiniz Batı ülkelerinde farklıdır, tam tersidir Burada Batı?da daha çok engelli var diye yanlış bir yargıya varamazsınız Çünkü Batı?da engelliler sosyal yaşamın içine adapte olmuştur Ülkemizde ise engellilerin çoğu insanların gözlerinden uzak, evlerine kapanmış ve kapatılmıştır

Bu açıdan sakatlananlara karşı olumlu tavırlar insanların ve toplumun yardımsever ve anlayışlı olma eğilimleri şeklinde görülür Bununla beraber çoğu insan sakatlanmış kişilerin varlığından rahatsızlık duyabilir, temas kurmaktan çekinebilirler Bu tür davranışlar da sakatlanmış kişinin psikoseksüel uyumunu etkilemektedir

Kişinin fiziki yapısı toplumlarda önemli olduğu için fiziksel görünüme değer veren kişiler için bu cinsel sınırlamalar yıkıcı etkiler yaratabilir Entelektüel kapasiteye sahip kişilerde bu sınırlamaların etkisi daha azdır

Yine bir araştırmaya göre savaşta sakatlanan askerlerin iş kazası sonucu sakatlanan kişilere göre kendi görüntülerine daha olumlu şekilde baktıkları görülmüştür Engelli kişinin dolaşabilmesinin sınırlanması ve insan ilişkilerinin de buna bağlı olarak azalması o insanda güven eksikliğine neden olmaktadır

Omurilik yaralanmalarında korkunun ve bilgi eksikliğinin cinsel işlevi engelleyen asıl psikolojik nedenler olduğu saptanmıştır Kişinin kendi cinsel çekiciliğinden şüphe etmesi burada cinsel performansı etkileyen nedenlerin başında gelir

Anlayışlı bir eş ve alternatif tekniklerin bilinmesi ve bunların uygulanmaya gayret edilmesi engelleri yenmeye yardım edebilir

Felçlilerde cinsel hayat

Omurilik yaralanmalarının yüzde 60?ından fazlası 15-29 yaş arasındaki kişilerde ortaya çıkmaktadır Trafik kazaları en yaygın nedenlerdir

Travmalardan sonraki birkaç hafta içinde cinsel ilişki önerilmez Omurilikteki yaralanma sonucu cinsel ilişki olmaması 6 ay veya daha fazla devam edebilir Cinsel bozukluklar genellikle omuriliğin yaralanma seviyesiyle ilgilidir Tam olmayan omurilik yaralanmalarında sonuçlar daha iyidir

Omurilik yaralanmalı kadınlar cinsel ilişkiye girebilmektedir Ve erkeklere göre daha az uyum gerekmektedir Yine bu hastalarda menstürasyon da (âdet kanaması) olabilmektedir Doğum yapabilirler, fakat doğum ağrılarını hissetmezler

İnmelerde (felçler) ve yarı felçlerin (hemiplegie) cinsel işlevlilikte çok olumuz etkiler yaptığı gözlenmiştir

Yapılan bir çalışmada inmeden sonra erkeklerin yüzde 70?inde, kadınların ise yüzde 44?ünde ilişki sıklığında azalma tespit edilmiştir İlişki sıklığındaki azalma, sağ taraf felçlerinde daha fazla görülmektedir

Ayrıca felçli kişinin ilişkide bulunduğu kişinin tavırlarından çok etkilendiği de bilinmektedir Erkek hastalar kadın hastalara göre bu konuda daha çok sorun yaşamaktadır

Felçlerden sonra kadınların yüzde 75?inde, erkeklerin yüzde 64?ünde orgazm bozuklukları görülmüştür

Burada da hastanın psikolojik yapısı ve çevresel faktörler önemli rol oynamaktadır

Erken yapılan seksüel rehabilitasyon, cinsel fonksiyonları en üst düzeye çıkarabilir Onun için omurilik yaralanmalarında ve inmelerde cinsel fonksiyonların yaşatılabilmesi için seksüel rehabilitasyonun önemi büyüktür

KAYNAK: DR ALAATTİN DURAN, DR MERT SAVRUN